چرا در سفره نوروزی ۷ تا سین می چینیم ؟

چرا در سفره نوروزی ۷ تا سین می‌چینیم؟

در فرهنگ‌های باستانی، برخی عددها و حروف مقدس و خاص به حساب می‌آمدند. چند محقق می‌گویند که این اعتقادات به باورهای کهن کلدانی‌ها برمی‌گردد که در منطقه بابل و بین‌النهرین مطرح بود.

به همین دلیل، این باورها به ایران منتقل شد. برخی کارشناسان دیگر نیز بر این عقیده‌اند که عدد هفت از باورهای مهرپرستی یا میترایی که ریشه ایرانی دارد، نشأت گرفته است. این باور به مرور زمان به مناطق دیگر گسترش یافته است.

بنابراین ایرانیان باستان با اعتقاد به اهمیت و خاص بودن بعضی عددها و نمادها، از جمله عدد هفت، جشن نوروز را برگزار می‌کردند و هفت عنصر مهم را بر روی سفره هفت‌سین قرار می‌دادند.

سفره نوروزی دارای هفت عنصر اصلی است که به آن هفت سین می‌گویند و همه این عناصر با حرف «سین» شروع می‌شوند. برخی باور دارند که این هفت عنصر نمادی از هفت امشاسپند است.

اجزای سفره نوروزی یا هفت‌سین که از زمان‌های قدیم باقی مانده‌اند

سبزه‌ها به تعداد هفت یا دوازده که عدد مقدسی است، در قاب‌های زیبا سبز می‌شدند. در دربار شاهان، بیست روز قبل از نوروز، دوازده ستون از کاه برمی‌ساختند و روی هر ستون، یکی از غلات را می‌کاشتند.

آنها به رشد خوب این غلات خوشبین بودند و بر این باور بودند که محصول آن دانه در آن سال پربارتر خواهد شد. در روز ششم سال جدید، آن غلات را برداشت کرده و به نشانه برکت و فراوانی در سالن پخش می‌کردند.

خانواده‌های ایرانی معمولاً سه قاب سبزه بر روی سفره هفت‌سین می‌گذاشتند و روی آن‌ها گندم، جو و ارزن که غذای اصلی مردم بود، سبز می‌کردند.

سبز شدن دانه‌ها، نشانه‌ای از امشاسپند امرداد بود و مردم اعتقاد داشتند که روح نیکان باعث رشد آنها در بهار می‌شود.

سمنو از جوانه‌های تازه ی دانه‌های گندم تهیه می‌شد و چون مردم بر این باور بودند که روح‌ها باعث رویش گیاهان می‌شوند، می‌پنداشتند خوردن این جوانه‌ها انرژی برای تمام سال به ارمغان می‌آورد.

سماق، سرکه و سیر: نماد طعم‌دهنده ها و اندکی شادی و سلامتی در زندگی به حساب می‌آیند. سنجد یکی از میوه‌هایی است که بر روی سفره هفت‌سین گذاشته می‌شود و ایرانیان باستان آن را نشانه‌ای از زایش کیهانی می‌دانسته‌اند.

سیب از دیگر عناصر سفره هفت‌سین است. روستاییان در طول زمستان سیب‌ها را در جای مخصوصی نگه می‌داشتند و قبل از نوروز به همدیگر هدیه می‌دادند.

سکهی تازه ضرب‌شده به رنگ زرد یا سفید نمادی از امشاسپند شهریور بود که نگهبان فلزات است و مردم بر این باور بودند با گذاشتن آن روی سفره نوروزی، برکت و ثروت در سال جدید به وجود می‌آید.

چرا عدد هفت مقدس است؟

عدد هفت در میان ایرانیان قدیم

ایرانیان قدیم و مردم بابل عدد هفت را مقدس می‌دانستند. آن‌ها بر این باور بودند که آسمان‌ها و زمین هفت مرحله دارند و سیارات نیز به همین تعداد هستند و ستاره‌های هفتگانه وجود دارند.

“`html

(زهره، مشتری، عطارد، زحل، مریخ، زمین و خورشید)، ایام هفته، هفت روز است.

رنگین کمان شامل هفت رنگ است و عجایب جهان هم هفت تا هستند. به طور کلی، دلایل زیادی وجود دارد که عدد هفت را محترم بشماریم.

چرا عدد هفت مقدس است؟

در سال ۱۸۸۹ میلادی، یک جهانگرد کتابی منتشر کرد که در آن به شیوه شمارش در میان قبیله ای از تورس اشاره کرد. این قبیله برای شمارش تنها از دو واژه استفاده می‌کردند: «یک» و «دو».

برای عدد سه می‌گفتند «دو و یک»، برای چهار «دو و دو»، برای پنج «دو و دو یک» و برای شش «دو و دو و دو» ولی برای عددهای بزرگتر از ۶، هر عددی که بود، می‌گفتند «خیلی».

گرچه این اطلاعات مربوط به پایان سده نوزدهم است، اما می‌تواند نشانه‌ای از روش شمارش در آغاز شکل‌گیری مفهوم عدد در میان انسان‌های اولیه باشد.

بعدها که برای عددهای بزرگ‌تر هم نامی گذاشتند، احتمالاً برای عدد «هفت» نیز از همان واژه «خیلی» یا «بسیار» استفاده کردند. عدد هفت که سال‌های زیادی برای آن‌ها ناشناخته بود، به تدریج تبدیل به عددی مقدس شد.

زمانی که مصری‌ها، بابلی‌ها و دیگر ملل، پنج سیاره نزدیک به خورشید را شناختند، با اضافه کردن ماه و خورشید، به عدد هفت رسیدند که این امر بر تقدس عدد ۷ افزود.

در داستان‌های باستانی، وقتی از شهری صحبت می‌شود که هفت برج و هفت بارو دارد، یعنی آن شهر دارای برج‌ها و باروهای بسیاری بوده است.

هفت آسمان و هفت دریا و هفت کشور نیز به معنای آسمان‌ها، دریاها و کشورها در اندازه‌ بزرگ است نه فقط هفت آسمان یا هفت دریا (نه بیشتر و نه کمتر).

در زبان فارسی همچنان توصیه می‌شود که «هفت بار گز کن یک بار پارچه کن». این جمله به این معنا نیست که برای دقیق‌تر شدن در کار یا کاهش خطا در اندازه‌گیری یا هر کار دیگری، باید دقیقاً ۷ بار آزمایش کرد، نه شش یا هشت بار. در اینجا هم هفت به معنای «بسیار» است. عدد ۱۳ هم این گونه است.

هفت از نظر مذاهب

• به باور هندی‌ها در آئین برهما، انسان هفت بار می‌میرد.
• در مراسم عروسی، عروس و داماد باید هفت قدم با هم بردارند و قسم بخورند.
• در تورات آمده است که باید هفت نر و ماده را با خود ببری تا نسلی در جهان بماند. یهودیان قدیم نیز برای عدد هفت اهمیت خاصی قائل بودند. در کتاب اول عهد عتیق (تورات) آمده که خداوند جهان را در شش روز خلق کرد و در روز هفتم استراحت کرد. موسی به پیروانش می‌گوید که این روز آرامش را مقدس بشمارند (روز شنبه و روز تعطیل یهودیان).
• علاوه بر این، در این کتاب مقدس، عدد هفت به عنوان عدد کامل و تمام استفاده شده است. از آن زمان عدد هفت در میان یهودیان و بعدها در بین مسیحیانی که عهد عتیق را پذیرفته‌اند، عددی مقدس شناخته شده است.
• ایرانیان قدیم در آئین زرتشت، اهورامزدا را به عنوان مظهر پاکی می‌دانستند و هفت صفت را به او نسبت می‌دادند و در مقابل او اهریمن را به عنوان مظهر پلیدی می‌شتافتند. همچنین می‌گفتند دور اهورامزدا فرشتگانی هستند که نشان‌دهنده صفات نیکو هستند و به احترام آن‌ها در آغاز سال، سفره‌ای به نام سفره‌ هفت سین می‌چیدند که شامل هفت نوع خوراکی است که هر کدام نامش با «سین» شروع می‌شود: سیر، سرکه، سیب، سماق، سمنو، سنجد، سکه و سبزی.

هفت در آئین مسیح

در انجیل از هفت معجزه از ۳۳ معجزه‌ای که عیسی انجام داده، یاد شده است. همچنین در انجیل از هفت روح پلید صحبت شده است. در تعلیمات کلیسای کاتولیک، هفت گناه کبیره (غرور، آزمندی، بی‌عفتی، حسد، افراط، خشم و کاهلی) و هفت پیمان مقدس (غسل تعمید، تسلیم و تصدیق، تقدیس و بلوغ، ازدواج، استغفار و توبه، غسل قبل از مرگ با روغن مقدس و در آمدن به لباس روحانیون مسیحی) تعریف شده است.

در بیست و هفتم ژوئن هر سال، روز «هفت انسان خوابیده» مورد یادآوری کلیساهای مسیحی به یاد آن هفت برادر است که…

“`

در سال ۲۵۱ بعد از میلاد، برخی از افراد به خاطر اعتقادات و ایمانشان زنده زنده لای دیوارها گذاشته شدند و به شهادت رسیدند. مردم معمولاً این روز را جشن می‌گیرند و می‌گویند که اگر در این روز باران بیفتد، هوا برای هفت هفته بعد بد می‌شود. در این وضعیت، انسان باید هفت وسیله ضروری خود را جمع کرده و با چکمه‌های مخصوص به سفر برود.

