هیسترکتومی یا برداشتن رحم چیست؟ (2 نکته مهم)
با مجله اینترنتی رضیم همراه باشید و با هیسترکتومی بیشتر آشنا شوید
هیسترکتومی چیست
هیسترکتومی یک روش جراحی است که در آن رحم برداشته می‌شود. رحم یکی از اعضای بدن زنان است که در طول بارداری، جنین در آن رشد می‌کند. همچنین، بافت داخلی رحم منبع خون قاعدگی است.
این عمل ممکن است به دلایل دیگری نیز صورت بگیرد. برای مثال، برای کاهش درد مزمن ناشی از بیماری‌های خاص، برخی انواع سرطان یا عفونت‌ها نیز این عمل انجام می‌شود.
نوع هیسترکتومی بستگی به دلیل جراحی دارد و در بسیاری از موارد، کل رحم برداشته می‌شود. همچنین ممکن است در این عمل، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ نیز حذف شوند. تخمدان‌ها عضوهایی هستند که هورمون‌هایی مانند استروژن را تولید می‌کنند.
لوله‌های فالوپ نیز وظیفه انتقال تخمک به رحم را دارند. وقتی عمل هیسترکتومی انجام می‌شود، قاعدگی متوقف می‌شود و امکان بارداری دیگر وجود ندارد.
علت عمل هیسترکتومی چیست؟
در صورتی که هر کدام از موارد زیر در بدن شما وجود داشته باشد، ممکن است پزشک تصمیم بگیرد این عمل را انجام دهد:
- درد مزمن در ناحیه لگن
- خونریزی غیرقابل کنترل از واژن
- سرطان رحم، دهانه رحم یا تخمدان‌ها
- فیبروئید، یعنی تومورهای خوش‌خیم که در رحم رشد می‌کنند.
- بیماری التهابی لگن، که یک عفونت جدی در اعضای تناسلی است.
- افتادگی رحم، وقتی که رحم دچار افتادگی می‌شود و از دهانه رحم و واژن بیرون می‌زند.
- اندومتریوز، اختلالی که در آن بافت داخلی رحم در خارج از آن رشد می‌کند و باعث درد و خونریزی می‌شود.
- آدنومیوز، بیماری که در آن پوشش داخلی رحم به سمت عضله‌های رحم رشد می‌کند.
جایگزین‌های هیسترکتومی
طبق گزارش شبکه ملی بهداشت زنان آمریکا، هیسترکتومی دومین عمل جراحی رایج در زنان در ایالات متحده است. این روش عموماً بی‌خطر است، اما ممکن است برای همه زنان مناسب نباشد.
برای زنانی که به دنبال بارداری در آینده هستند، این عمل گزینه مناسبی نیست، مگر اینکه هیچ درمان دیگری مؤثر نباشد. به همین خاطر، برخی روش‌ها به عنوان جایگزین‌های هیسترکتومی مطرح می‌شوند.
خوشبختانه، بسیاری از بیماری‌هایی که می‌توانند با هیسترکتومی درمان شوند، با روش‌های دیگر هم قابل درمان هستند. برای مثال:
- هورمون درمانی می‌تواند برای درمان اندومتریوز استفاده شود.
- فیبروئیدها را می‌توان با روش‌های جراحی دیگر که نیازی به برداشتن رحم ندارند، درمان کرد.
با این حال، در بعضی شرایط، هیسترکتومی بهترین گزینه است. برای مثال، این عمل معمولاً تنها راه درمان سرطان رحم یا سرطان دهانه رحم است.
انواع هیسترکتومی
چند نوع مختلف از هیسترکتومی وجود دارد:
هیسترکتومی جزئی
در هیسترکتومی جزئی، تنها بخشی از رحم برداشته می‌شود و دهانه رحم ممکن است باقی بماند.
هیسترکتومی کامل
در هیسترکتومی کامل، کل رحم و دهانه آن برداشته می‌شود. اگر دهانه رحم حذف شود، باید سالانه آزمایش پاپ اسمیر و معاینات لگنی ادامه یابد.
هیسترکتومی و برداشتن تخمدان
در خلال این عمل، علاوه بر رحم، یک یا هر دو تخمدان و لوله‌های فالوپ نیز برداشته می‌شوند. اگر هر دو تخمدان حذف شوند، نیاز به درمان جایگزینی هورمون خواهید داشت.
فیلم جراحی هیسترکتومی به روش لاپاراسکوپی
عمل هیسترکتومی چگونه انجام می شود؟
هیسترکتومی روشی است که به کمک آن رحم برداشته می‌شود. این عمل می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام گیرد. همه این روش‌ها نیاز به بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی دارند. در بیهوشی عمومی، شما به طور کامل خواب هستید و هیچ دردی احساس نمی‌کنید.
در برخی موارد از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود، بدین معنی که فقط قسمت‌های زیر کمر شما بی‌حس می‌شوند و شما در طول عمل هوشیار هستید.
گاهی نیز این نوع بی‌حسی با یک داروی آرام‌بخش ترکیب می‌شود تا شما در طول عمل، کمی خواب‌آلود شوید.
1. هیسترکتومی شکمی
در هیسترکتومی شکمی، رحم از طریق یک برش در شکم برداشته می‌شود. این برش می‌تواند عمودی یا افقی باشد. نوع برش تاثیری بر سرعت بهبود زخم ندارد.
2. هیسترکتومی واژینال
در این روش، رحم از طریق یک برش کوچک در داخل واژن برداشته می‌شود. بنابراین بعد از عمل شما زخمی بر روی بدن خود ندارید چون برش درون بدن انجام شده است.
3. لاپاروسکوپی هیسترکتومی
در این روش، پزشک با استفاده از ابزاری به نام لاپاروسکوپ، رحم را خارج می‌کند. لاپاروسکوپ یک لوله نازک و دراز دارای نور و دوربینی با کیفیت بالا است. این لوله از طریق یک برش کوچک روی شکم وارد بدن شده و سپس چند برش کوچک دیگر در دیگر نقاط شکم ایجاد می‌شود. پس از بررسی رحم، پزشک آن را به تکه‌های کوچک تقسیم کرده و هر قسمت را از یکی از برش‌ها خارج می‌کند.
خطرات ناشی از هیسترکتومی چیست؟
هیسترکتومی یکی از عمل‌های نسبتاً ایمن است اما مانند هر جراحی دیگری ممکن است مشکلاتی هم به وجود بیاید. به‌عنوان مثال، برخی افراد ممکن است واکنش‌های نامناسبی به بیهوشی نشان دهند یا ممکن است خونریزی و عفونت در محل عمل ایجاد شود.
خطرات دیگری نیز وجود دارد که شامل آسیب به بافت‌ها و اندام‌های اطراف، مانند:
- مثانه
- روده
- رگ‌های خونی
این خطرات نادر است اما در صورت وقوع، ممکن است نیاز به یک عمل جراحی دیگر باشد.
دوره نقاهت بعد از هیسترکتومی
بعد از عمل هیسترکتومی، شما باید بین ۲ تا ۵ روز در بیمارستان بستری باشید.
در این مدت، پزشک با تجویز مسکن درد شما را تسکین می‌دهد و علائم حیاتی شما مانند تنفس و ضربان قلب را زیر نظر دارد.
از شما خواسته می‌شود تا هر چه سریع‌تر بعد از عمل راه بروید تا از لخته شدن خون در پاها جلوگیری شود.
اگر عمل شما به روش واژینال انجام شده باشد، برای کنترل خونریزی، واژن با گاز استریل بسته می‌شود.
این گاز معمولاً چند روز بعد از عمل برداشته می‌شود. اما ممکن است تا ۱۰ روز بعد از هیسترکتومی، لکه‌بینی داشته باشید.
برای جلوگیری از کثیف شدن لباس‌ها، در این مدت از نوار بهداشتی یا پد استفاده کنید.
بعد از مرخص شدن از بیمارستان، شما باید همچنان به راه رفتن ادامه دهید. اما باید از برخی فعالیت‌های خاص تا بهبودی کامل، اجتناب کنید که شامل:
- هل دادن و کشیدن اجسام، مانند جارو برقی
- بلند کردن اشیاء سنگین
- خم شدن
- مقاربت جنسی
اگر هیسترکتومی به روش واژینال یا لاپاروسکوپی انجام شد، شما احتمالاً می‌توانید بعد از ۳ تا ۴ هفته به فعالیت‌های عادی خود برگردید. اما بهبودی پس از هیسترکتومی شکمی کمی بیشتر طول می‌کشد و معمولاً ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد.
تهیه شده مجله رضیم
مرضیه ملایری
