چگونه دیابت نوع ۲ را با داروهای غیرانسولینی درمان کنیم؟ (2 نکته مهم)
“`html
بهترین راه درمان دیابت نوع دوم با داروهای غیرانسولینی
بعضی از افرادی که دیابت نوع دوم دارند، باید به طور مرتب انسولین تزریق کنند تا قند خون خود را کنترل کنند. اما بسیاری از بیماران دیابت نوع دوم می‌توانند با تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی، به تنهایی یا همراه با داروهای خوراکی یا تزریقی، بیماری خود را مدیریت کنند.
این افراد نسبت به انسولین مقاوم‌اند. انسولین هورمونی است که به قند کمک می‌کند تا از خون به سلول‌های بدن برود. زمانی که بدن به انسولین مقاومت می‌کند، قند خون بالا می‌رود. در این مقاله بررسی می‌کنیم که چه زمانی فرد مبتلا به دیابت نوع دوم نیاز به انسولین دارد و چه داروهای غیر از انسولین می‌توانند به کنترل این بیماری کمک کنند.
چه زمانی فرد بیمار به انسولین نیاز دارد؟
در بدن افرادی که دیابت نوع اول دارند، تولید انسولین متوقف شده و آنها باید از پمپ انسولین یا تزریق انسولین استفاده کنند. اما برای افرادی که دیابت نوع دوم دارند، پزشک در ابتدا داروهای دیگری را تجویز می‌کند. در این انتخاب، پزشکان چند عامل را مدنظر قرار می‌دهند:
- میزان قند خون بیمار
- سابقه‌ی درمان‌های قبلی
- وزن بیمار
- سن بیمار
- سابقه پزشکی بیمار
- وجود سایر بیماری‌ها و عوارض
اغلب افرادی که دیابت نوع دوم خفیف تا متوسط دارند، می‌توانند با مصرف داروهای خوراکی یا تزریقی غیر انسولینی، به همراه تغییرات در سبک زندگی، تغذیه، کنترل وزن و ورزش منظم، دیابت خود را کنترل کنند. اما در مواردی که بیمار علائم شدید دیابت نوع دوم دارد یا دچار عوارض دیگری است، پزشک می‌تواند انسولین معرفی کند.
همچنین اگر ترکیبی از داروهای غیرانسولینی نتوانند قند خون را به خوبی کنترل کنند، انسولین ممکن است تجویز شود.
داروهای خوراکی
برای بیماران دیابت نوع دوم، گزینه‌های زیادی از داروهای غیرانسولینی وجود دارد و هر سال داروهای جدیدی به بازار عرضه می‌شوند. برخی از رایج‌ترین داروهای خوراکی شامل موارد زیر هستند:
متفورمین
پزشکان معمولاً در ابتدا متفورمین (گلوکوفاژ) را برای بیماران دیابت نوع دو تجویز می‌کنند. متفورمین با کاهش تولید قند توسط کبد و بهبود استفاده بدن از قند، در کنترل قند خون موثر است. این دارو به سه شکل وجود دارد:
- قرص: بیمار معمولاً دو تا سه عدد قرص را در روز همراه با غذا مصرف می‌کند.
- قرص پیوسته رهش: این قرص‌ها عوارض گوارشی کمتری دارند و بیمار معمولاً یک عدد از آنها را در روز همراه با شام مصرف می‌کند.
- مایع و محلول: بیمار معمولاً این نوع متفورمین را یک تا دو بار در روز همراه با غذا مصرف می‌کند.
معمولاً پزشک در ابتدا دوز کم تری از متفورمین را تجویز می‌کند و سپس بسته به واکنش قند خون بیمار، ممکن است دوز را به تدریج افزایش دهد. در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است ترکیبی از متفورمین و داروهای دیگر دیابت را تجویز کند که ممکن است شامل انسولین نیز باشد. اگر متفورمین یا هر داروی دیگری می‌خورید، حتماً طبق دستورات پزشک عمل کنید.
نوشیدن الکل در حین مصرف متفورمین می‌تواند عوارض جدی مانند هیپوگلیسمی و اسیدوز لاکتیک را به همراه داشته باشد که بسیار خطرناک هستند. هیپوگلیسمی زمانی است که سطح قند خون شخص به شدت کاهش می‌یابد و می‌تواند علائمی مانند سرگیجه، اختلال در تمرکز، خستگی، گرسنگی و اضطراب را ایجاد کند.
هیپوگلیسمی شدید خطرناک بوده و نیاز به اقدام پزشکی فوری دارد. عوارض جانبی متفورمین ممکن است شامل حالت تهوع، استفراغ، اسهال،
“`
معده درد، کاهش اشتها، جوش‌های پوستی، نفخ، طعم فلز در دهان، سردرد، آبریزش بینی و درد عضلانی می‌توانند از عوارض جانبی استفاده از متفورمین باشند. اگر این عوارض خیلی شدید شوند، ممکن است پزشک تصمیم بگیرد موقتا مصرف این دارو را متوقف کند.
مهار کننده سدیم گلوکز کوترانسپورتر ۲ (SGLT۲)
مهارکننده‌های SGLT۲ گروهی جدید از داروهای خوراکی برای دیابت نوع دوم هستند. این داروها با کمک به کلیه‌ها در حذف قند از خون، باعث کاهش سطح قند خون می‌شوند.
زمانی که متفورمین به تنهایی نتواند قند خون را کنترل کند، پزشکان معمولاً SGLT۲ را به همراه متفورمین تجویز می‌کنند. اما در برخی موارد، ممکن است این دارو به تنهایی برای بیمار تجویز شود، به خصوص اگر بیمار قادر به مصرف متفورمین نباشد.
معمولاً این دارو یک بار در روز مصرف می‌شود. داروهایی که از این گروه در دسترس هستند شامل:
- کاناگلیفلوزین (Invokana)
- داپاگلیفلوزین (Forxiga)
- امپاگلیفلوزین (Jardiance)
به دلیل تاثیری که این داروها روی کلیه‌ها دارند، احتمال ابتلا به عفونت‌های مجاری ادراری و تناسلی را افزایش می‌دهند. پزشکان معمولاً برای کسانی که مشکل کلیوی دارند، این داروها را تجویز نمی‌کنند.
مهارکننده‌های دی‌پپتیدیل پپتیداز-۴ (DPP)
مهار کننده‌های DPP-۴ نیز دسته‌ای جدید از داروهای دیابت نوع دوم هستند. این داروها باعث افزایش تولید انسولین در بدن شده و میزان قند دریافتی از کبد را کاهش می‌دهند. با این کار، سطح قند خون کاهش می‌یابد. پزشکان معمولاً این داروها را زمانی تجویز می‌کنند که متفورمین نتواند قند خون را به قدر کافی کاهش دهد. در شرایط خاص، ممکن است این داروها به عنوان اولین گزینه درمان تجویز شوند.
پزشکان معمولاً این داروها را برای کسانی که مشکلات کلیوی دارند، سن بالا دارند یا از نژاد آفریقایی-آمریکایی هستند، تجویز می‌کنند. مهار کننده‌های DPP-۴ معمولاً یک بار در روز مصرف می‌شوند. داروهای موجود در این گروه شامل:
- آلوگلیپین (Nesina)
- لیناگلیپین (Tradjenta)
- ساکساگلیپین (Onglyza)
- سیتاگلیپین (Januvia)
مهار کننده‌های آلفا گلوکوزیداز (AGIs)
این داروها با کند کردن روند هضم و کاهش جذب قند در خون، عمل می‌کنند. معمولاً بیمار این داروها را سه بار در روز بعد از غذا مصرف می‌کند. داروهای AGI موجود در بازار شامل آکاربوز (Glucobay, Precose) و میگلیتول (Glyset) می‌شوند. پزشکان معمولاً این داروها را در ترکیب با سایر داروهای دیابت مانند متفورمین تجویز می‌کنند. عوارض جانبی AGIها شامل اسهال، ناراحتی معده و التهاب معده می‌تواند باشد.
داروهای تحریک کننده‌ی ترشح انسولین
این داروهای خوراکی باعث می‌شوند لوزالمعده انسولین بیشتری تولید کند و در نتیجه قند خون تنظیم شود. این دسته از داروها دو نوع اصلی دارند:
- داروهایی که در دسته سولفونیل اوره قرار می‌گیرند، مانند گلی مپراید، گلی پیزاید، گلی بوراید و تولباتامید.
- داروهایی که در دسته مگلی تیناید قرار می‌گیرند، مانند رپاگلیناید و ناتگلیناید.
سولفونیل اوره‌ها معمولاً یک یا دو بار در روز و مگلی تینایدها دو تا چهار بار در روز مصرف می‌شوند. پزشکان معمولاً این داروها را در ترکیب با سایر داروهای دیابت، مانند متفورمین تجویز می‌کنند.
“`html
تجویز می‌کنند. این داروها ممکن است خطر هیپوگلیسمی (کاهش قند خون) را در بیمار افزایش داده و باعث افزایش وزن شوند.
تیازولیدین دیون‌ها (TZDs)
TZDها که به آنها داروهای گلیتازون هم گفته می‌شود، به افزایش حساسیت بدن به انسولین کمک می‌کنند و این هورمون می‌تواند قند خون را بهتر تنظیم کند. پزشکان معمولاً زمانی این داروها را تجویز می‌کنند که درمان‌های اولیه، مانند متفورمین، تأثیر کافی نداشته باشند. TZD ها به صورت قرص هستند و معمولاً بیمار یک یا دو بار در روز آنها را به تنهایی یا همراه با غذا مصرف می‌کند. مهم است این داروها را هر روز سر ساعت مشخصی مصرف کنیم.
TZDهای موجود شامل روزیگلیتازون (Avandia) و پیوگلیتازون (Actos) می‌شود. برخی از داروها ممکن است ترکیبی از TZD و یک داروی دیگر از دیابت باشند، مانند یکی از داروهای دسته‌ی سولفونیل اوره یا متفورمین. عوارض جانبی TZDها عبارتند از:
- احتباس آب در بدن که باعث ورم می‌شود.
- افزایش وزن
- مشکلات بینایی
- واکنش‌های پوستی
- عفونت‌های قفسه سینه
در سال‌های اخیر، به دلیل نگرانی در مورد افزایش ریسک نارسایی قلبی و سرطان مثانه با مصرف داروهای TZD، پزشکان کمتر تمایل به تجویز این داروها دارند.
داروهای تزریقی
علاوه بر انسولین، داروهای دیگری برای دیابت نوع دوم نیز به صورت تزریقی موجودند، از جمله آگونیست‌های GLP-۱.
آگونیست‌های پپتید شبیه به گلوکاگون-۱ (GLP-۱)
آگونیست‌های GLP-۱ با افزایش تولید انسولین و کاهش قند تولید شده توسط کبد، اثر می‌گذارند. این کار باعث کاهش سطح قند خون و کاهش اشتها می‌شود و اگر با تغییرات غذایی و ورزش همراه باشد، می‌تواند برای کاهش وزن هم مفید باشد.
پزشکان عموماً آگونیست‌های GLP-۱ را زمانی تجویز می‌کنند که متفورمین به تنهایی نمی‌تواند قند خون را به خوبی کنترل کند. اگر بیمار نتواند متفورمین مصرف کند، معمولاً یک آگونیست GLP-۱ را انتخاب می‌کنند. این داروها می‌توانند توسط خود بیمار تزریق شوند و انواع مختلفی دارند. تعداد دفعات تزریق بستگی به دارو دارد. برای مثال:
- لیراگلوتاید (Victoza) روزی یک بار تزریق
- اگزناتاید (Byetta) دو بار تزریق در روز
- اگزناتاید پیوسته رهش (Bydureon) یک بار تزریق در هفته (به شکل قلم)
- البی گلوتاید (Tanzum) یک بار تزریق در هفته
- دولاگلوتاید (Trulicity) یک بار تزریق در هفته
زمانی که فرد شروع به استفاده از یک آگونیست GLP-۱ می‌کند، ممکن است کمی حالت تهوع و ناراحتی معده داشته باشد، اما این عوارض معمولاً موقتی هستند. احتمال اینکه این داروها باعث هیپوگلیسمی شوند خیلی کم است. عوارض جانبی آگونیست‌های GLP-۱ شامل موارد زیر هستند:
- حالت تهوع
- اسهال
- استفراغ
- سردرد
- ناراحتی معده
- از دست دادن اشتها
آنالوگ‌های آمیلین
آنالوگ‌های آمیلین با کند کردن فرایند گوارش و کاهش قند تولیدی توسط کبد، اثر خود را می‌گذارند. این کار کمک می‌کند که سطح قند خون بعد از غذا خیلی بالا نرود. همچنین این داروها باعث احساس سیری بیشتر برای مدت طولانی‌تری می‌شوند که کمک به کاهش وزن می‌کند.
بیمار باید آنالوگ آمیلین را قبل از غذا تزریق کند. یکی از انواع این داروها، پراملین تاید (Symlin) است که معمولاً پزشکان آن را همراه با درمان با انسولین تجویز می‌کنند. برخی افراد با شروع استفاده از آنالوگ‌های آمیلین ممکن است حالت تهوع و استفراغ داشته باشند، اما این عوارض معمولاً به مرور زمان از بین می‌روند.
چه زمانی انسولین، تنها گزینه‌ی درمانی برای دیابت است؟
انسولین برای دیابت نوع اول همیشه توصیه می‌شود، اما برای دیابت نوع دوم، آخرین گزینه درمانی است. افرادی که دیابت نوع دوم دارند، معمولاً وقتی انسولین استفاده می‌کنند که سایر درمان‌ها برای کنترل قند خون موثر نبوده‌اند. این افراد معمولاً چند داروی غیر انسولینی را امتحان می‌کنند و اگر این داروها موثر نبودند، پزشک انسولین را توصیه می‌کند.
“`
انتخاب روش درمان برای دیابت بستگی به شدت بیماری دارد.
درمان‌های طبیعی برای دیابت نوع دوم
دیابت نوع دوم معمولا به دلیل تحرک کم، مصرف زیاد غذاهای ناسالم، استرس، کمبود خواب، سموم و عوامل ژنتیکی ایجاد می‌شود. به همین دلیل بیشتر افرادی که مبتلا به این نوع دیابت هستند، علاوه بر درمان‌های دارویی معمول، به دنبال روش‌های طبیعی برای کمک به کنترل بیماری خود هستند.
استفاده از درمان‌های طبیعی و غذا به عنوان دارو می‌تواند یک راه عالی برای تکمیل درمان دارویی دیابت باشد. اما توجه داشته باشید که اگر بدون اطلاعات و مشاوره مناسب از گیاهان و مکمل‌ها استفاده کنید، ممکن است قند خون شما به طور ناگهانی کاهش یابد که به آن هیپوگلیسمی می‌گویند. بنابراین حتماً قبل از استفاده از هر نوع درمان یا دارو جدید، با پزشک خود مشورت کنید.
سرکه سیب
سرکه سیب حاوی اسید استیک است که به احتمال زیاد دلیل بسیاری از فواید آن می‌باشد. تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف دو قاشق غذاخوری سرکه سیب قبل از خواب می‌تواند قند خون شما را در حالت ناشتا کاهش دهد. همچنین، اگر یک تا دو قاشق غذاخوری سرکه سیب را به همراه غذای پرکربوهیدرات خود مصرف کنید، می‌توانید تأثیر آن بر قند خون را کاهش دهید.
فیبر
مصرف فیبر می‌تواند سطح قند خون و انسولین را کاهش دهد. مقدار فیبر مورد نیاز برای یک روز حدود ۳۰ گرم است؛ اما بسیاری از افراد خیلی کمتر از این مقدار مصرف می‌کنند. حتی اگر می‌توانید از مکمل فیبر استفاده کنید، بهترین راه برای دریافت فیبر کافی، خوردن سبزیجات است. جو یکی از غلات پر از فیبر و پروتئین است که تحقیقات نشان داده‌اند می‌تواند به بهبود قند خون کمک کند.
کروم
کمبود کروم می‌تواند به مشکلاتی در متابولیسم گلوکز منجر شود. شواهد نشان می‌دهند که کروم به کاهش قند خون و سطح A1c کمک می‌کند. اگر بیماری کلیوی دارید، در مصرف مکمل‌های کروم احتیاط کنید.
زینک
بسیاری از افرادی که دیابت دارند، معمولاً دچار کمبود زینک هستند. مطالعات نشان می‌دهند که مصرف مکمل زینک می‌تواند به کاهش قند خون و سطح A1c کمک کند و حتی به عنوان یک آنتی‌اکسیدان عمل کند. با این حال، مصرف دوز بالا از زینک می‌تواند جذب سایر مواد معدنی مانند مس را کاهش دهد، بنابراین حتماً با پزشک خود درباره دوز مناسب مشورت کنید.
دارچین
دارچین می‌تواند به کاهش قند خون و کلسترول کمک کند.
شنبلیله
تخم شنبلیله از سال‌ها پیش به عنوان ادویه در غذا استفاده شده و به خواص آن، از جمله کاهش کلسترول و سطح هموگلوبین A1c معروف است.
جینسنگ
تحقیقات نشان داده‌اند که جینسنگ می‌تواند با افزایش حساسیت بدن به انسولین، قند خون و گلوکز ناشتا را به طور قابل توجهی کنترل کند.
همچنین بخوانید:
