همه چیز در مورد عدم تحمل لاکتوز یا نارسایی لاکتاز (2 نکته مهم)

نارسایی لاکتاز یا عدم تحمل لاکتوز

عدم تحمل لاکتوز چیست؟

عدم تحمل لاکتوز به معنای این است که بدن نمی‌تواند لاکتوز، قند موجود در شیر و محصولات لبنی، را درست هضم کند. این مشکل به دلیل عدم وجود آنزیملاکتاز در سیستم گوارش است که برای شکستن لاکتوز لازم است. نشانه‌های این بیماری شامل درد شکم، نفخ، باد شکم، اسهال، تهوع و برگشت اسید به مری است.

اگر بدن فردی نتواند لاکتوز موجود در شیر و محصولات لبنی را هضم کند، به چنین فردی می‌گویند که عدم تحمل لاکتوز دارد. این افراد پس از مصرف محصولاتی که لاکتوز دارند، نشانه‌هایی مثل درد و سفتی شکم، نفخ، باد شکم، اسهال، تهوع و برگشت اسید به مری را تجربه می‌کنند. اگرچه این مشکلات خطرناک نیستند، اما می‌توانند بسیار آزاردهنده باشند.

علت عدم تولید آنزیم لاکتاز در بدن

تولید آنزیم لاکتاز در بدن معمولاً بعد از ۲ سالگی به تدریج کاهش می‌یابد و پس از مدتی این تولید تقریباً متوقف می‌شود. این کاهش در ۶۰ تا ۸۰ درصد جوامع مختلف مشاهده می‌شود. علت اصلی عدم تولید آنزیم لاکتاز در اکثر افراد بعد از سن ۲ سالگی اتفاق می‌افتد.

در حالی که تا قبل از ۲ سالگی، کاهش فعالیت آنزیم لاکتاز بندرت رخ می‌دهد، اما در سنین بالاتر، ۶۰ تا ۸۰ درصد افراد با این کاهش مواجه می‌شوند. این کاهش تقریباً با افزایش سن ارتباط دارد.

ما نمی‌دانیم که چرا بدن برخی افراد نمی‌تواند آنزیم لاکتاز تولید کند. این مشکل چندان نادر نیست و حدود 30 تا 50 میلیون نفر در آمریکا نمی‌توانند لاکتوز را تحمل کنند. ژنتیک نیز به این موضوع مرتبط است و حدود 70% مردم دنیا دچار عدم تحمل لاکتوز هستند!

علائم و نشانه های عدم تحمل لاکتوز

درد شکم، سفتی، نفخ، اسهال و باد شکم بعد از مصرف غذاهای حاوی لاکتوز از علائم رایج این بیماری است. به دلیل کاهش جذب مواد مغذی در این افراد، کودکان ممکن است دچار مشکلاتی در رشد شوند؛ همچنین عدم جذب چربی و مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر می‌تواند منجر به مشکلاتی مثل پوکی استخوان یا ریکتز گردد.

این علائم بخاطر اثر اسموتیک لاکتوز (که به جذب آب به داخل روده کمک می‌کند) و تولید اسیدهای مختلف و دی‌اکسید کربن ناشی از تخمیر لاکتوز توسط میکروارگانیسم‌های روده‌ای بوجود می‌آید.

چگونه بفهمیم که دچار عدم تحمل لاکتوز هستیم؟

تست تحمل لاکتوز:

این تست واکنش بدن به نوشیدن مایعی با مقدار زیاد لاکتوز را بررسی می‌کند. دو ساعت بعد از نوشیدن این مایع، آزمایش خون انجام می‌شود تا میزان گلوکز خون سنجیده شود. اگر سطح گلوکز تغییر نکند، به این معنی است که بدن این مایع غنی از لاکتوز را درست هضم نمی‌کند.

تست هیدروژن تنفسی:

این تست نیز شامل نوشیدن مایعی با مقدار زیاد لاکتوز است. پس از آن پزشک میزان هیدروژن موجود در بازدم را در فواصل مشخص اندازه‌گیری می‌کند. عموماً میزان هیدروژن بازدم کم است. ولی اگر بدن لاکتوز را هضم نکند، لاکتوز در روده بزرگ تخمیر شده و باعث تولید هیدروژن و دیگر گازها می‌شود که در نهایت از طریق بازدم خارج می‌شوند. سطح بالای هیدروژن در بازدم نشانه‌ای از عدم هضم لاکتوز است.

تست اسیدیته مدفوع:

این تست می‌تواند برای نوزادان و کودکان کوچک که نمی‌توانند تست‌های دیگر را انجام دهند، مورد استفاده قرار گیرد. تخمیر لاکتوز هضم‌نشده به تولید اسید لاکتیک و دیگر اسیدها منجر می‌شود که در نمونه مدفوع قابل شناسایی هستند.

آیا عدم تحمل لاکتوز همان حساسیت به شیر است؟

خیر. حساسیت به شیر به معنای واکنش سیستم ایمنی بدن است، در حالی که عدم تحمل لاکتوز به مشکلات گوارشی مربوط می‌شود.

“““html

عدم تحمل لاکتوز به مسائل گوارشی مربوط می‌شود. اما علائم این مشکل ممکن است شبیه به حساسیت به شیر باشد. به عنوان مثال، درد شکم یا اسهال بعد از نوشیدن شیر فقط بخاطر عدم تحمل لاکتوز نیست، بلکه می‌توانند به دلیل حساسیت به شیر نیز باشد.

در افرادی که به شیر حساسیت دارند، هنگام مصرف شیر، سیستم ایمنی بدن لاکتوز را به عنوان یک مهاجم می‌شناسد و به آن واکنش نشان می‌دهد. علائم مرتبط با حساسیت به شیر شامل خس خس سینه، اسهال و استفراغ است.

روش‌های درمانی برای عدم تحمل لاکتوز

اگرچه مکمل‌های حاوی لاکتاز ساخته شده‌اند،‌ اما اکثر افرادی که به عدم تحمل لاکتوز دچارند، با کاهش مصرف محصولات لبنی و استفاده از محصولات مخصوص افرادی که این مشکل را دارند، احساس بهتری می‌کنند.

معمولاً مصرف مقداری کمتر از لبنیات بهتر toleranced می‌شود. میزان لاکتوز در محصولات لبنی متفاوت است. به عنوان مثال، پنیرهای سفت مثل پنیر سوئیس یا چدار میزان کمی لاکتوز دارند و معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کنند. ماست هم عموماً بهتر toleranced می‌شود، زیرا باکتری‌هایی که در تهیه آن استفاده می‌شوند، به طور طبیعی آنزیمی تولید می‌کنند که لاکتوز را تجزیه می‌کند.

شیر بدون لاکتوز بنوشید

مکمل آنزیم مصرف کنید

برای افرادی که در هضم لاکتوز مشکل دارند، مصرف مکمل‌های آنزیمی معمولاً کارساز است. این مکمل‌ها لاکتوز شیر را به قند تبدیل می‌کنند. بنابراین، افرادی که این مشکل را دارند، با استفاده از این مکمل‌ها می‌توانند بدون مشکل شیر و سایر لبنیات را مصرف کنند.

سعی کنید غذایی که می‌خورید را بنویسید. نشانه‌های عدم تحمل لاکتوز در افراد مختلف به طور متفاوتی ظاهر می‌شود. بنابراین، حفظ یک لیست از غذاهای مصرفی می‌تواند کمک کند تا در صورت بروز مشکلی، متوجه شوید که مشکل به کدام غذا برمی‌گردد و در دفعه بعد آن را مصرف نکنید.

به ترکیبات غذاها دقت کنید

برخی غذاها می‌توانند حاوی لاکتوز باشند، به ویژه غذاهایی که حاوی لبنیات هستند. حتی باید به سالادها و قهوه هم دقت کنید، زیرا ممکن است حاوی سس یا خامه باشند که هر دو می‌توانند دارای لاکتوز باشند.

به پزشک مراجعه کنید تا او تشخیص دهد چه غذاهایی برای شما مناسب هستند.

برای تشخیص عدم تحمل لاکتوز، نیازی به آزمایش نیست. همچنین اگر به این موضوع توجه نکنید، این مشکل می‌تواند به بیماری‌های جدی گوارشی مانند سلیاک و کرون تبدیل شود.

توصیه‌های مفید برای افرادی که به عدم تحمل لاکتوز دچارند

غذاهایی که حاوی لاکتوز هستند کدامند؟

اگرچه لاکتوز به طور طبیعی تنها در شیر و محصولات لبنی وجود دارد، اما ممکن است در بعضی از غذاهای دیگر نیز حاضر باشد. افرادی که تحمل لاکتوزشان بسیار کم است، باید توجه ویژه‌ای به کمترین مقادیر لاکتوز موجود در غذاها داشته باشند.

برخی غذاهایی که ممکن است حاوی لاکتوز باشند شامل:

• نان؛
• غلات صبحانه فرآوری شده؛
• انواع پودر سوپ فوری؛
• مارگارین (کره گیاهی)؛
• برخی کالباس‌ها؛
• سس سالاد؛
• آب‌نبات؛
• چیپس و سایر میان وعده‌های فرآوری شده؛
• پنکیک، بیسکویت و کوکی؛
• پنیرهای نرم مانند پنیر خامه‌ای؛
• شیر؛

برای خرید هوشمندانه، باید برچسب روی مواد غذایی را بخوانید. در ترکیبات، علاوه بر شیر و لاکتوز، باید از وجود کشک، محصولات تهیه شده از شیر، پودر شیر خشک و پودر شیر خشک بدون چربی جلوگیری شود. اگر هر یک از این موارد در ترکیبات وجود داشته باشند، آن محصول حاوی لاکتوز است.

با کمک قوانین تازه، محصولات حاوی مواد لبنی (یا دیگر مواد آلرژی‌زا) باید به وضوح روی برچسب ذکر شوند. به این ترتیب، کار شما بسیار آسان‌تر می‌شود.

برخی افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز می‌توانند مقدار کمی از لاکتوز را تحمل کنند در حالی که دیگران نمی‌توانند حتی مقدار کم آن را هم تحمل نمایند.

“`

حتی ذره ای از آن را هم نمی توانند تحمل کنند. شما می توانید با امتحان کردن و خطا دریابید که کودکتان به چه مقدار و کدام نوع مواد لبنی حساس است.

برای مثال، بعضی از نوع‌های پنیر نسبت به دیگر پنیرها لاکتوز کمتری دارند و در نتیجه هضم آنها ساده‌تر است.

اگر کودک شما به شدت به لاکتوز حساس باشد، احتمالاً تصمیم می‌گیرید که تمام خوراکی‌های حاوی لاکتوز را از رژیم غذایی او حذف کنید. اما اگر اینطور نیست، شاید بخواهید مقدار کمی از برخی مواد لبنی را به او بدهید، که بهتر است آنها را با غذاهای دیگر مصرف کند تا هضم آنها آسان‌تر شود.

مطمئن شوید که همه نیازهای غذایی کودک شما برآورده شده است. ممکن است به خاطر مشکل عدم تحمل لاکتوز، مجبور شوید برخی از مواد لبنی را از رژیم غذایی کودک حذف کنید. در این صورت باید منابع دیگری از کلسیم را جایگزین کنید تا استخوان‌ها و دندان‌های کودک شما قوی بمانند. منابع خوب کلسیم غیر لبنی شامل: سبزیجات برگ سبز، شیر سویا، توفو، بروکلی، ماهی سالمون، پرتقال و نان‌های غنی‌شده هستند.

دیگر مواد مغذی که کودک به آنها نیاز دارد شامل ویتامین A، ویتامین D، ریبوفلاوین و فسفر می‌شود. مشاوره با یک متخصص تغذیه بسیار مفید خواهد بود.

امروزه محصولات لبنی بدون لاکتوز در فروشگاه‌ها به وفور موجود است. این محصولات تمام مواد مغذی لبنیات را به جز لاکتوز دارند.

اگر با این حال هنوز تأمین همه مواد مغذی لازم برای بدن کودک بدون لبنیات برای شما دشوار است، با پزشک او مشورت کنید تا اگر ممکن است برای او مکمل تجویز کند.

رژیم غذایی مناسب برای افراد دچار عدم تحمل لاکتوز:

افرادی که به لاکتوز حساس هستند، که نوعی قند موجود در لبنیات است، به دلیل کمبود آنزیم لاکتاز که این قند را در دستگاه گوارش تجزیه می‌کند، در صورت مصرف زیاد لاکتوز دچار مشکلاتی مثل حالت تهوع، درد شکم، نفخ و اسهال می‌شوند.

معمولاً علائم این مشکل از ۲ سالگی به بعد شروع می‌شود. اولین قدم در برخورد با این مشکل این است که اطمینان حاصل کنید که هیچ بیماری دیگری مانند سندروم روده تحریک‌پذیر، بیماری سلیاک یا آلودگی‌های انگلی عاملی برای این مشکل نیستند. اگر مشخص شود که کودک واقعاً به لاکتوز حساس است، باید بدانید که این مشکل تاثیر منفی خاصی بر جسم نمی‌گذارد، هرچند که علائم آن خیلی آزاردهنده هستند.

با امتحان کردن انواع فراورده‌های لبنی می‌توانید بفهمید کدام یک از آنها مشکل کمتری ایجاد می‌کند. ممکن است بعضی افراد بتوانند ماست را تحمل کنند اما نسبت به شیر حساسیت داشته باشند. نکته مهم دریافت کلسیم کافی است.

اگر رژیم غذایی بدون لاکتوز برای کودک تجویز شود، باید حاوی منبع دیگری از کلسیم یا مکمل‌های کلسیم باشد تا میزان کلسیم روزانه مورد نیاز بدن تامین شود.

توصیه‌های دیگر برای والدین:

نوشیدن مقدار کمی شیر به عنوان مثال ۴ تا ۸ اونس با وعده‌های غذایی در طول روز می‌تواند مفید باشد.

سعی کنید ماستی را انتخاب کنید که باعث ایجاد علائم کمتری شود.

پنیرهای کهنه معمولاً لاکتوز کمتری دارند و گزینه بهتری هستند.

شیرهای بدون لاکتوز به راحتی در فروشگاه‌ها در دسترس هستند.

منابع جایگزین کلسیم عبارتند از:

بروکلی، کلم بروکسل، انجیر خشک و ماهی ساردین از میان غذاهای غیر لبنی، بیشترین میزان کلسیم را دارند.

غلات با کلسیم غنی‌شده و آب پرتقال نیز گزینه‌های مناسبی هستند. البته باید به والدین درباره مصرف زیاد آب میوه به علت قند بالا برای کودکان هشدار داد.

عدم تحمل لاکتوز در کودکان

بدن نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند اغلب تا مدتی نمی‌تواند آنزیم لاکتاز کافی تولید کند. زیرا سطح این آنزیم به طور طبیعی در سه ماهه آخر بارداری افزایش می‌یابد.

مشکل عدم تحمل لاکتوز معمولاً در سال‌های ابتدایی مدرسه و دوران نوجوانی بروز می‌کند. البته ممکن است زودتر هم خود را نشان بدهد اما بسیار کم اتفاق می‌افتد.

“`html

این وضعیت بعید است که در کودکان رخ دهد.

نوزادانی که با این مشکل به دنیا می‌آیند بسیار نادر هستند (مگر اینکه نوزاد ژن مربوطه را از هر دو والدین به ارث ببرد.) در چنین حالتی، نوزاد از همان بدو تولد به دلیل عدم تحمل لاکتوز دچار اسهال شدید می‌شود و نمی‌تواند لاکتوز موجود در شیر مادر یا شیر خشک را تحمل کند. بنابراین، برای او نیاز به تهیه شیر خاص و بدون لاکتوز خواهد بود.

اگر نوزاد شما دچار اسهال شدید شده باشد، ممکن است بدنش برای مدتی نتواند آنزیم لاکتاز را تولید کند و به احتمال زیاد مشکل عدم تحمل لاکتوز را به مدت یک یا دو هفته تجربه کند.

علاوه بر این، مصرف برخی داروها ممکن است به کاهش تولید آنزیم لاکتاز در بدن منجر شود و به شکل موقتی موجب بروز مشکل عدم تحمل لاکتوز گردد. افرادی که به طور مداوم با وضعیت‌هایی روبرو هستند که مشکلات روده‌ای ایجاد می‌کند (مانند بیماری‌های سلیاک یا کرون)، ممکن است دچار عدم تحمل لاکتوز شوند.

چطور می‌توانم بفهمم که آیا کودک من دچار عدم تحمل لاکتوز است؟

دوباره تأکید می‌کنم که بعید است کودک شما در این سن نشانه‌های عدم تحمل لاکتوز را نشان دهد، اما می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید. او پرسش‌هایی درباره علائم کودک شما خواهد داشت تا بتواند احتمال ابتلا را برآورد کند. ممکن است از شما بخواهد در طول چند هفته آتی تمام مواد غذایی حاوی لاکتوز را از رژیم غذایی کودک خود حذف کنید تا ببیند آیا علائم او بهبود می‌یابد یا خیر.

اگر کودک به عدم تحمل لاکتوز دچار باشد، معمولاً بین 30 دقیقه تا 2 ساعت پس از مصرف شیر مادر یا محصولات لبنی (مانند ماست و پنیر و …) دچار اسهال، گرفتگی شکمی و نفخ خواهد شد.

فقط برخی از افراد دچار عدم تحمل لاکتوز می‌توانند کمی لبنیات مصرف کنند بدون اینکه دچار ناراحتی شوند. در حالی که برخی دیگر از افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز حتی نمی‌توانند مقدار کمی از لبنیات را بدون ناراحتی مصرف کنند.

اگر هر بار که کودک شما یکی از محصولات لبنی را مصرف می‌کند، دچار خارش پوستی یا تورم صورت، لب یا دهان می‌شود و همچنین علائمی مانند کهیر، آبریزش چشم یا آبریزش بینی دارد، احتمالاً به یکی از پروتئین‌های موجود در شیر حساسیت دارد.