همه چیز در مورد اثرات قرص کاربامازپین (2 نکته مهم)

موارد مصرف و عوارض قرص کاربامازپین

کاربامازپین یکی از داروهای معروف است که برای درمان بیماری‌های صرع استفاده می‌شود. در این بیماری، حملات تشنج به خاطر اختلال در جریان الکتریکی در بخشی از مغز اتفاق می‌افتد.

تشنج یک نوع حمله عصبی است که به دلیل مشکلات در فعالیت الکتریکی مغز بروز می‌کند. کاربامازپین به کاهش جریان الکتریکی غیر طبیعی در سلول‌های مغز کمک می‌کند و می‌توان آن را به تنهایی یا به همراه دیگر داروهای ضد صرع برای کاهش حملات تشنج مصرف کرد.

علاوه بر این، کاربامازپین برای درمان دردهای مزمن ناشی از آسیب‌های عصبی مانند درد شدید عصبی صورت نیز کاربرد دارد. همچنین ممکن است در برخی اختلالات روانی مانند بیماری دوقطبی نیز تاثیر درمانی داشته باشد، زیرا می‌تواند برخی از دردها و نوسانات خلقی را کنترل کند.

مکانیسم اثر کاربامازپین

اثر ضدتشنج: کاربامازپین از نظر ترکیب شیمیایی به دیگر داروهای ضد تشنج شباهت ندارد و نحوه اثر آن به طور کامل مشخص نیست. اما به نظر می‌رسد این دارو با کاهش پاسخ‌های چند سیناپسی، جلوی گسترش تشنج را می‌گیرد.

بسیاری از پزشکان معتقدند کاربامازپین گزینه مناسبی برای شروع درمان صرع، به ویژه در زنان و کودکان است. این دارو به تدریج جایگزین فنوباربیتال برای کودکان می‌شود، چون اثر کمتری بر هوشیاری و رفتار دارد. در درمان حملات صرعی، کاربامازپین می‌تواند به تنهایی یا همراه با دیگر داروها مصرف شود.

اثر ضد درد: کاربامازپین در تسکین درد عصب سه‌قلو به شکل خاصی عمل می‌کند و با کم کردن انتقال عصبی در سیناپس‌ها اثرگذاری می‌کند.

فارماکوکینتیک کاربامازپین

جذب: این دارو به آرامی از دستگاه گوارش جذب می‌شود و حداکثر میزان آن در خون طی 2 تا 8 ساعت بعد از مصرف مشاهده می‌شود.

پخش: کاربامازپین به طور گسترده در بدن پخش می‌شود، از جفت عبور می‌کند و در بافت جنین جمع می‌شود. حدود 75 درصد آن به پروتئین‌ها متصل می‌شود. غلظت درمانی در خون معمولاً بین 3 تا 4 میکروگرم در میلی‌لیتر است. در غلظت‌های بالاتر ممکن است عوارضی مثل نیستاگموس (حرکت غیر طبیعی چشم) و در غلظت‌های بالاتر از 10 میکروگرم در میلی‌لیتر عوارضی مانند آتاکسی، سرگیجه و بی‌اشتهایی دیده شود. به همین دلیل، دارو باید تحت نظر پزشک مصرف شود.

متابولیسم: کاربامازپین در کبد به یک ماده فعال تبدیل می‌شود. این دارو ممکن است باعث تسریع در متابولیسم خود نیز شود. بنابراین با گذشت زمان، ممکن است برای حفظ غلظت مناسب در خون، نیاز به افزایش دوز دارو باشد.

دفع: این دارو 70 درصد از طریق ادرار و 30 درصد از طریق مدفوع از بدن خارج می‌شود. غلظت کاربامازپین در شیر مادر حدود 60 درصد از غلظت آن در خون است.

پیش از مصرف کاربامازپین

• اگر باردار هستید یا در حال برنامه‌ریزی برای بارداری یا شیردهی هستید، لطفاً پزشک خود را مطلع کنید.
• اگر سابقه مشکلات کلیوی، کبدی، قلبی، چشم (مثل فشار بالای چشم که می‌تواند باعث گلوکوم شود)، دیابت، بیماری‌های مغز استخوان، اختلالات عصبی و روانی یا حساسیت به دارو دارید قبل از استفاده از کاربامازپین با پزشک خود مشورت کنید.
• این دارو ممکن است بر عملکرد داروهای دیگر تاثیر بگذارد، بنابراین قبل از شروع مصرف لیستی از داروهای مصرفی خود را به پزشک یا داروساز ارائه دهید.

نحوه مصرف کاربامازپین

“`html
• دارو را دقیقاً طبق تجویز پزشک مصرف کنید.
• نحوه مصرف این دارو بسته به وضعیت و نوع مشکل شما متفاوت است.
• با توجه به این که این دارو بر سیستم عصبی تاثیر می‌گذارد، باید آن را به طور مداوم و زیر نظر پزشک مصرف کنید.

هرچند ممکن است در چند هفته اول درمان احساس بهبودی نکنید، اما لطفاً درمان خود را ادامه دهید و به طور منظم به پزشک مراجعه کنید. همچنین برای بهبود روند درمان، با پزشک یا داروساز خود در مورد مشکلات و سوالاتتان صحبت کنید.

1. قطع ناگهانی این دارو بدون نظر پزشک، می‌تواند عوارض ناخوشایندی مانند حمله تشنجی به همراه داشته باشد، بنابراین قطع آن باید به صورت تدریجی و تحت نظر پزشک انجام شود.
2. ممکن است پزشک شما درمان را با مقدار کمی دارو شروع کند و بعد از اینکه بدنتان به آن عادت کرد، میزان دارو را افزایش دهد تا احتمال عوارض جانبی کمتر شود.
3. مقدار داروی مصرفی در کودکان بر اساس وضعیت، سن و وزن آن‌ها توسط پزشک مشخص می‌شود.
4. این دارو با غذا تداخل خاصی ندارد و می‌توانید آن را قبل یا بعد از غذا مصرف کنید. قرص را به‌صورت کامل با یک لیوان آب ببلعید و از شکستن یا جویدن آن خودداری کنید.
5. اگر یک نوبت دارو را فراموش کردید، بلافاصله پس از یادآوری آن را مصرف کنید مگر اینکه زمان یادآوری به نوبت بعدی نزدیک باشد. در این صورت نوبت فراموش شده را مصرف نکنید و نوبت بعدی را در زمان خود مصرف نمایید، اما هرگز مقدار دارو را دو برابر نکنید.
6. اگر فرم مایع دارو برای شما تجویز شده است، مقدار مصرف را با سرنگ مخصوص به طور دقیق اندازه‌گیری کنید و در مورد نحوه مصرف و اندازه‌گیری با داروساز خود مشورت نمایید.

مقدار مصرف قرص کاربامازپین

مقدار مصرف هر دارو را پزشک تعیین می‌کند. با این حال، مقدار معمولی این دارو به شرح زیر است:

بزرگسالان به عنوان ضد تشنج: مقدار شروع یک قرص (200 میلی‌گرم) دو بار در روز است. ممکن است پزشک بنا بر نیاز شما مقدار دارو را افزایش دهد. حداکثر مصرف روزانه برای افراد بالای 15 سال، 1200 میلی‌گرم (6 قرص) است. حداکثر مصرف روزانه برای افرادی که 12 تا 15 سال دارند 1000 میلی‌گرم (5 قرص) است.

کودکان 6 تا 12 سال: مقدار شروع نصف قرص (100 میلی‌گرم) دو بار در روز است. در صورت نیاز می‌توان مقدار دارو را افزایش داد. حداکثر مصرف روزانه برای این گروه سنی 1000 میلی‌گرم (5 قرص) است.

کودکان کمتر از 6 سال: مقدار مصرف دارو بر اساس کیلوگرم وزن بدن فقط طبق دستور پزشک تعیین می‌شود.

قرص کاربامازپین و بارداری

مصرف قرص کاربامازپین در دوران بارداری ممکن است به جنین آسیب برساند. اگر در حین مصرف این دارو باردار شدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

توصیه‌های مصرف کاربامازپین

با توجه به اینکه این دارو توسط شرکت‌های مختلف تولید می‌شود، اثر داروی هر شرکت ممکن است متفاوت باشد. بنابراین، نحوه مصرف این دارو بسته به شرکت سازنده و نام برند ممکن است متفاوت باشد. به عنوان مثال، قرص‌های آهسته‌رهش باید به‌طور کامل بلعیده شوند و از خرد کردن یا نصف کردن آن‌ها خودداری شود. برخی از برندها پس از غذا و برخی دیگر قبل از غذا باید مصرف شوند، بنابراین همیشه دستور پزشک و بروشور دارو را به دقت مطالعه کنید.

“““html

دارو را دقیقاً طبق دستورات پزشک مصرف کنید و قبل از مصرف حتماً بروشور دارویی داخل جعبه را به دقت بخوانید و هر سوالی دارید از داروساز بپرسید.

• بهتر است هر بار که نیاز به نسخه جدید دارید، از تغییر برند یا شرکت سازنده دارو پرهیز کنید و اگر لازم است، به پزشک خود اطلاع دهید.
• در ابتدای درمان با این دارو، ممکن است افکار ناراحت‌کننده از گذشته شما بیشتر شوند، اما نگران نباشید. این افکار ناشی از شروع اثر دارو هستند و به مرور زمان حل می‌شوند.
• بهتر است در این مواقع افکار خود را با دوستان نزدیک یا مشاور و پزشک خود در میان بگذارید و به‌طور آگاهانه برای رفع آنها اقدام کنید.
• به دلیل عوارض این دارو بر جنین، اگر قصد بارداری دارید یا فکر می‌کنید که باردار هستید، حتماً پزشک خود را برای تغییر دارو مطلع کنید و در طول مصرف این دارو از روش‌های مناسب برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید.
• در شروع درمان صرع با کاربامازپین، ممکن است تعداد یا نوع حملات تشنج شما کمی تغییر کند، اما نگران نباشید زیرا این مشکل به مرور برطرف می‌شود. بنابراین احتیاط‌های لازم را رعایت کنید و با پزشک خود در تماس باشید.
• مصرف الکل در حین درمان با این دارو می‌تواند خطر بروز عوارض ناخواسته را افزایش دهد.
• رانندگی برای افرادی که دچار صرع هستند مناسب نیست، اما اگر در یک سال اخیر تشنجی نداشته‌اید، می‌توانید با احتیاط و نظر پزشک دوباره رانندگی را آغاز کنید. با این حال، اگر رانندگی می‌کنید، باید به زمان مصرف داروها و خواب‌آلودگی ناشی از آنها توجه داشته باشید.

عوارض شایع کاربامازپین

1. خواب‌آلودگی، خستگی، سرگیجه و مشکلات بینایی مانند تاری دید از عوارض این دارو هستند، بنابراین تا وقتی که اثر دارو از بین نرفته، از رانندگی و کارهایی که نیاز به تمرکز دارند خودداری کنید.
2. برای سردرد احتمالی ناشی از مصرف این دارو می‌توانید با داروساز خود درباره داروهای مسکن مناسب صحبت کنید.
3. خشکی دهان یکی دیگر از علائم مصرف این دارو است که می‌توانید با آدامس یا آبنبات بدون شکر آن را برطرف کنید.
4. اگر احساس تهوع کردید، مصرف غذاهای سبک و پرهیز از غذاهای چرب و ادویه‌دار به شما کمک می‌کند.
5. اگر علائمی مانند آنفولانزا، گلودرد، تغییرات شدید در خلق و خو، مشکلات حرکتی، لرزش، سرفه، تغییرات در لثه‌ها یا زخم‌های دهانی، درد عضلانی یا مفصلی، ورم پا و مچ، لکه‌های قرمز یا خارش‌دار روی پوست و سایر علائم غیرعادی دارید، حتماً به پزشک خود مراجعه کنید.

عوارض نادر اما مهم کاربامازپین

این دارو می‌تواند عوارض نادر اما مهمی داشته باشد که گرچه احتمال وقوع آنها کم است، اما پیگیری و توجه به آنها بسیار حائز اهمیت است. در صورت بروز علائم سرفه همراه با گلودرد، خشکی و التهاب چشم یا لکه‌های قرمز پوستی، فوراً به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید.

تداخلات دارویی کاربامازپین

• قبل از مصرف قرص کاربامازپین، حتماً به پزشک خود بگویید که چه قرص‌هایی را مصرف می‌کنید.
• قبل از مصرف قرص کاربامازپین، از پزشک درباره قرص‌های خواب‌آور، داروهای افسردگی، اضطراب، صرع و شل‌کننده‌های عضلانی سوال کنید، زیرا کاربامازپین می‌تواند اثر این داروها را بیشتر کند.
• قرص کاربامازپین می‌تواند اثر قرص‌های ضدبارداری را کم کند و احتمال بارداری را افزایش دهد.
• زمانی که قرص کاربامازپین را با داروهایی مانند فنوباربیتال، فنی‌تونین و پریمیدون مصرف می‌کنید، اثرش کاهش می‌یابد و ممکن است خطر تشنج افزایش یابد.
• بدون مشورت با پزشک هیچ دارویی مصرف نکنید.

“““html
مشورت با پزشک: از مصرف قرص کاربامازپین همراه با دیگر قرص‌های ضد تشنج و آرام‌بخش خودداری کنید.

اگر هر یک از داروهای زیر را مصرف می‌کنید، قبل از شروع کاربامازپین به پزشکتان اطلاع دهید:

• آنتی‌بیوتیک‌ها
• قرص‌های درمان بیماری سل
• قرص‌های ضدقارچ
• رقیق‌کننده‌های خون
• داروهای سرطان
• قرص‌های ایدز
• استروئیدها
• قرص‌های جایگزین تیروئید
• قرص‌های قلب یا فشار خون
• دیورتیک‌ها

موارد منع مصرف کاربامازپین

اگر یکی از موارد زیر را دارید، نمی‌توانید قرص کاربامازپین مصرف کنید:

• مشکل قلبی
• فشار خون بالا
• کلسترول یا تری‌گلیسیرید بالا
• بیماری‌های کبد یا کلیه
• اختلال تیروئید
• گلوکوم
• سابقه بیماری روانی
• پورفیری

فراموش کردن مصرف قرص کاربامازپین

اگر فراموش کردید قرص را به موقع بخورید، هر وقت یادآوری شدید، آن را مصرف کنید. در صورتی که زمان مصرف قرص بعدی نزدیک است، قرص قبلی را نخورید. هرگز دو قرص را همزمان مصرف نکنید.

مصرف بیش از حد کاربامازپین

اگر بیش از حد از قرص کاربامازپین مصرف کرده‌اید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید.

• مشکل در تنفس
• کاهش ادرار یا عدم ادرار
• کشیدگی عضلات
• لرزش
• لکنت زبان
• مشکل در راه رفتن

روش نگهداری کاربامازپین

این دارو را در مکان خشک و دور از نور، در دمای کمتر از 30 درجه سانتی‌گراد و درون جعبه نگهداری کنید. دارو را دور از دسترس کودکان قرار دهید و از مصرف داروهای تاریخ گذشته بپرهیزید.

بیشتر بخوانید:

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله رضیم