همه چیز در مورد گروه خونی o rh null نادرترین و خطرناک ترین گروه خونی (2 نکته مهم)

گروه خونی O Rh Null

Rh-null نادرترین نوع گروه خونی محسوب می‌شود و برخی آن را “خون طلایی” می‌دانند. این گروه خونی به دلیل عدم وجود کامل آنتی ژن‌ها در سیستم Rh، که بزرگترین سیستم گروه‌های خونی است، شناخته شده است.

تنها ۴۳ نفر در کل جهان دارای این گروه خونی هستند و فقط ۹ نفر از آن‌ها اهداکنندگان فعال هستند.

اخیراً مدیرکل انتقال خون سیستان و بلوچستان از کشف یک گروه خونی نادر در این استان خبر داده است. برای بسیاری از افراد این سوال مطرح شده که این گروه خونی چیست و مربوط به چه کسی است؟

شناسایی اولیه این گروه خونی در مرکز اهدای خون زاهدان با استفاده از دستگاه اتوماسیون گروه خونی و تعیین فنوتایپ انجام شده و تایید آن نیز در بخش ایمنوهماتولوژی اداره کل انتقال خون سیستان و بلوچستان صورت گرفته است.

این مسئول اظهار داشت: این گروه خونی متعلق به یک اهداکننده جوان است که برای نخستین بار به جمع اهداکنندگان خون پیوسته و وفور این گروه خونی یک در ۶ میلیون نفر تشخیص داده شده است.

ویژگی‌های گروه خونی O Rh Null (گروه خونی طلایی)

این گروه خونی به نام “گروه خونی طلایی” یا “Rh خالی” شناخته می‌شود، زیرا آنتی ژن Rh (پروتئینی) در گلبول‌های قرمز خون (RBCs) ندارد. این نادرترین گروه خونی در جهان است و کمتر از 50 نفر دارای آن هستند. اولین بار در میان بومیان استرالیایی مشاهده شده است.

نگرانی در مورد گروه خونی طلایی این است که اهدا کردن خون از این نوع بسیار نادر است و کسب آن دشوار است. یک فرد Rh-null در صورت نیاز به خون باید به گروه کوچکی از اهداکنندگان Rh-null خاص در سرتاسر جهان تکیه کند. در سراسر دنیا تنها 9 اهداکننده فعال برای این گروه خونی وجود دارند، به همین دلیل آن را ارزشمندترین گروه خونی در جهان می‌دانند و به آن “خون طلایی” گفته می‌شود.

عوارض بالقوه گروه خونی طلایی چیست؟

افراد دارای گروه خونی Rh-null یا طلایی ممکن است مشکلات زیر را داشته باشند:

کم‌خونی همولیتیک خفیف تا متوسط از بدو تولد: این مورد باعث تخریب سریع‌تر گلبول‌های قرمز می‌شود و ممکن است سطح هموگلوبین کاهش یابد، که به دنبال آن رنگ‌پریدگی و خستگی به وجود می‌آید.

این مشکلات ناشی از نقص‌های ساختاری در گلبول‌های قرمز مثل:

• شکل غیرعادی مانند دهان یا شکاف
• ساختار غیرقابل انعطاف گلبول‌های قرمز
• پوشش غیرمعمول گلبول قرمز
• افزایش شکنندگی به علت عدم وجود آنتی ژن Rh
• تغییر در حجم سلول‌های خونی

چالش‌های انتقال خون

افراد دارای گروه خونی طلایی ممکن است در زمان انتقال خون با چالش‌هایی روبه‌رو شوند. اگر خون این افراد با آنتی‌ژن‌های Rh (پروتئین‌هایی که بر روی سطح RBC‌ها هستند) از خون فرد دیگری تماس پیدا کند، ممکن است بدن آن‌ها اتوآنتی بادی‌های متناظر را بسازد و به واکنش شدید انتقال خون دچار شوند. بنابراین، بیمارستان‌ها باید برای این نوع بیماران پروتکل‌های ویژه‌ای داشته باشند و به سرعت به واکنش‌ها رسیدگی کنند.

ناسازگاری Rh در دوران بارداری: اگر مادر Rh-null و نوزاد Rh مثبت باشد، و اگر خون مادر با خون نوزاد مختلط شود، مادر ممکن است پروتئین‌های محافظی به نام آنتی‌بود‌ها تولید کند که می‌تواند بر بارداری‌های بعدی تأثیر بگذارد یا به سقط جنین منجر شود.

بحران همولیتیک: چندین مطالعه نشان داده‌اند که عفونت یا سپسیس در افرادی با این گروه خونی ممکن است به تخریب گلبول‌های قرمز، نارسایی کلیوی بعدی و سایر عوارض منجر شود.

چه عاملی باعث داشتن نادرترین و خطرناک‌ترین گروه خونی می‌شود؟

گلبول‌های قرمز ما پروتئین‌هایی به نام آنتی‌ژن در سطح خود دارند. بر اساس نوع آنتی‌ژن، گروه خونی ما A، B، O یا AB خواهد بود. سیستم ABO هم با توجه به وجود یا عدم وجود فاکتور “Rh-D” در سلول‌ها، مثبت یا منفی تعیین می‌شود. در گروه خونی طلایی، فرد تمام آنتی‌ژن‌های Rh را ندارد، در حالی که فرد با گروه خونی Rh منفی فقط آنتی‌ژن RhD را ندارد.

سیستم گروه خونی Rh یکی از پیچیده‌ترین سیستم‌های گروه‌های خونی است و حدود 50 آنتی‌ژن مختلف دارد. دو ژن Rh D و Rh CE مسئول تولید آنتی‌ژن‌های این سیستم هستند. فرد Rh-null هیچ‌کدام از این آنتی‌ژن‌ها را ندارد و شیوع آن یک در ۶ میلیون نفر است. می‌توان با بررسی فنوتیپ سایر اعضای خانواده، خون مناسب را در صورت نیاز تأمین کرد.

در سال 1392، زنی 39 ساله که گروه خونی‌اش A منفی بود و به مشکلی به نام آنمی همولیتیک مبتلا بود، به بیمارستان بوعلی قزوین رفت. زمانی که آزمایش‌ها نشان داد که مشکل او به خاطر ناهماهنگی در کراس‌مچ است، نمونه خون او بیشتر مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که گروه خونی او Rh null است. این مسئله با انجام آزمایش‌های مخصوص برای شناسایی آنتی‌بادی‌های موجود در خون بیمار و تعیین نوع خاص آنتی‌ژن‌های Rh مشخص شد. سپس با بررسی اعضای خانواده‌اش، مشخص شد که برادر او نیز Rh null است و دومین مورد شناخته‌شده در این دسته محسوب می‌شود.

نتیجه‌گیری: این دو فردی که در این مطالعه شناسایی شدند، اولین موارد Rh null در ایران بودند که با استفاده از آزمایش‌های غربالگری خون شناسایی شدند.

بیشتر بخوانید