عدد هفت در اسلام

در اسلام، آسمان به هفت طبقه تقسیم شده است. اولین سوره قرآن، سوره حمد، شامل هفت آیه است. همچنین بهشت و جهنم هر کدام هفت طبقه دارند. فرعون در خواب خود هفت گاو چاق و هفت گاو لاغر را دید و او با این خواب پیش‌بینی کرد که هفت سال خشکسالی و هفت سال فراوانی خواهد آمد. هفت گناه اصلی نیز وجود دارد.

پیش از اسلام، عرب‌ها نیز هفت بار به دور کعبه طواف می‌کردند و این عمل هنوز هم در اسلام ادامه دارد. معروف است که هفت نفر قاری مشهور قرآن بدان اشاره کرده‌اند. همچنین در نماز، شستن هفت بار اشیاء ناپاک و سجده بر هفت عضو بدن از موارد ذکر شده است.

حضرت محمد (ص) تا آسمان هفتم عروج کردند و نماز نیز دارای هفت رکن است. در اسلام، هفت قبله شامل مکه، مدینه، نجف، کربلا، کاظمین، سامرا و مشهد هستند.

عدد هفت در تصوف

هفت وادی سلوک در تصوف به این صورت است: طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحید، حیرت و فنا. مولوی می‌فرماید: هفت شهر عشق را عطار گشت، ما هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم.

عدد هفت در هنر و موسیقی

موسیقی ایرانی و یونانی به هفت دستگاه تقسیم می‌شود. همچنین هفت نوع ساز بادی وجود دارد و هفت نت اصلی موسیقی شامل دو، رِ، می، فا، سل، لا و سی است. یونانیان باستان هر ساله هفت تن از بهترین هنرپیشگان را برای بازی در نقش‌های مختلف انتخاب می‌کردند و به هفت هنر احترام می‌گذاشتند.

عدد هفت در علوم

در میان بسیاری از قوم‌های قدیم، عدد هفت یک عدد خاص و ویژه بوده است. در فلسفه و نجوم مصریان و بابلی‌ها، عدد هفت به عنوان مجموع دو عدد سه و چهار، اهمیت ویژه‌ای داشت. این دو عدد نمایانگر خانواده و جهات چهارگانه آسمانی هستند.

در زمینه نجوم، خوشه پروین یا ثریا به «هفت ستاره» معروف است، در حالیکه با چشم غیرمسلح تقریباً یازده ستاره قابل مشاهده است. برای فیثاغورث، ریاضیدان یونانی، عدد هفت در واقع از مجموع سه و چهار، که نمایانگر مثلث و مربع است، به وجود می‌آید و بنابراین عدد مقدسی به حساب می‌آید.

عدد هفت در افسانه‌ها

در بسیاری از افسانه‌ها به عدد هفت برمی‌خوریم؛ برای مثال، سوار ریش آبی هفت همسر داشت و سفید برفی با هفت کوتوله در پشت هفت کوه زندگی می‌کرد. همچنین افسانه اژدهای هفت سر وجود دارد.

به غیر از این موارد، می‌توان به مواردی مانند هفت اقلیم، هفت اورنگ، هفت دفتر شاهنامه و هفت خان رستم اشاره کرد که به عدد هفت تقدس خاصی می‌بخشند.

عدد هفت در تاریخ

در تاریخ، همراهان داریوش هفت نفر بودند و در نقش رستم، هفت نقش مختلف مشاهده می‌شود. جنگ‌های هفت ساله در زمان لوئی یازدهم واقع شد. اژدهای هفت سر و هفت پسر گشتاسب نیز به هفت راهزن تبدیل شدند، در حالیکه هفت خوان رستم و اسفندیار نیز معروف هستند.

در یونان باستان، اسطوره‌ای به نام هفت خدای وجود داشت و هر هفت سیاره را به عنوان خدایی می‌دانستند: سلن، هیلیوس، آرس، هرمس، زئوس، آفرودیت و کرونوس. شهر روم بر روی هفت تپه ساخته شده بود.

معابد هفت طبقه

در بابل و آشور، هر معبدی به صورت هفت طبقه طراحی می‌شد و هر طبقه به نام یکی از سیارات و به رنگ‌های مختلف (سرخ، سیمین، سفید، سیاه، ارغوانی، آبی و سبز) شناخته می‌شد. حصار اکباتان نیز شامل هفت دیوار بوده و آرامگاه کورش دارای هفت پله است.

بیشتر بخوانید: