همه چیز درمورد سلول درمانی + کاربردهای این درمان (2 نکته مهم)
“`html
سلول درمانی چیست؟
کشف و معرفی سلول‌های درمانی یا بنیادی و همچنین سلول‌های پیش ساز به‌ویژه سلول‌های بنیادی خون ساز، این روش را به یک شیوه درمانی مؤثر در درمان بسیاری از سرطان‌ها و مشکلات تولید سلول‌های خونی در مغز استخوان تبدیل کرده است.
با مجله رضیم همراه باشید
حدود 50 سال است که پزشکان پس از انجام شیمی‌درمانی بر روی بیماران سرطانی، که معمولاً به از بین رفتن سلول‌های خون ساز منجر می‌شود، از پیوند سلول‌های بنیادی خون ساز که از خود بیمار یا فرد دیگری تأمین می‌شود، استفاده می‌کنند.
اما تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که سلول درمانی نه تنها در بیماری‌های خونی، بلکه در سایر بیماری‌هایی که به دلیل از دست دادن عملکرد بافت‌ها بوجود آمده‌اند، نیز موثر است. در این روش درمانی، ابتدا منبع سلولی مشخص می‌شود، که می‌تواند مغز استخوان، قلب، بافت عصبی یا سایر بافت‌ها باشد. سپس از بافت مورد نظر یک نمونه گرفته می‌شود و سلول‌های درمان‌کننده از آن جدا می‌شوند. با توجه به نیاز بیمار و نوع سلول‌های به دست آمده، این سلول‌ها می‌توانند با یا بدون کشت در ناحیه آسیب دیده تزریق شوند تا به ترمیم و بهبود عملکرد بافت کمک کنند.
در سلول درمانی، بر اساس نوع بیماری، می‌توان از هر دو نوع سلول بدنی و سلول بنیادی استفاده کرد. اما در سال‌های اخیر تمایل بیشتر به استفاده از سلول‌های بنیادی در بیماری‌هایی که با تخریب بافت‌ها همراه هستند، مشاهده شده است.
سلول‌های بدنی
سلول‌های بدنی شامل همه سلول‌های غیر جنسی یک ارگانیسم هستند. این سلول‌ها شامل سلول‌های پوست، کبد، مغز استخوان و چشم‌ها می‌باشند.
سلول‌های بنیادی
این سلول‌ها، سلول‌هایی هستند که به‌طور عمومی غیر تخصصی نامیده می‌شوند و توانایی بازسازی و ترمیم خود را از طریق تقسیم سلولی دارند. این سلول‌ها می‌توانند تحت شرایط خاصی در آزمایشگاه یا بدن به سلول‌های خاصی مانند سلول‌های تولید کننده انسولین در پانکراس یا سلول‌های عضله قلب که خون را پمپ می‌کنند، تبدیل شوند.
سلول بنیادی یا سلول بدنی؟
سلول‌های بنیادی، سلول‌های اولیه هر نوع سلول در بدن هستند و می‌توانند به انواع مختلفی از سلول‌ها تبدیل شوند. این سلول‌ها توانایی خودنوسازی و تبدیل به انواع دیگر سلول‌ها مثل سلول‌های خونی، قلبی، عصبی و غضروفی را دارند. همچنین در ترمیم و بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده مؤثر هستند و می‌توانند به نواحی آسیب‌دیده منتقل شوند و جایگزین سلول‌های آسیب‌دیده شوند.
انواع سلول بنیادی
سلول‌های بنیادی جنینی
این سلول‌ها از جنینی که در آزمایشگاه ایجاد شده به‌دست می‌آیند و برای به‌دست آوردن آنها، جنین باید در روز 14 بعد از لقاح تخریب شود و سلول‌های آن در آزمایشگاه کشت شوند. این سلول‌ها توانایی بالایی در تکثیر و تبدیل به انواع مختلف سلول‌های بدن دارند.
سلول‌های بنیادی جدا شده از جنین سقط شده
این سلول‌ها همان‌طور که از نامشان پیداست، از جنین‌هایی که سقط شده‌اند به‌دست می‌آیند. این سلول‌ها نیز قدرت تکثیر بالایی دارند، اما از نظر تمایز، تنها قادر به تبدیل به انواع خاصی از سلول‌ها هستند.
سلول‌های بنیادی خون بند ناف:
خون موجود در بند ناف و جفت که بعد از تولد دور ریخته می‌شود، شامل سلول‌های بنیادی است که عمدتاً می‌توانند انواع سلول‌های خونی را تولید کنند. به همین دلیل، این سلول‌ها معمولاً در درمان بیماری‌های خونی و سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرند و مشکلات ایمنی کمتری نسبت به سلول‌های مغز استخوان دارند.
سلول‌های بنیادی بزرگسالان:
این سلول‌ها در تمام بافت‌های بدن وجود دارند و…
“`
بدن انسان برای زنده ماندن و ترمیم آسیب‌ها به سلول‌های بنیادی نیاز دارد که معمولاً به آنها سلول‌های بنیادی بزرگسالان گفته می‌شود. این سلول‌ها توانایی کمتری نسبت به سلول‌های بنیادی جنینی برای تکثیر دارند و فقط می‌توانند به انواع خاصی از سلول‌های بافت تبدیل شوند. یکی از مهم‌ترین این سلول‌ها، سلول‌های بنیادی مغز استخوان هستند که می‌توانند انواع مختلف سلول‌های خونی را تولید کنند. با این حال، تحقیقات نشان داده است که می‌توان با فراهم کردن شرایط مناسب، سلول‌های بنیادی را به انواع دیگری از سلول‌ها نیز تبدیل کرد.
ظهور سلول درمانی:
- بازسازی نقص‌های بزرگ در فک پایینی
- درمان بیماری‌های روماتولوژی
- درمان آسیب‌های غضروف با استفاده از سلول‌های مزانشیمی
- درمان آرتروز زانو با استفاده از PRP
- درمان بیماری‌هایی مثل دیابت که در حال حاضر بسیار شایع است
سلول درمانی برای آرتروز زانو
ما به موفقیت‌هایی در درمان آرتروز زانو با استفاده از سلول‌های بنیادی دست یافته‌ایم. روش این کار شامل جداسازی سلول‌ها از مغز استخوان، کشت آنها در آزمایشگاه و سپس تزریق به بیماران است. ما در این زمینه پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم و در بسیاری از کشورها در این خصوص جلوتر هستیم. اما همزمان با این موفقیت‌ها، مشکلات مالی، سرعت تحقیقات را کند کرده است. همچنین، با بالا رفتن سن، افراد بیشتر با مشکلات استخوانی مواجه می‌شوند که این معمولاً به دلیل آسیب به بافت‌ها یا کاهش عملکرد آنهاست.
سلول درمانی برای چه کسانی مناسب نیست؟
بیماران مبتلا به بیماری‌های پایانی (بیماری‌هایی که درمان ندارند) یا سرطان
کسانی که سطح هموگلوبین خونشان پایین است
زنان باردار یا مادران شیرده
بیمارانی که آزمایش HIV یا هپاتیت B آنها مثبت است
بزرگسالان مبتلا به تالاسمی
مراحل سلول درمانی:
1. پس از جداسازی سلول و شناسایی ویژگی‌های آن، باید در آزمایشگاه به بررسی قدرت تکثیر و توانایی سلول در تبدیل شدن به سایر سلول‌ها پرداخته شود، بدون اینکه تومور ایجاد شود یا از کنترل خارج شود.
2. در مرحله دوم، این سلول‌ها در مدل‌های حیوانی کوچک آزمایش می‌شوند تا تأثیر آنها بررسی شود و باید نشان دهد که عوارضی برای حیوانات ایجاد نمی‌کند.
3. در مرحله بعد، سلول‌ها در بیماران داوطلب و افرادی که هیچ روش درمان دیگری ندارند، با تأیید کمیته اخلاق زیر بررسی قرار می‌گیرند. اگر در این مرحله عارضه خاصی مشاهده نشود،…
4. سپس کارایی سلول‌ها بررسی می‌شود. قبل از اینکه این سلول‌ها به درمان‌های عمومی اضافه شوند، باید کارایی آنها با روش‌های فعلی مقایسه شود و اگر موثرتر بود، اجازه استفاده محدود داده خواهد شد.
5. مرحله نهایی، ارزیابی عوارض بلندمدت درمان با استفاده از پرسشنامه‌ها و روش‌های خاص است. تنها پس از این مرحله است که درمان به عنوان یک روش عادی معرفی می‌شود. روند از کشف یک سلول تا ارائه خدمات معمولاً بین ۵ تا ۱۰ سال زمان می‌برد.
عوارض سلول درمانی
انتقال سلول‌های بنیادی از یک فرد به فرد دیگر می‌تواند خطرات زیادی به همراه داشته باشد. در دنیا مواردی از قبیل ابتلا به ویروس HIV، هپاتیت، جنون گاوی و بسیاری از ویروس‌های جدید گزارش شده است. همچنین ممکن است بیماری‌های تازه‌ای به وجود بیاید که کشور ما را تهدید می‌کند و می‌تواند مشکلات زیادی برای بیماران به وجود آورد.
باتشکر از شما همراهان گرامی، مجله رضیم امیدوارم از این مقاله استفاده کافی را برده باشید. نظرات خود را از طریق کامنت‌ها و پشتیبانی خود را با لایک‌ها اعلام کنید.
تهیه و گردآوری مجله رضیم
مرضیه ملایری
