چرا زانو قفل میشود و چگونه آن را درمان کنیم؟کاملترین مقاله (2 نکته مهم)

قفل شدن زانو: ممکن است برای شما پیش آمده باشد که وقتی نشسته‌اید و می‌خواهید بلند شوید، نتوانید زانوهای خود را حرکت دهید. این مشکل ممکن است نشانه‌ای از قفل شدن زانو باشد. قفل شدن زانو به حالتی اطلاق می‌شود که فرد نتواند زانوی خمیده خود را باز کند.

در این مقاله از رضیم به شما راه‌های درمان قفل شدن زانو را معرفی می‌کنیم. با ما همراه باشید.

مقدمه ای در مورد قفل شدن زانو

قفل شدن زانو یکی از شکایات رایج بین مردم است که می‌تواند به دلیل مشکلاتی مانند آرتروز یا زمین خوردن بروز کند. با استفاده از روش‌هایی مانند آرترو‌اسکوپی و فیزیوتراپی، از قبیل استفاده از یخ، گرمادرمانی، برق درمانی و انجام ورزش‌های مشخص، می‌توان آن را درمان کرد. در وقت قفل شدن زانو، شخص معمولاً پس از چند دقیقه تلاش برای حرکت، می‌تواند زانو را دوباره باز کند. این شرایط عموماً به دلیل پارگی‌های منیسک یا وجود جسمی آزاد در مفصل به وجود می‌آید.

در حین کشیده شدن زانوی فرد، کشیدگی باید بین 10 تا 30 درجه باشد تا از بروز درد جلوگیری شود. افرادی که دچار مشکل در مفصل زانو هستند، ممکن است نتوانند زانوی خود را به اندازه کافی بکشند. در چنین حالتی، هر گونه کشیدگی بیش از حد می‌تواند منجر به درد شدید زانو شود. اصلی‌ترین دلایل قفل شدن زانو عبارت‌اند از پارگی مینیسک، نقص مادرزادی، آسیب دیدن یا بیماری‌هایی مانند استئوآرتریت یا آرتروز زانو.

قفل شدن حقیقی زانو

مفصل زانو به گونه‌ای طراحی شده است که می‌تواند خم و راست شود و همچنین کمی بچرخد. اگر چیزی درون این مفصل گیر کند، حرکت پا را محدود می‌کند و زانو قفل می‌شود. در این حالت، زانو به طور کامل از کار می‌افتد و حرکت آن غیرممکن می‌شود. معمولاً فرد برای اینکه بتواند دوباره پا را حرکت دهد، نیاز به چند دقیقه حرکت آرام یا تکان دادن دارد. در برخی موارد، ممکن است نیاز به کمک پزشک باشد تا جسم مزاحم را از راه خارج کند. به این حالت، قفل شدن حقیقی زانو گفته می‌شود که در آن یک شیء فیزیکی مانع از حرکت مفصل می‌شود.

قفل شدن حقیقی زانو ممکن است با توجه به شرایط مختلف، دردناک یا بدون درد باشد. در این نوع قفل شدن، معمولاً راست کردن پا مشکل می‌شود و فرد نمی‌تواند پای خود را به طور کامل صاف کند.

علائم و نشانه های قفل شدن زانو چیست؟

• تب عفونت یا آبسه در مفصل زانو
• درد شدید هنگام صاف کردن زانو که می‌تواند نشان‌دهنده قفل شدن آن باشد.
• مشکل در حرکت زانو که می‌تواند ایستادن روی پای آسیب‌دیده را سخت کند.
• درد و ناراحتی هنگام لمس زانو.
• در زمان قفل شدن، زانو فقط می‌تواند به مقدار محدودی خم شود، معمولاً تا زاویه ۴۵ درجه.
• در این حالت، باز کردن زانو دشوار است و افراد ممکن است نیاز داشته باشند تا با کمک دست‌های خود پایشان را صاف کنند.
• صدای سایش و مالش هنگام حرکت زانو یکی از نشانه‌های قفل شدن آن است. این صدا به دلیل ساییده شدن بخش‌های مینیسک پاره‌شده در مفصل ایجاد می‌شود و معمولاً با درد همراه است.
• علائم مربوط به قفل شدن مفصل می‌تواند در هنگام پارگی رباط صلیبی قدامی دیده شود.

علت ها و دلایل قفل شدن زانو

پارگی مینیسک

مینیسک یک لایه نرم از غضروف است که داخل زانو قرار دارد و کمک می‌کند تا زانو بهتر حرکت کند و ضربه‌ها را جذب کند. اگر مینیسک پاره شود، بخش پاره‌شده ممکن است در مفصل گیر کند و قفل شدن زانو را ایجاد کند. شایع‌ترین نوع پارگی که باعث قفل شدن می‌شود، “پارگی دسته سطلی” است.

در این حالت بخشی از مینیسک پاره شده، اما هنوز به بقیه مینیسک وصل است و می‌تواند در اطراف مفصل حرکت کند. در حین حرکت، این بخش ممکن است آن‌قدر بزرگ شود که بین اجزای زانو گیر کند و سبب قفل شدن آن شود.

آسیب، می‌تواند به خاطر چرخیدن روی یک زانو یا فرسودگی تدریجی مفصل به وجود بیاید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به بخش پارگی مینیسک مراجعه کنید.

استخوان ضعیف و شکننده

دلیل دیگری که ممکن است قفل شدن زانو را ایجاد کند، زمانی است که بخشی از استخوان زانو بشکند و به صورت آزاد در داخل مفصل حرکت کند. اگر این استخوان شکسته در جایی اشتباهی گیر کند، ممکن است قفل شدن زانو را به وجود آورد.

این تکه استخوان ممکن است به دلیل یک آسیب یا یک بیماری مانند آرتروز بشکند.

آرتروز

آرتروز و روند طبیعی پیری می‌توانند احتمال قفل شدن زانو را بیشتر کنند. با گذشت زمان، غضروفی که استخوان‌ها را در زانو پوشش می‌دهد خراب می‌شود و بخشی از آن ممکن است در داخل زانو گیر کند و خم شدن آن را غیرممکن کند. اگر غضروف کاملاً از بین برود، ممکن است استخوان‌ها نیز در حرکت زانو اختلال ایجاد کنند و موجب قفل شدن آن شوند.

به این مشکل، استئو کندریت دیسکان گفته می‌شود.

ورزش شدید

ورزش شدید یا کشیده شدن عضلات ران می‌تواند باعث قفل شدن زانو شود. اگر عضلات خارجی ران ضعیف یا دچار گرفتگی شوند، این می‌تواند موجب اختلال در تعادل کشکک زانو شود. کشکک تا زمانی‌که عضله به حالت عادی برنگردد، در همان حالت باقی خواهد ماند. حتی وقتی کشکک دوباره درست تراز شود و تعادل خود را به دست آورد، زمان زیادی طول می‌کشد تا دامنه حرکتی طبیعی زانو برگردد.

قفل شدن کاذب

گاهی اوقات اگر درد زانو خیلی شدید باشد، زانو نمی‌تواند به طور عادی حرکت کند. این زمانی رخ می‌دهد که بدن برای حفاظت از خود، حرکت را محدود می‌کند تا از آسیب احتمالی جلوگیری کند. این معمولاً با اسپاسم و گرفتگی عضلات همراه است و پا در یک حالت خاص نگه داشته می‌شود. به این حالت، قفل شدن کاذب زانو می‌گویند.

تفاوت بین این حالت و قفل شدن واقعی زانو این است که در قفل شدن کاذب، چیزی در مفصل گیر نکرده است و در حالی که زانو در ابتدا قفل است، بعد از کمی زمان می‌توان دوباره آن را حرکت داد. این وضعیت معمولاً ناگهانی پیش می‌آید و حرکت فرد را محدود می‌کند، اما به سرعت برطرف می‌شود. قفل شدن کاذب زانو می‌تواند هم خم شدن و هم راست کردن زانو را محدود کند، در حالی که قفل شدن واقعی معمولاً فقط راست کردن زانو را محدود می‌کند.

تورم

وجود مایع بیش از حد در داخل کپسول مفصل می‌تواند حرکت زانو را محدود کند و به دلیل فشاری که به آن وارد می‌شود، از خم و راست شدن پا جلوگیری کند.

التهاب

التهاب ساختارهای داخل و اطراف زانو هم می‌تواند حرکت زانو را محدود کند. شایع‌ترین دلایل این عارضه، آرتروز روماتوئید و نقرس هستند.

حرکت نامناسب کشکک زانو

وجود مشکل در حرکت کشکک زانو روی شکاف جلویی زانو می‌تواند باعث قفل شدن کاذب زانو شود. این عارضه معمولاً بسیار دردناک است.

سندرم پلیکا

فشار به پلیکای میانی (یک شکاف روی بافت سینوویال که دور مفصل را پوشانده) می‌تواند موجب قفل شدن کاذب زانو شود.

آسیب به زانو

هر نوع آسیب به ساختارهای زانو که درد زیادی ایجاد کند، ممکن است باعث اسپاسم عضلانی و در نتیجه قفل شدن زانو شود. مثلاً پیچ خوردگی رباط زانو می‌تواند در این مورد دخیل باشد.

چگونه می‌توان قفل شدن زانو را تشخیص داد؟

آزمایش خون

در آزمایش خون، نکات زیر مورد بررسی قرار می‌گیرند:

شمارش سلول‌های سفید خون

افزایش سلول‌های سفید خون می‌تواند نشانه عفونت مفصل زانو باشد.
میزان فاکتور روماتوئید در بیمارانی که به آرتریت روماتوئید مبتلا هستند، افزایش می‌یابد.
نسبت بالای رسوب گلبول‌های قرمز در افرادی که به آرتروز التهابی مبتلا می‌شوند، مشاهده می‌شود.

آرتریت روماتوئید یا لوپوس اریتماتوی سیستمیک

افزایش سطح اسید اوریک در خون می‌تواند نشانه نقرس باشد.

بررسی مایع مفصلی

این مایع از نظر وجود سلول‌های قرمز خون بررسی می‌شود تا در صورت خون‌ریزی در مفصل زانو، مشخص شود. همچنین سلول‌های سفید خون برای تشخیص عفونت و سلول‌های غضروفی (که در موارد استئو آرتریت دیده می‌شوند) و کریستال‌های اسید اوریک (در بیماری نقرس) نیز بررسی می‌شوند.

عکس برداری رادیولوژی

عکس رادیولوژی به پزشکان کمک می‌کند تا بفهمند که آیا زانو تحت تاثیر آرتروز دژنراتیو (تخریب کننده) قرار گرفته یا خیر. این نوع آرتروز می‌تواند باعث محدودیت در حرکت زانو و قفل شدن آن شود.

اسکن ام آر آی (MRI)

این نوع اسکن می‌تواند به تشخیص مشکلات زیر که ممکن است باعث قفل شدن زانو شوند، کمک کند:

پارگی مینیسک
شکستگی یا در رفتن رباط صلیبی
شکستگی یا در رفتن استخوان کشکک
شکستگی تیبیا یا فیبولا در محل مفصل زانو

درمان قفل زانو

برداشتن گام کوتاه

استفاده از کفش‌های مناسب با کفی آجدار و پاشنه مناسب، استفاده از عصا، و برداشتن گام‌های کوتاه و مطمئن می‌تواند به سالمندان کمک کند تا در معابر لغزنده کمتر زمین بیفتند. همچنین، انجام ورزش‌های تقویتی و تعادلی به جلوگیری از افتادن کمک می‌کند.

شایع ترین عارضه قفل شدگی

بیشتر بیمارانی که به کلینیک‌های فیزیوتراپی مراجعه می‌کنند، از قفل شدن مکرر زانوها شکایت دارند.

منیسک یکی از علت های قفل شدگی زانو

قفل شدن زانو می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. برای مثال، در مراحل پیشرفته آرتروز، ممکن است قطعه‌ای از استخوان ران جدا شده و در فضای مفصل زانو بچرخد. همچنین، آسیب‌های وارد شده به مینیسک‌ها می‌تواند باعث قفل شدن و تورم در زانو شود.

آهکی شدن بخشی از کپسول مفصلی زانو

یکی دیگر از علل قفل شدن زانو، آهکی شدن یکی از بخش‌های کپسول مفصل زانو است. در این حالت، در حین خم و راست شدن زانو، این بخش ممکن است بین استخوان‌ها گیر کند و باعث درد شدید و احساس قفل شدن شود. همچنین گاهی توده‌های چربی اطراف زانو هم می‌توانند بین قطعات استخوانی گیر کنند و منجر به قفل شدگی و درد شوند.

تشخیص قفل شدگی زانو با آرتروسکوپی

برای شناسایی علت قفل شدن زانو، پزشکان از تاریخچه بیماری و معاینه بالینی، عکس‌برداری و MRI استفاده می‌کنند. در نهایت، ممکن است از آرتروسکوپی برای بررسی دقیق‌تر استفاده شود.

درمان قفل شدگی زانو متفاوت است

شیوه درمان و توانبخشی قفل شدن زانو بسته به علت ایجاد آن متفاوت است. بعضی اوقات می‌توان با درمان‌های فیزیوتراپی مانند سرما و گرمادرمانی، برق درمانی و ورزش‌های خاص برای تقویت عضلات اطراف زانو، به خصوص عضله چهار سر ران و عضلات نزدیک کننده و خم کننده ران‌ها، درد بیمار را کاهش داد و عملکرد او را بهبود بخشید، قبل از اینکه بروز مشکلات جدی‌تر در مفصل زانو پیش بیاید.

انجام جراحی در آرتروزهای پیشرفته

در مواردی که آرتروز پیشرفته شده یا در جوانان ورزشکار آسیب‌های مینیسک وجود دارد، یا در مواردی که رباط‌های صلیبی هم آسیب دیده‌اند، ممکن است نیاز به جراحی باشد.

قفل شدگی زانو به دلیل زمین خوردن

دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران می‌گوید: نکته مهم برای جلوگیری از قفل شدن زانو، پرهیز از زمین خوردن و آسیب‌های ناشی از سر خوردن در مکان‌های لغزنده مانند زمین‌های برفی و یخ‌زده است.

استفاده از کفش مناسب

برای جلوگیری از افتادن، اقدامات مفیدی وجود دارد که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد. از جمله این اقدامات، استفاده از کفش‌های مناسب با کفی آجدار و پاشنه مناسب است. همچنین، استفاده از وسایل کمکی مانند عصا (به ویژه برای افرادی که به آرتروز مبتلا هستند) و آموزش برداشتن قدم‌های کوتاه و مطمئن بسیار مفید است. انجام ورزش‌های تقویت عضلات کمر و لگن و همچنین تمرینات تعادلی برای سالمندان نیز اهمیت دارد.

گرم کردن صحیح بدن قبل از مسابقات

انجام ورزش در مکان‌های مناسب و آماده و همچنین گرم کردن صحیح بدن و انجام حرکات کششی قبل از مسابقات می‌تواند از بروز آسیب به منیسک زانو در ورزشکاران جلوگیری کند.

پزشکان متخصص در درمان قفل شدن زانو

دکتر سیروس افشار

آدرس: تهران، خیابان شریعتی، بالاتر از میرداماد، جنب ایستگاه مترو شریعتی، ساختمان پزشکان “نیکان”، طبقه اول، واحد

تلفن تماس: 1021-22265252 – 021-22265999 – 09309980194

دکتر یزدانی

آدرس: همدان، خیابان بوعلی، بین بانک رفاه و بانک کشاورزی، انتهای بن بست ایزدی، ساختمان پزشکان سینا، طبقه سوم

تلفن تماس: 08132513201 – 08132517700

دکتر علیرضا وریانی

آدرس: تهران، خیابان شریعتی، 20 متر مانده به خیابان ظفر، بن بست افضل، ساختمان افضل، واحد 6
تلفن: 02122923405

جمع‌آوری شده توسط مجله اینترنتی رضیم

مرجان امینی