همه چیز در مورد قرص الانزاپین (Olanzapine) (2 نکته مهم)
“`html
قرص الانزاپین و موارد مصرف آن
قرص الانزاپین یکی از داروهایی است که در ادامه موارد استفاده و عوارض آن بیان شده است.
سردرد، یبوست، افزایش وزن، خواب‌آلودگی، بی‌قراری و سرگیجه از جمله عوارض مصرف قرص الانزاپین هستند.
قرص الانزاپین با تأثیرگذاری بر فعالیت برخی مواد شیمیایی در مغز، علائم اختلالات روانی را کاهش و تسکین می‌دهد. گاهی این دارو با یک ضد افسردگی دیگر تجویز می‌شود.
اختلالات روانی از بیماری‌های رایجی هستند که ممکن است به دلایل مختلف در افراد ایجاد شوند. یکی از این اختلالات، اسکیزوفرنی است که به معنای جنون جوانی است و در آن فرد ارتباط عاطفی خود با دیگران را از دست می‌دهد و در تمرکز بر فعالیت‌هایش مشکل دارد.
این بیماری بیشتر در سنین نوجوانی که دوره حساسی از زندگی است، بروز می‌کند.
خوشبختانه داروهای متنوعی برای درمان اختلالات روانی وجود دارد که بسته به شدت بیماری، برای هر شخص متفاوت است.
مکانیسم اثر قرص الانزاپین
با وجود این که چگونگی کارکرد ضد جنون این دارو هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، اما احتمالاً با کارکرد آنتاگونیستی بر روی گیرنده‌های منوآمین (دوپامین و سروتونین) اثر خود را اعمال می‌کند.
قرص الانزاپین بر روی گیرنده‌های موسکارینی و آدرنرژیک آلفا1 نیز تأثیر می‌گذارد. همچنین می‌تواند به‌طور ضعیف به گیرنده‌های GABAa بنزودیازپین‌ها و بتا متصل شود. به عبارت دیگر، اثرات داروی سایکوز بر مسیرهای مزوکورتیکال و مزولیمبیک اعمال می‌گردد.
فارماکوکینتیک الانزاپین
قرص الانزاپین به‌خوبی از دستگاه گوارش جذب می‌شود و حدود 40 درصد این دارو قبل از ورود به گردش خون سیستمیک متابولیزه می‌گردد. غذا بر جذب دارو تأثیر ندارد.
تقریباً 93 درصد دارو به پروتئین‌های پلاسما متصل می‌شود. این دارو عمدتاً از طریق اکسیداسیون توسط سیتوکروم (CYP) P450 و گلوکورونیداسیون مستقیم متابولیزه می‌شود. حداکثر غلظت سرمی دارو تقریباً 6 ساعت پس از مصرف به وجود می‌آید.
دفع دارو عمدتاً از راه کلیه انجام می‌شود و حدود 30 درصد آن از طریق مدفوع دفع می‌شود.
میزان و نحوه مصرف الانزاپین
این دارو برای درمان موارد زیر استفاده می‌شود:
درمان آژیتاسیون در اسکیزوفرنی و فاز مانیا در اختلالات دو قطبی
- 5 تا 10 میلی‌گرم از راه عضلانی
درمان کوتاه‌مدت اپیزودهای حاد مانیک در بیماری دو قطبی
- در ابتدا 10 تا 15 میلی‌گرم روزانه به‌صورت خوراکی، در صورت نیاز می‌توان دوز را 5 میلی‌گرم به‌فاصله 24 ساعت افزایش داد.
درمان طولانی‌مدت دو قطبی
- 5 تا 20 میلی‌گرم روزانه و به‌صورت خوراکی
تداخلات دارویی الانزاپین
برخی داروها ممکن است موجب کاهش یا افزایش اثر الانزاپین شوند:
- داروهایی مانند کاربامازپین، امپرازول یا ریفامپین ممکن است میزان دفع الانزاپین را افزایش دهند.
- داروهایی مانند فلووکسامین ممکن…
“““html
- ممکن است دفع این دارو کاهش یابد.
- مصرف الکل و داروهای مضعف CNS به همراه الانزاپین می‌تواند علائم افسردگی CNS را شدیدتر کند.
- اثر داروهای آنتی کولینرژیک معمولاً با الانزاپین افزایش می‌یابد.
- اثر داروهای کاهش دهنده فشار خون با الانزاپین تشدید می‌شود.
- اثر لوودوپا ممکن است توسط الانزاپین تحت تأثیر قرار گیرد.
- استفاده همزمان با داروهای هپاتوتوکسیک باید با احتیاط انجام شود.
عوارض جانبی الانزاپین
هر دارویی می‌تواند به جز اثرات مثبت درمانی، عوارض ناخواسته‌ای نیز ایجاد کند. بنابراین، ممکن است با مصرف این دارو، برخی از عوارض زیر را تجربه کنید:
اضطراب، بی‌قراری، حرکات غیرطبیعی، تب، مشکل در تنفس، تغییر در حالت روحی، دیسکینزی تاردیو، مشکلات بینایی، سرگیجه، سردرد، یبوست، افزایش وزن، کاهش فشار خون در حالت ایستاده، لرزش دست‌ها، افزایش ضربان قلب، درد شکم، درد مفاصل، حالت تهوع، استفراغ و تشنگی.
- افزایش وزن (بخصوص در نوجوانان) و افزایش اشتها؛
- سردرد، سرگیجه، خواب آلودگی، احساس خستگی و بی‌قراری.
- تغییر در نوع صحبت یا حافظه؛
- لرزش یا حرکت بدن، بی‌حسی یا احساس خارش؛
- تغییر در شخصیت؛
- خشکی دهان یا افزایش ترشح بزاق.
- درد معده، یبوست؛
- درد در دست‌ها و پاهای شما.
این لیستی کامل از عوارض جانبی این دارو نیست و ممکن است عوارض دیگری نیز رخ دهد. برای مشاوره در مورد عوارض جانبی با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت مشاهده عوارض جانبی، این موارد را به FDA گزارش دهید.
موارد احتیاط در مصرف الانزاپین
- بیماری‌های قلبی
- بیماری‌های عروق مغزی
- افرادی که به هیپوتانسیون مستعد هستند
- سابقه تشنج
- اختلال در عملکرد کبد
- افراد مسن
- سابقه ایلئوس پارالیتیک
- هیپرتروفی پروستات
- گلوکوم زاویه باریک
- آمبلیوپی
- افرادی که دچار آسیب قرنیه هستند
- افراد مستعد به پنومونی ناشی از آسپیراسیون
مصرف آلانزاپین در دوران بارداری و شیردهی
- حاملگی: اگر باردار هستید یا فکر می‌کنید ممکن است باردار باشید، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید؛ زیرا این دارو نباید در دوران بارداری مصرف شود مگر با اجازه پزشک و در شرایط خاص.
- شیردهی:ممکن است کمی از این دارو به شیر مادر منتقل شود، بنابراین زنان نباید در زمان شیردهی از این دارو استفاده کنند یا در حین مصرف آن شیر خود را به کودک بدهند.
در صورت فراموش کردن مصرف الانزاپین
دوز فراموش شده:
“““html
اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض اینکه به یاد شما آمد، آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک زمان دوز بعدی به خاطر آوردید، از مصرف دوز فراموش شده خودداری کنید و به برنامه مصرف منظم برگردید. هرگز دوز دارو را دو برابر نکنید.
مسمومیت با الانزاپین و درمان آن
- علایم: خواب آلودگی، اختلالات در عملکرد مغز، خواب عمیق، کما، فشار خون پایین، علایم حرکتی مانند اسپاسم، بی‌قراری، تشنج، تب، و تغییرات در ضربان قلب.
- درمان: بستگی به علایم دارد و ممکن است شامل استفاده از زغال فعال یا شستشوی معده، داروهای ضد پارکینسون، و سایر داروها برای درمان علایم یا کنترل تشنج باشد.
توجهات پزشکی – پرستاری ، آموزش بیمار – خانواده:
- دارو در کمترین دوز ممکن تجویز شود و نیاز به درمان به صورت دوره‌ای ارزیابی گردد؛
- خطر ایجاد سندروم نورولپتیک در مصرف داروهای آنتی‌سایکوتیک؛
- افزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه به دلایل افزایش پرولاکتین در خون؛
- اگر بدن دما بگیرد، باید مصرف را قطع کنید؛
- اگر ناگهان دارو را قطع کنید ممکن است علایمی مثل تهوع، سرگیجه و بی‌خوابی بروز کند؛
- این دارو برای بیماران مبتلا به افسردگی در دسترس نیست زیرا ممکن است به خودکشی فکر کنند؛
- در مصرف طولانی‌مدت ممکن است علایم حرکتی پیش بیاید؛
- با مصرف زیاد دارو ممکن است خواب آلودگی ایجاد شود؛
- بهتر است از آفتاب‌خوردن در هنگام مصرف دارو پرهیز کنید؛
- در صورتی که داروی دیگری نیاز دارید، بدون مشورت با پزشک آن را مصرف نکنید؛
- اگر باردار شدید یا در مورد بارداری تصمیم می‌گیرید، با پزشک مشورت کنید.
توصیه های مهم در رابطه با مصرف الانزاپین
- در دوران بارداری و شیردهی، مصرف این دارو توصیه نمی‌شود.
- در شرایط خاص مانند آلزایمر، سرطان سینه، بیماری‌های قلبی، و دیگر مشکلات پزشکی، باید احتیاط کنید و مزایا و معایب را بسنجید.
- داروهای آنتی سایکوتیک ممکن است سندروم نورولیتیک ایجاد کنند که علایمش شامل تب بالا، انقباض عضلات، و اختلالات ذهنی است.
- این دارو ممکن است باعث سندروم دیسکینزی تاردیو نیز شود.
در هنگام مصرف این دارو، باید از چه مواردی اجتناب کنید؟
- مصرف داروی الانزاپین ممکن است تمرکز و واکنش شما را مختل کند. اگر در حال رانندگی یا انجام کار مهمی هستید، بسیار مراقب باشید.
“`
توجه : پیش از شروع و در حین مصرف الانزاپین، پزشک شما باید آزمایش قند خون و چربی‌ها را برای شما انجام دهد و وزن شما را به طور مرتب بررسی کند. درباره روش‌های جلوگیری از افزایش وزن، مانند داشتن یک رژیم غذایی سالم و ورزش با پزشک خود مشورت کنید. اگر علائمی از افزایش قند خون مثل تشنگی شدید، تکرر ادرار، گرسنگی زیاد، خستگی شدید، حالت تهوع، گیجی یا بوی میوه‌ای در بازدم داشتید، با پزشک خود تماس بگیرید.
شرایط نگهداری دارو
- الانزاپین را در دمای زیر 30 درجه سانتی‌گراد و دور از نور و رطوبت نگهداری کنید.
- دارو را در مکان‌هایی نگهداری کنید که دور از دسترس کودکان باشد.
بیشتر بخوانید:
