چگونگی سفر و دیابت (2 نکته مهم)

افرادی که دیابت دارند، باید در زمان سفر به چند نکته مهم توجه داشته باشند. اگر به این نکات توجه نکنند، ممکن است با مشکلات جدی مواجه شوند.

افراد دیابتی در سفر باید برای حفظ سلامتی خود آماده باشند. به دلیل تغییر در برنامه‌های روزانه، بررسی شرایط و اعمال نکات ضروری بسیار مهم است. با برنامه‌ریزی مناسب و رعایت توصیه‌ها، بیماران می‌توانند سفر خوبی داشته باشند.

با توجه به استرس سفر و تغییرات در فعالیت‌های روزانه و عادات غذایی، به افراد دیابتی، به ویژه کسانی که به انسولین وابسته‌اند، توصیه می‌شود که دستگاه اندازه‌گیری قند خون را همراه داشته باشند و قند خون خود را در فواصل کوتاه‌تری نسبت به روزهای عادی بررسی کنند. اگر نتوانستند قند خون خود را بسنجد، بهتر است در اولین فرصت به آزمایشگاه مراجعه کنند. همچنین همراه داشتن کارت شناسایی بیماری دیابت برای همه بیماران اهمیت دارد.

نکات مهم سفر و دیابت که باید مورد توجه قرار گیرد:

موارد زیر را برای مسافرت تهیه و همراه خود داشته باشید:

1 ـ انسولین و قرص‌های مورد نیاز برای تمام مدت سفر

2 ـ سرنگ‌های تزریق انسولین

3 ـ در صورتی که دستگاه گلوکومتر دارید، لانست (تیغ مخصوص) برای نمونه‌گیری و نوارهای آزمایش قند خون

4 ـ نوارهای آزمایش قند و کتون ادرار

5 ـ قند حبه‌ای، نبات، بیسکویت و آب‌میوه برای درمان احتمال کاهش قند خون

6 ـ میان‌وعده‌های مناسب برای چند روز (مثل میوه، ساندویچ‌های کوچک)

7 ـ پنبه یا گاز، ماده ضدعفونی‌کننده و چسب زخم برای موارد لازم

8 ـ آمپول گلوکاگون، مایع رقیق‌کننده آن و سرنگ (اگر یکی از همراهان آموزش دیده باشد) تا در صورت افت قند خون و کاهش هوشیاری، بتوانند تزریق کنند.

9 ـ سایر داروهای مصرفی

همیشه مقداری انسولین و قرص اضافی در یک مکان جداگانه نگهداری کنید تا در صورت گم شدن وسایل دیگر به مشکل نخورید.

اگر در طول سفر دچار تهوع و استفراغ (بیماری ماشین) شدید، از پزشک خود داروی مناسب بخواهید.

نگهداری و حمل انسولین در مسافرت

انسولین می‌تواند تا یک ماه در دمای اتاق نگهداری شود، بنابراین در سفر به مناطق معتدل نیازی به یخچال نیست.

مراقب باشید که بطری انسولین در معرض نور مستقیم آفتاب قرار نگیرد. از قرار دادن آن در پشت شیشه عقب اتومبیل یا کنار پنجره خودداری کنید. بهتر است انسولین را در تاریکی نگهداری کنید.

انسولین در اثر دماهای خیلی بالا یا یخ زدن آسیب می‌بیند، بنابراین آن را در قسمت یخچال نگذارید. اگر انسولین خراب شود، نوع شفاف آن کدر و نوع شیری رنگ آن ممکن است به شکل دانه‌دانه به دیواره شیشه بچسبد. اگر انسولین در معرض نور خورشید قرار گیرد، ممکن است تغییر رنگ قهوه‌ای داشته باشد و در این صورت نباید از آن استفاده کرد.

در سفر بهتر است انسولین را در کیف دستی خود حمل کنید، نه در چمدانی که به قسمت بار می‌سپارید. این نکته به‌ویژه در سفرهای هوایی خیلی مهم است، چرا که ممکن است انسولین در قسمت بار یخ بزند.

تغذیه

ورزش یا افزایش فعالیت‌ها در سفر ممکن است باعث کاهش قند خون شود. اما استرس، نشستن طولانی و عدم فعالیت نیز می‌تواند قند خون را افزایش دهد. لذا بهتر است قند خون را در فواصل کوتاه‌تر بررسی کنید.

مقدار زیاد غذاهای دارای کربوهیدرات را در کیف دستی‌تان داشته باشید تا دسترسی به آن‌ها آسان باشد. به خاطر…

“““html

به خاطر داشته باشید که همیشه مسافرت‌ها طبق برنامه نمی‌رود. ممکن است ساعت‌ها در ترافیک بمانید یا با مشکلات دیگری در جاده مواجه شوید. همچنین، ممکن است قطار، کشتی یا هواپیماهای شما تأخیر داشته باشند. یا شاید نتوانید رستوران یا فروشگاه مناسبی پیدا کنید. بنابراین، اگر میان‌وعده‌های مناسب بیشتری با خود داشته باشید، کمتر دچار مشکل خواهید شد.

در اکثر کشورها، چای، قهوه و آب به راحتی در دسترس هستند. بهتر است از نوشیدنی‌های شیرین شده، به جز در مواقعی که قند خون شما پایین آمده باشد، استفاده نکنید. در سفر با کشتی یا هواپیما بهتر است از غذای معمولی استفاده کنید و درخواست غذای مخصوص دیابتی نکنید، زیرا معمولاً غذای معمولی مناسب‌تر است و غذای دیابتی ممکن است کربوهیدرات کمتری داشته باشد.

مراقبت از پاها

اگر خون رسانی به پاهایتان خوب است و مشکلی خاص ندارید، کافیست هر روز پاهایتان را چک کنید. اگر قصد دارید برای سفر کفش جدیدی بخرید، مطمئن شوید که کاملاً راحت و اندازه باشد و قبل از مسافرت آن را امتحان کنید. از راه رفتن بدون کفش خودداری کنید. در کنار دریا از دمپایی پلاستیکی استفاده کنید و هنگام شنا جوراب شنا بپوشید. از آفتاب سوختگی، به ویژه در پاها، جلوگیری کنید. اگر پاهایتان مشکل خون رسانی یا بی‌حسی دارند، باید به نکات فوق توجه بیشتری داشته باشید:

اگر پوستتان خشک است، از کرم مرطوب‌کننده استفاده کنید و به پاشنه پاهایتان دقت خاصی داشته باشید. اگر پاهایتان عرق می‌کند، آن را با دستمال یا پنبه خشک کنید و بعد از شنا هم پاها را خشک کنید (به ویژه لابه‌لای انگشتان را). هر روز پاهایتان را از نظر زخم، تورم یا تغییر رنگ معاینه کنید. در صورت وجود هر مشکلی به پزشک مراجعه کنید. هر تاول کوچک یا بریدگی یا خراشیدگی را با ماده ضدعفونی‌کننده تمیز کرده و پانسمان کنید.

مسافرت به مناطق خیلی گرم

در سفر به مناطق خیلی گرم بهتر است انسولین را در یخچال نگهداری کنید. در این مدت می‌توانید از کیسه یخ یا فلاسک حاوی یخ هم استفاده کنید. نباید اجازه دهید که انسولین به طور مستقیم با یخ تماس پیدا کند. می‌توانید شیشه انسولین را از جعبه خارج کرده و در یک پارچه مرطوب بپیچید. اگر به این وسایل دسترسی ندارید، انسولین را در یک پارچه خیس گذاشته و با خود حمل کنید. به یاد داشته باشید که حتی در مناطق گرم، می‌توان انسولین را تا شش ماه نگهداری کرد، اما ممکن است اثر دارو کاهش یابد. در این صورت، با اندازه‌گیری قند خون می‌توانید از تأثیر انسولین مصرفی مطلع شوید.

در هوای خیلی گرم، انسولین سریع‌تر از محل تزریق جذب می‌شود و این می‌تواند باعث کم شدن قند خون شما شود. بنابراین قند خون خود را به طور مرتب چک کنید. هرگز مدت طولانی در آفتاب نمانید. درازکشیدن طولانی در ساحل آفتابی ممکن است قند خونتان را بالا ببرد. اگر قند خونتان بالا است، با حضور در یک منطقه گرم ممکن است سریعاً آب بدن خود را از دست بدهید، بنابراین حتماً مقدار زیادی مایعات بدون شکر بنوشید. برای جلوگیری از آفتاب سوختگی از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.

دقت کنید که بعضی از نوارهای آزمایش قند خون ممکن است در هوای خیلی گرم قند خون را به صورت کاذب بالاتر نشان دهند.

مسافرت به مناطق خیلی سرد

در هوای خیلی سرد انسولین کندتر جذب می‌شود. انرژی که در زمان لرزیدن مصرف می‌شود می‌تواند قند خون شما را کاهش دهد. اگر در آب و هوای سرد هستید و مشکل خون رسانی یا بی‌حسی در پاها دارید، حتماً مراقب یخ زدگی باشید. نوارهای آزمایش قند خون را در دمای اتاق نگهداری کنید، زیرا در هوای سرد ممکن است قند خون را به شکل کاذب کمتر از معمول نشان دهند.

مسافرت به سایر کشورها

سفر به کشورهای شمال یا جنوب ایران (از جمله عربستان) معمولاً مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند، اما هنگام سفر به شرق یا غرب، به خاطر تغییر ساعات روز، باید میزان مصرف انسولین و قرص‌ها را در صورت لزوم تغییر دهید. اگر اختلاف ساعت کشور مقصد با کشور خودتان کمتر از ۴ ساعت باشد (از جمله سفر به کشورهای همسایه یا کشورهای اروپایی مانند فرانسه، آلمان و …)، نیازی به تغییر خاصی ندارید.

به یاد داشته باشید که در سفر به شرق، روزها کوتاه‌تر شده و نیاز به انسولین و کربوهیدرات ممکن است کاهش یابد. اما در سفر به غرب، روز طولانی‌تر شده و ممکن است به وعده غذایی اضافی و انسولین بیشتری نیاز داشته باشید. اغلب غذاهایی که در هواپیما سرو می‌شوند.

“`

برای بیماران مبتلا به دیابت، داشتن برخی میان وعده‌ها در سفرها ضروری است تا در صورت تأخیر در وعده‌های غذایی، از آنها استفاده کنند.

اگر بیمار ساعت‌های مصرف غذا را تغییر ندهد، بهتر می‌تواند زمان تأخیر وعده‌های غذایی را درک کند.

مسافرت به کشورهای شرق (مثل کشورهای غرب آسیا، چین و ژاپن)

الف) بیمارانی که یک بار در روز انسولین مصرف می‌کنند:

این بیماران باید در روز سفر دوز عادی خود را تزریق کنند، اما در اولین صبح در مقصد، باید فقط دو سوم از دوز قبلی خود را بزنند. بعد از 10 ساعت باید قند خون خود را چک کنند و اگر بالای 240 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، یک سوم باقی‌مانده انسولین را تزریق کنند. از صبح دوم در مقصد باید دوز معمول را مصرف کنند.

ب) بیمارانی که دو بار در روز انسولین مصرف می‌کنند:

این بیماران باید در صبح نخست در مقصد، دو سوم دوز انسولین صبحگاهی را مصرف کنند و در عصر نیز دوز شامگاهی را تزریق کنند. اگر قند خون در شب بالای 240 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، یک سوم باقی‌مانده دوز صبح را نیز باید تزریق کنند. در روز عزیمت و همچنین روز دوم سفر، باید دو دوز معمول خود را مصرف کنند.

در هنگام بازگشت از سفر، باید برنامه‌هایی که برای سفر به کشورهای غربی توصیه شده است را رعایت کنند.

مسافرت به کشورهای غرب (مثل کانادا، آمریکا، آرژانتین و…)

الف) بیمارانی که یک بار در روز انسولین تزریق می‌کنند:

این بیماران باید در روز سفر دوز عادی خود را تزریق کنند، اما به دلیل طولانی‌تر شدن روز نسبت به معمول، 18 ساعت پس از دوز صبح، قند خون خود را اندازه‌گیری کنند. اگر قند خون بالای 240 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، یک سوم دوز صبح را مجدداً تزریق کنند. از صبح نخست در مقصد باید دوز معمول را مصرف کنند.

