همه آنچه که میخواهید راجع به فیبرومیالژیا بدانید (2 نکته مهم)

بیماری «فیبرومیالژیا» چیست ؟

با این بخش از رضیم همراه باشید تا با بیماری فیبرومیالژیا بیشتر آشنا شوید.

مقدمه ای در مورد فیبرومیالژیا

بین ۱۰٪ تا ۱۲٪ از مردم دچار دردهای عضلانی و استخوانی هستند که علت خاصی برای آن‌ها پیدا نمی‌شود. این دردها معمولاً مشابه شرایط فیبرومیالژیا هستند. فیبرومیالژیا یک بیماری مزمن است که با درد گسترده در بدن، نقاط حساس، خستگی و مشکل در خواب مشخص می‌شود و علت دقیق آن هنوز مشخص نیست. در واقع، درد و حساسیت عضلانی بارزترین نشانه‌های آن هستند. این بیماری به نوعی روماتیسم مربوط به بافت همبند محسوب می‌شود. مجموع علائم غیر از درد باعث شده که به این بیماری عنوان نشانگان فیبرومیالژیا نیز داده شود.

فیبرومیالژی به معنای درد در بافت‌های نرم در سراسر بدن و همچنین حس خستگی دائمی است. این عارضه به مفاصل آسیبی نمی‌زند و از سه کلمه تشکیل شده است: فیبرو (بافت همبند)، می (عضله) و الژیا (درد). به عبارتی، درد در عضلات و تاندون‌ها احساس می‌شود، اما به نظر می‌رسد که منشاء این مشکل در مغز و سیستم عصبی باشد.

علت فیبرومیالژی چیست؟

علت دقیق فیبرومیالژیا هنوز مشخص نیست. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مبتلایان به فیبرومیالژیا تغییراتی در سطح مواد شیمیایی به نام نوروترانسمیترها در مغز و اعصاب دارند. این مواد شیمیایی نقش مهمی در انتقال پیام‌های عصبی ایفا می‌کنند.

در افرادی که به فیبرومیالژیا مبتلا هستند، مقدار یک نوروترانسمیتر به نام سروتونین در مغز پایین است. همچنین، در مایع مغزی ‌نخاعی آن‌ها مقادیر بالاتری از ماده‌ای به نام ماده پی وجود دارد که در انتقال پیام‌های درد تأثیر دارد. به نظر می‌رسد این افراد حساسیت بیشتری نسبت به پیام‌های دردی که به مغز ارسال می‌شود، دارند. در واقع فشارهایی که برای دیگران دردآور نیستند، برای این افراد ایجاد درد می‌کنند. این بیماری در دو درصد از افراد دیده می‌شود.

فیبرومیالژی در زنان خیلی شایع‌تر از مردان است و بیش از 80 درصد بیماران زن هستند و معمولاً بین 25 تا 55 سال سن دارند. این بیماری تغییرات ساختاری در بدن ایجاد نمی‌کند، آسیب به مفاصل نمی‌زند و شدت علائم آن می‌تواند متغیر باشد. گاهی علائم برطرف می‌شوند و گاهی دوباره برمی‌گردند. درد مزمن ناشی از این بیماری می‌تواند کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهد.

علائم فیبرومیالژیا

علائم فیبرومیالژیا به صورت متناوب ظاهر می‌شوند و شامل موارد زیر هستند:

۱- درد مزمن عضلانی: این درد در بخش‌های مختلف بدن احساس می‌شود. معمولا درد در مفاصل، عضلات و تاندون‌ها و دیگر بافت‌های نرم مشاهده می‌شود.
واحدهایی که معمولاً درد در فیبرومیالژیا در آن‌ها وجود دارد شامل: پشت سر، بین تیغه‌های شانه، بالا و جلوی سینه، بالای شانه، جلوی گردن، قسمت بیرونی آرنج، بالای لگن، دو طرف لگن و قسمت داخلی زانو می‌باشد.

بیماران معمولاً با درد از خواب بیدار می‌شوند. برخی از آنها در شب دچار مشکلات خواب به علت احساس درد می‌شوند.

“`

بیشتری را احساس می‌کنند. درد معمولاً با فعالیت، هوای سرد و مرطوب، عصبانیت و استرس بدتر می‌شود.

۲- خستگی: بسیاری از افرادی که فیبرومیالژیا دارند، حتی بعد از خواب طولانی هم احساس خستگی می‌کنند. بسیاری از این بیماران همچنین دچار مشکلات خواب دیگری مانند سندرم پاهای بی‌قرار و آپنه خواب هستند.

۳- افسردگی

۴- کم‌کاری تیروئید

۵- بیماری لایم (نوعی از آرتریت که به خاطر باکتری ایجاد می‌شود)

۶- سندرم روده تحریک‌پذیر

۷- مشکلات در تمرکز و حافظه

۸- بی‌حسی و احساس سوزن سوزن شدن در دست‌ها و پاها

۹- لرزش و تپش قلب

۱۰- کاهش توانایی در ورزش

۱۱- سردرد تنشی یا میگرنی

علل فیبرومیالژیا

پزشکان هنوز نتوانسته‌اند دلیل خاصی برای این بیماری پیدا کنند. به نظر می‌رسد عوامل مختلفی می‌توانند سبب بروز این بیماری شوند؛ از جمله: ارث، عفونت (مثل ویروس‌ها)، واکنش‌های غیرعادی به درد و آسیب فیزیکی یا روحی.

عوامل خطر فیبرومیالژیا

• جنسیت: این بیماری بیشتر در زنان دیده می‌شود.
• تاریخچه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما این بیماری را دارد، احتمال اینکه شما هم به آن دچار شوید بیشتر است.
• روماتوئید: اگر شما به بیماری آرتریت روماتوئید یا لوپوس دچار هستید، ممکن است فیبرومیالژیا هم بگیرید.

تشخیص فیبرومیالژیا

همانطور که گفته شد، هیچ آزمایشی وجود ندارد که بتواند این بیماری را به صورت قطعی تشخیص دهد. اما پزشک می‌تواند با بررسی آزمایش خون متوجه شود که علائم شما از چه ناشی می‌شود.

آزمایش خون باید شامل موارد زیر باشد:

• شمارش سلول‌های خونی
• سرعت رسوب اریتروسیت
• آزمایش عملکرد تیروئید

علایم بالینی

حالت اصلی فیبرومیالژیا درد منتشر در بافت نرم است که معمولاً با احساساتی مانند سوزش و یا خارش توصیف می‌شود. این درد ممکن است در نواحی مختلف مثل گردن، پشت، سینه، بازوها و پاها حس شود. همچنین بیماران ممکن است از خشکی صبحگاهی، خستگی، اختلالات خواب یا سردرد رنج ببرند. بیماری‌های شایعی که ممکن است همزمان وجود داشته باشند شامل سندرم روده تحریک‌پذیر، سندرم خستگی مزمن، افسردگی، سردرد مزمن، حساسیت‌های دارویی متعدد، سندرم پیش از قاعدگی و اختلالات اضطرابی هستند. در معاینات فیزیکی، در کنار وجود نقاط حساس، ممکن است هیچ یافته غیرطبیعی دیگری دیده نشود.

وجود اختلالات در بافت همبند، بیماری‌های روانی، اختلالات خواب و عفونت‌های مزمن می‌تواند تشخیص بیماران مبتلا به درد و حساسیت که ویژگی‌های فیبرومیالژیا را دارند، پیچیده کند. چون علائم فیبرومیالژیا ممکن است با بیماری‌های دیگر که علت‌های آنها ناشناخته است، مثل سندرم خستگی مزمن، همپوشانی داشته باشد، ممکن است نیاز به بررسی‌های بیشتری برای تشخیص دقیق وجود داشته باشد. تشخیص‌های دیگری که باید در نظر گرفته شوند شامل کم‌کاری تیروئید، میوپاتی‌های ناشی از دارو (مثلاً داروهای مهارکننده HMG-CoA)، پلی میالژیا روماتیکا، سندرم درد میوفاسیال، بیماری لایم، مالتیپل اسکلروزیس، میوپاتی متابولیک، افسردگی، سندرم تمپرومندیبولار و سایر بیماری‌های روماتولوژیک است.

تشخیص فیبرومیالژیا

برای تشخیص فیبرومیالژیا، پزشک معمولاً بر اساس معاینه بالینی اقدام می‌کند. بر طبق معیارهای «انجمن روماتولوژی آمریکا» (ACR)، چند نشانه مهم وجود دارد:

اولاً، بیمار باید سابقه درد مزمن داشته باشد که بیشتر از ۳ ماه طول بکشد. این درد باید در نقاط مختلف بدن، از جمله بالای کمر و پایین کمر، احساس شود.
دوماً، در معاینه، درد در ۱۱ مورد از ۱۸ نقطه حساس بررسی می‌شود (نگاه کنید به تصویر).

معیارهای «انجمن روماتولوژی» فیبرومیالژیا را به‌عنوان یک مشکل با درد عمومی و حساسیت در ۱۱ یا بیشتر از ۱۸ نقطه رسمی تعریف کرده‌اند. آزمایش‌های خون و تصاویر معمولاً نتایج قابل اعتمادی ندارند، ولی برای رد کردن دیگر بیماری‌ها می‌توانند کمک کنند. آزمایش‌های اصلی شامل آزمایش خون عمومی (CBC)، سطح رسوب (ESR)، آزمایش‌های بیوشیمیایی عادی و آزمایش تیروئید هستند. به خاطر وجود نتایج مثبت کاذب، آزمایش‌های RF، ANA و آنتی‌بادی‌های لایم تنها باید در بیمارانی انجام شود که شک بالینی قوی دارند.

تصاویر رادیوگرافی نیز در بیمارانی که نشانه‌هایی از آرتروز یا مشکلات عصبی دارند، لازم است. همچنین، باید به دقت کیفیت خواب بیمار بررسی شود، به‌خصوص در بیماران چاق و مردان مبتلا به فیبرومیالژیا. بیماران همچنین باید از نظر وجود افسردگی، که در بیماران با دردهای مزمن رایج است، مورد ارزیابی قرار گیرند.

ردیابی درد شما

متخصص روماتولوژی، بروس بیژ، در مورد فیبرومیالژیا می‌گوید: «مشکل بزرگ این بیماری این است که بیماران به طور مداوم درد دارند، بنابراین پیش‌بینی اینکه وضعیت درد به چه شکل پیش می‌رود، خیلی سخت است.
نوشتن روزانه زمان و مدت درد می‌تواند به شما کمک کند تا تغییرات درد را دنبال کرده و تأثیرات مختلف بر روی آن را مشخص کنید. با این کار، شما متوجه خواهید شد که در چه زمان‌هایی حالتان بهتر می‌شود و می‌توانید بفهمید چه کارهایی باعث کاهش یا افزایش درد شما می‌شوند، بنابراین می‌دانید در آینده چه اقداماتی را باید انجام دهید.»

انتظار زیادی از داروها نداشته باشید

سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا، سه نوع دارو را برای فیبرومیالژیا تأیید کرده است: «لیریکا» (پریگابلین)، «سیمبلتا» (دولکستین) و «ساولا» (میلناسیپرن).
دکتر بیژ می‌گوید: «این داروها ممکن است روی بدن شما تأثیر بگذارند، ولی بعضی اوقات هیچ تأثیر خاصی ندارند. همچنین، ممکن است هزینه‌بر باشند و عوارض جانبی روانی به همراه داشته باشند.»
در مورد گزینه‌های درمانی که در دسترس دارید، باید منعطف باشید و در صورت نیاز آنها را تغییر دهید. دکتر بیژ خاطرنشان می‌کند: «درمان فیبرومیالژیا فقط با یک دارو امکان‌پذیر نیست و به سبک زندگی شما مربوط می‌شود.»

از مصرف داروهای بدون برچسب اجتناب کنید

داروهای بدون برچسب، آنهایی هستند که برای درمان یک نوع درد خاص تولید می‌شوند ولی معمولاً برای بیماری‌های دیگر تجویز می‌شوند.
به عنوان مثال، بیشتر بیمارانی که به فیبرومیالژیا مبتلا هستند، معمولاً از داروهای ضد افسردگی برای درمان استفاده می‌کنند، در حالی که همه این داروها به‌طور خاص برای این بیماری تأیید نشده‌اند.

درمان فیبرومیالژیا

* داروها می‌توانند به کاهش درد و بهبود کیفیت خواب کمک کنند. داروهای معمول استفاده شامل: استامینوفن، ایبوپروفن، بعضی داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد تشنج هستند.

* کاهش استرس از طریق تنفس عمیق و حفظ آرامش.

* خواب کافی: با چرت نزدن در روز و تنظیم زمان بیدار شدن و خوابیدن می‌توان این مشکل را برطرف کرد.

* فعالیت بدنی منظم: ورزش می‌تواند علائم بیماری را کاهش دهد. فعالیت‌های مناسب شامل کشش، نشستن درست، پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری و ورزش‌های آبی هستند.

* داشتن فعالیت به اندازه کافی، نه بیش از حد.

خود را کمی خسته کنید، اما نه آنقدر که حوصله‌تان سر برود.

* غذاهای سالم و متنوع بخورید.

* نوشیدن کافئین را کمتر کنید.

* طب سوزنی: این روش باعث تغییر در جریان خون و میزان مواد شیمیایی مغزی می‌شود.

* ماساژ: ماساژ به کاهش ضربان قلب، شل کردن عضلات، بهبود حرکت مفاصل و افزایش تولید مسکن‌های طبیعی در بدن کمک می‌کند و همچنین استرس و خشم را کاهش می‌دهد.

* یوگا و تای چی: می‌توانند به کنترل علائم فیبرومیالژیا کمک کنند.

غذاها و ویتامین‌های مفید برای فیبرومیالژیا

• این مواد را باید با نظر پزشک مصرف کنید:
• GABA (یک نوع ماده شیمیایی): برای خواب بهتر
• اسید مالیک (که در سیب وجود دارد): برای کاهش خستگی و درد عضلانی
• منیزیم: برای افزایش انرژی و کاهش خستگی
• ویتامین D: برای تقویت عضلات و کاهش درد آن‌ها
• ویتامین B۳: برای بهتر شدن گردش خون و کاهش درد
• ویتامین B۱۲: برای کاهش احساس خستگی
• کوآنزیم Q۱۰: کمک به سیستم ایمنی و رساندن اکسیژن به سلول‌ها و کاهش درد
• گرد فلفل قرمز: برای بهتر شدن جریان خون و کاهش درد

منبع: مجله اینترنتی رضیم

مرجان امینی