ورق آجدار چیست؟ کاربرد و ویژگی آن

ورق آجدار چیست؟

ورق آجدار که به نام‌های دیگری مانند ورق کف‌سازی، ورق شطرنجی و ورق برجسته شناخته می‌شود، یک نوع ورق فلزی است که با روش نورد گرم تولید می‌شود. سطح این ورق‌ها دارای الگوهای برجسته و منظمی هستند که به منظور کاهش اصطکاک طراحی شده‌اند و اشکال مختلفی مانند بادام، لوزی، قطره‌ای، عدسی و دایره‌ای دارند.
این ورق‌ها از سمت دیگر فاقد طرح و الگوی برجسته هستند و مانند ورق‌های ساده عمل نمی‌کنند. غالباً این ورق‌ها با سطحی براق و انعطاف‌پذیر تولید می‌شوند.
طرح‌ها و برجستگی‌هایی که روی سطح آن‌ها وجود دارد، موجب افزایش استحکام مکانیکی این ورق‌ها نسبت به ورق‌های ساده می‌شود.

ورق آجدار با عنوان ورق برجسته نیز شناخته می‌شود.

برای اولین بار در دهه ۱۸۲۰، مهندسی به نام هنری رابینسون پالمر در شرکت لندن داک، ورق گالوانیزه آجدار را اختراع کرد. در آغاز این محصول از آهن فرفورژه ساخته می‌شد.
ویژگی‌هایی مانند سبکی، حمل و نقل آسان و مقاومت مکانیکی بالا باعث شد که این محصول به سرعت در سراسر جهان به یک ماده ساختمانی معمول تبدیل گردد.
کشورهای استرالیا و شیلی هنوز از این نوع ورق در ساخت بام‌ها استفاده می‌کنند. نکته جالب این است که مصرف سالانه ورق آجدار در کشور ما بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تن است.

عوامل موثر بر قیمت ورق آجدار

ورق آجدار در جنس‌های مختلفی تولید می‌شود و به همین دلیل قیمت‌های متفاوتی دارد. عوامل مختلفی همچون روش تولید، میزان انرژی مصرفی، نرخ دلار و موارد دیگر نیز بر قیمت این محصول تأثیرگذار هستند.
قیمت انواع مختلف ورق آجدار بسته به ابعاد، گرید و وزن آن تعیین می‌شود. در میان انواع این محصول، ورق استیل آجدار گران‌ترین است و بعد از آن ورق‌های آجدار آلومینیومی، گالوانیزه و آهنی قرار دارند.
هر نوع ورق آجدار شامل ورق آجدار شطرنجی، ورق برجسته و ورق کف‌سازی وزن‌های مخصوص به خود را دارد.
برجستگی‌های روی این ورق‌ها باعث ایجاد وزن خاصی می‌شوند. با دانستن ضخامت، طول و عرض ورق می‌توان وزن آن را محاسبه کرد. وزن ورق از حاصل ضرب این پارامترها به دست می‌آید.

جنس‌های مختلف ورق آجدار هر کدام جرم وزنی خود را دارند. با ضرب این جرم وزنی در ابعاد ورق آجدار، وزن آن مشخص می‌شود. ورق آجدار سه میل در ضخامت‌های ۱.۵، ۲، ۳، ۶، ۸ و ۱۰ میلی‌متر تولید می‌شود.
این ورق‌ها به صورت استاندارد در ابعاد ۱ در ۲ متر تولید می‌شوند، به طوری که وزن ورق آجدار سه میل بر اساس محاسبات ذکر شده، حدود ۴۸ کیلوگرم تخمین زده می‌شود. وزن ورق آجدار پنج میل هم با توجه به ابعاد و جنس آن محاسبه می‌شود.

شیوه تولید ورق آجدار

همان‌طور که گفته شد، ورق آجدار با روش نورد گرم تولید می‌شود. برای این کار، شمش تختالی با مقطع و طول معین در کوره‌های پیش گرم حرارت داده می‌شود تا به دمای مناسب برای ادامه عملیات برسد.
پس از اینکه شمش‌ها به دمای مورد نظر رسیدند، از قفسه‌های پوسته‌زدایی عبور می‌کنند و سپس از طریق غلتک‌های خاص نورد می‌شوند. به این ترتیب، اندازه (ضخامت) آن‌ها کاهش و طول آن‌ها افزایش می‌یابد.

هدف از فرایند پوسته‌زنی این است که سطح مقاطع شمش‌های فولادی کاهش یابد و طول آن‌ها افزایش یابد. در مرحله نهایی، نورد پایانی و عملیات آج‌زنی انجام می‌شود و سپس ورق آجدار با ضخامت ۱.۵ تا ۱۰ میلی‌متر تولید و به صورت کلاف یا ورق بسته‌بندی می‌شوند. کیفیت محصول نهایی به طور مستقیم تحت تأثیر عملیات غلتک‌کاری خطوط نورد گرم قرار دارد.
بنابراین برای بهبود کیفیت و کارایی ورق نهایی، باید به جنس و مشخصات متالورژیکی و مکانیکی غلتک‌ها و همچنین نحوه استفاده از آن‌ها در نورد گرم و آج‌زنی توجه کرد.

در ادامه، ورق‌های آجدار در ضخامت‌های ۱.۵ تا ۱۰ میلی‌متر در بازار موجود هستند و این ورق‌ها به صورت استاندارد در ابعاد ۱ در ۲، ۱.۵ در ۶ و ۲ در ۶ متر تولید می‌شوند.

“`html

این ورق‌ها معمولاً از جنس ST37 هستند.

انواع ورق آجدار

در دهه ۱۸۹۰، فولاد خفیف به عنوان ماده اصلی برای تولید این محصولات جایگزین فولاد فرفورژه شد؛ اما امروزه از فلزات متفاوتی برای مقاصد خاص تولید می‌شود. رایج‌ترین انواع ورق آجدار از جنس‌های آهن، آلومینیوم، استیل و آهن گالوانیزه ساخته می‌شوند. در ادامه به توضیح هر یک از این انواع می‌پردازیم.

ورق آجدار آلومینیومی: ورق‌های آلومینیومی آجدار در دو نوع رنگی و بدون رنگ تولید می‌شوند. این نوع ورق‌ها از نظر مقاومت در برابر خوردگی ویژگی برجسته‌ای دارند. کارهای فرمینگ بر روی ورق آلومینیوم امباس به اشکال مختلفی انجام می‌شود، مانند فرمینگ کرکره، فرمینگ ذوزنقه و فرمینگ شادولاین. این ورق‌ها به صورت شیت و رول بسته‌بندی شده و به بازار عرضه می‌شوند.
فرمینگ‌های متنوعی هم بر روی این ورق‌ها انجام می‌گیرد که به آنها اشاره شد.

ورق آجدار آهنی: برای تولید این نوع از ورق‌ها از ورق‌های آهنی با جنس‌های St37، St44 و St52 استفاده می‌شود.

ورق گالوانیزه آجدار: این ورق‌ها با فلز روی پوشش داده می‌شوند تا در برابر زنگ‌زدگی مقاوم‌تر شوند. اگر ماده اولیه برای تولید ورق آجدار، ورق گالوانیزه باشد، به آن ورق گالوانیزه آجدار می‌گویند. این نوع ورق در محیط‌های مرطوب، سقف شیروانی‌ها و مناطق دریایی مانند کف کشتی‌ها بیشتر استفاده می‌شود.

ورق آجدار استیل: از ورق استیل ۳۰۴ برای تولید این نوع ورق استفاده می‌شود. این محصول دارای مقاومت بالایی در برابر خوردگی بوده و مناسب برای استفاده در محیط‌های با شرایط خورنده و مرطوب است.

موارد استفاده ورق آجدار در منازل

این محصول علاوه بر جنس، به دو نوع متفاوت تقسیم می‌شود که در زیر به آن اشاره شده است:

ورق آجدار فابریک: در این نوع، یک لایه آج به ورق اصلی اضافه می‌شود. سطح زیرین این ورق کاملاً صاف و صیقلی است، و مشخص است که این ورق‌ها وزن بیشتری دارند. این محصول برای اولین بار در سال ۹۵ در شرکت فولاد مبارکه اصفهان با ضخامت دو میلی‌متر تولید شد. همچنین این ورق‌ها از کشورهایی مانند روسیه، چین و قزاقستان وارد می‌شوند.

ورق آجدار پرسی: در این نوع، ورق ساده‌ای وجود دارد که با پرس‌کاری و سنبه‌زنی طرح‌هایی روی آن ایجاد می‌شود. سطح زیرین ورق آجدار پرسی دارای خلل و فرج است.
در ورق پرسی، به علت خالی بودن پشت قسمت آجدار، با فشارهایی که در محیط کار به آن وارد می‌شود، در طول زمان دچار تغییر فرم می‌شود و خاصیت اصطکاک آن کاهش می‌یابد.
بنابراین، می‌توان گفت که این ورق‌ها فقط در مکان‌های با فشار و عبور و مرور کمتر، می‌توانند مناسب باشند. یکی از نکات برای تمایز ورق آجدار پرسی از نوع فابریک، توجه به سطح زیرین آن است.

مزایای استفاده از ورق آجدار

این ورق‌ها مزیت‌های زیادی دارند که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:

ورق‌ها دارای سطوحی براق و روشن هستند.
مقاومت بالایی دارند، به همین دلیل در مواردی مانند کف کشتی‌ها، وانت‌بارها و کشتی‌ها استفاده می‌شوند.
توانایی بالایی در برابر سطوح لغزنده دارند.
به خاطر داشتن سطوح درخشان، در برخی از امور تزیینی هم کاربرد دارند.
خاصیت جوش‌پذیری آن‌ها بسیار خوب است.
انعطاف‌پذیر بوده و به راحتی خم می‌شوند.

کاربردهای ورق آجدار و امباس

ویژگی‌های خاص این محصول باعث شده است که در صنایع مختلف کاربرد زیادی داشته باشد. از جمله کاربردهای مهم آن در صنعت نفت و گاز، پتروشیمی، ماشین‌سازی، کامیون‌سازی و راه‌سازی است. در زیر به برخی از این ویژگی‌ها اشاره شده است:

مقاومت بالا
اصطکاک بالا
سطح براق و روشن
خاصیت جوش‌پذیری بالا
انعطاف‌پذیری زیاد
حمل و نقل آسان به دلیل سبک بودن

این ویژگی‌ها باعث شده تا از ورق آجدار و امباس در مواردی مانند راه‌سازی، کف‌سازی در پروژه‌های ساختمانی، کف‌سازی اتاق کامیون‌ها و وانت‌بارها و کشتی‌ها، ساخت حفاظ‌های مناطق حساس نظامی، خطوط جداسازی و دانه‌بندی در تولید مواد غذایی، سقف و دیواره‌های آسانسور، ساخت پله‌های اضطراری ساختمان‌ها و … استفاده شود.

“““html

قطعات لوازم خانگی، ایستگاه‌های اتوبوس، پل‌های عابر پیاده، دستگاه‌های صنعتی کارخانجات همه جا استفاده می‌شوند.

سطح براق ورق آجدار

سطح براق و روشن ورق آجدار و امباس، آن را برای کارهای تزئینی هم مناسب کرده است.
به همین خاطر، می‌توان از این محصول در فرش پلکان نیز استفاده کرد.
در مکان‌هایی که خطر لیز خوردن وجود دارد، ورق آجدار به ایجاد اصطکاک‌ کمک می‌کند. بنابراین، معمولاً از آن به عنوان لایه‌ای روی سپر و یا قسمت بار وانت‌ها و کامیون‌ها استفاده می‌شود تا از لیز خوردن هنگام ورود به قسمت بار یا استفاده از سپر جلوگیری کند.

این کار همچنین به ایجاد کشش برای هل دادن یا کشیدن اجسام به داخل یا خارج کامیون کمک می‌کند. به این ترتیب، اجسامی که در قسمت بار وسیله نقلیه قرار می‌گیرند، هنگام حرکت ماشین جا به جا نمی‌شوند و محکم سر جای خود می‌مانند.
به طور کلی می‌توان کاربردهای این محصول فولادی را به شکل زیر نام برد:

دیوار و سقف آسانسورها
تفکیک‌سازی خطوط تولیدی
کف زمین‌ها
ساخت حفاظ
ساخت پل
ساخت ایستگاه‌های اتوبوس
استفاده در کف کامیون و وانت بارها

ورق آجدار یکی از مهم‌ترین محصولات فولادی است که بیشترین استفاده را در بین ورق‌های موجود دارد. میزان تولید این ورق‌ها در کارخانه‌ها زیاد است و به طور تقریبی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تن تولید می‌شود. تولید این ورق از ارزش بالایی برخوردار است و اگر این محصول در سبد تولید کارخانه‌ باشد، به امنیت تولیدات آن کارخانه کمک می‌کند.

این امر باعث می‌شود که کارخانه در سطح داخلی و خارجی شناخته‌تر شود. همچنین، این ورق‌ها به صورت صادراتی نیز وارد کشور می‌شوند، مانند ورق‌های صادراتی از روسیه و چین که قیمت انواع ورق صادراتی نیز بر قیمت نهایی در بازار تأثیر گذار خواهد بود.

منبع : آهن آنلاین