ب) بیمارانی که دو بار در روز انسولین مصرف می‌کنند:

این افراد نباید ساعت‌های خود را تغییر دهند و 12 تا 10 ساعت بعد از آخرین تزریق در کشور، دوز دوم انسولین را تزریق کنند. سپس 6 ساعت بعد قند خون را اندازه‌گیری کنند و اگر بالای 240 میلی‌گرم در دسی‌لیتر بود، یک سوم دوز صبح را مصرف کنند.

در کل، بیمارانی که با انسولین کوتاه اثر (کریستال) تحت درمان هستند و 3 بار یا بیشتر در روز انسولین مصرف می‌کنند، باید وعده‌های اصلی غذایی را سر وقت (هر 6 تا 4 ساعت) مصرف کرده و انسولین را قبل از غذا تزریق کنند. در مسافرت به شرق با کاهش روز یک وعده غذایی کم می‌شود و در مسافرت به غرب یک وعده غذایی اضافه می‌شود که انسولین متناسب با آن تغییر می‌یابد.

به یاد داشته باشید که استفاده از انسولین متوسط یا طولانی اثر به عنوان دوز اضافی ممکن است منجر به افت قند خون شود. برخی پزشکان در مسافرت توصیه می‌کنند که این نوع انسولین را به انسولین کريستال تغییر دهید.

به تمامی بیماران دیابتی توصیه می‌شود قبل از انجام سفر با تیم پزشکی خود در مورد جزئیات درمان مشورت کنند. اگر بیمار دستگاه اندازه‌گیری قند خون ندارد، می‌تواند از روش‌های زیر استفاده کند:

– در مسافرت به شرق، دوز انسولین را قبل از پرواز کاهش دهد.

– در مسافرت به غرب، یک وعده غذایی اضافی + تزریق انسولین کريستال قبل از آن.

در بیشتر موارد، بیمارانی که با قرص‌های خوراکی برای دیابت درمان می‌شوند، مشکلی ندارند، اما در مواردی که روز طولانی‌تر شود، ممکن است نیاز به مصرف قرص‌های اضافی داشته باشند یا در روزهای کوتاه‌تر دوز مصرفی را کاهش دهند. در صورتی که در سفر دوز اضافی انسولین مصرف شود و یا از دسته دارویی سولفونیل اوره (مانند گلی بن کلامید) یا کلروپروپامید استفاده می‌کنید، مراقب افت قند خون باشید.

قبل از شروع سفر، باید تمام جزئیات پرواز و زمان رسیدن به مقصد را دانسته و برنامه‌ریزی کنید. برای تأخیرهای احتمالی آماده باشید و آرامش خود را حفظ کنید. در طول سفر هدف کنترل عالی قند خون نیست، بلکه بیشتر مراقب افت قند خون باشید.

در برخی کشورها، مانند انگلستان و آمریکا، قند خون را به جای میلی‌گرم در دسی‌لیتر، به واحد میلی‌مول در لیتر اندازه‌گیری می‌کنند، بنابراین در آنجا اگر قند خون را اندازه‌گیری کردید، بر اساس تبدیل، کافی است عدد را در 18 ضرب کنید تا به واحد میلی‌گرم در دسی‌لیتر برسید.

بیمار شدن در حین سفر

اگر در حین سفر دچار بیماری حاد شدید، ممکن است قند خون شما بالا برود؛ بنابراین در این مواقع اندازه‌گیری قند خون بسیار ضروری است. اگر بیماری شما 1 تا 2 روز طول کشید یا همراه با استفراغ یا اسهال بود، ممکن است نیاز به تغییر در درمان یا داروهای اضافی داشته باشید. در این موارد حتماً کتون ادرار را نیز بررسی کنید (اگر وابسته به انسولین هستید) و در صورت وجود کتون در ادرار، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

در دوره بیماری هرگز نباید مصرف انسولین یا قرص‌ها را قطع کنید. اگر اشتها ندارید یا استفراغ دارید، از مایعاتی مانند سوپ، آب میوه یا شیر برای جایگزینی استفاده کنید تا از افت قند خون جلوگیری شود. همچنین برای جلوگیری از از دست دادن آب بدن، مقدار زیادی مایعات بدون قند بنوشید.

منبع: http://diabetestma.org