کاربردهای درمانی آمپول هیدروکورتیزون سدیم فسفات (2 نکته مهم)
هیدروکورتیزون سدیم فسفات چیست و چه عوارضی دارد؟
هیدروکورتیزون سدیم فسفات داروی ضد التهابی است که برای جلوگیری از واکنش‌های آلرژیک و درمان برخی بیماری‌های خود ایمن، مشکلات پوستی، آسم و بیماری‌های ریوی استفاده می‌شود.
هیدروکورتیزون سدیم فسفات همچنین برای جلوگیری از حالت تهوع پس از شیمی درمانی و افزایش اشتها در بیماران سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو می‌تواند به صورت تزریق عضلانی، زیر جلدی، وریدی یا انفوزیون وریدی در فواصل 12 ساعته استفاده شود.
نام تجاری: ایپوکورت
شکل دارویی: آمپول 100 میلی‌گرم در 2 میلی‌لیتر
موارد مصرف هیدروکورتیزون سدیم فسفات
- التهاب شدید و نارسایی آدرنال
- شوک
مکانیسم اثر هیدروکورتیزون سدیم فسفات
هیدروکورتیزون یک نوع آدرنوکورتیکوئید است که خواص گلوکوکورتیکوئیدی و مینرالوکورتیکوئیدی دارد. این دارو ضد التهاب ضعیفی است، اما قدرت مینرالوکورتیکوئیدی آن مشابه کورتیزون و دو برابر پردنیزولون است. اغلب در بیماران با نارسایی غده فوق کلیوی استفاده می‌شود. این دارو معمولاً برای سرکوب سیستم ایمنی استفاده نمی‌شود زیرا دوزهای مصرفی در این مورد بسیار بالا بوده و باعث عوارض جانبی می‌شود.
هیدروکورتیزون سدیم فسفات می‌تواند به صورت تزریق عضلانی، زیر جلدی، وریدی یا انفوزیون وریدی تجویز شود و اثر آن به تدریج شروع می‌شود ولی اثر آن طولانی مدت است. از این تزریق تنها در شرایطی استفاده می‌شود که نمی‌توان از فرم خوراکی آن استفاده کرد.
فارماکوکینتیک هیدروکورتیزون سدیم فسفات
- جذب: در مصرف وریدی، حداکثر اثر پس از یک یا دو ساعت ایجاد می‌شود.
- پخش: به سرعت از خون خارج شده و در عضلات، کبد، پوست، روده‌ها و کلیه توزیع می‌شود. به پروتئین‌های پلاسما (مثل ترانس کورتین و آلبومین) متصل می‌شود و تنها مقداری که به پروتئین متصل نشده، فعال است. آدرنوکورتیکوئیدها در شیر ترشح می‌شوند و می‌توانند از جفت عبور کنند.
- متابولیسم: در کبد به متابولیت‌های غیر فعال تبدیل می‌شود.
- دفع: متابولیت‌های غیر فعال و مقادیر کمی از داروی متابولیزه نشده از طریق کلیه و مقداری هم از طریق مدفوع دفع می‌شود. نیمه عمر بیولوژیک هیدروکورتیزون 8 تا 12 ساعت است.
موارد و مقدار مصرف هیدروکورتیزون سدیم فسفات
الف) التهاب شدید، نارسایی آدرنال.
بزرگسالان: 15 تا 240 میلی‌گرم به صورت زیر جلدی، عضلانی یا وریدی در روز به دوزهای منقسم هر 12 ساعت.
ب) شوک (به غیر از کریز آدرنال).
بزرگسالان: mg/kg 1-0.16 یا mg/m2 30-6 به صورت عضلانی روزانه یا دو بار در روز.
مصرف هیدروکورتیزون سدیم فسفات در دوران بارداری
مطالعات روی حیوانات باردار نشان می‌دهد که این دارو ممکن است بر جنین تأثیر بگذارد، ولی هنوز مطالعات کافی روی انسان‌ها انجام نشده است. اگر مزایای استفاده از این دارو برای زنان باردار بیش از مضرات آن باشد، ممکن است تجویز شود.
احتیاط در رابطه با مصرف هیدروکورتیزون سدیم فسفات
در صورت داشتن سابقه سکته قلبی، کولیت اولسراتیو، عفونت با هرپس سیمپلکس چشمی، زخم گوارشی، بیماری کلیوی، فشار خون بالا یا پوکی استخوان باید احتیاط کرد.
“`html
استخوان، دیابت، اختلالات ترومبوآمبولی، حملات تشنجی، میاستنی گراو، نارسایی قلب، سل، کم کاری تیروئید، سیروز کبدی، تمایلات سایکوتیک.
موارد منع مصرف هیدروکورتیزون سدیم فسفات
عفونت‌های قارچی سیستمیک، حساسیت بالا به اجزای این دارو.
تداخلات دارویی هیدروکورتیزون سدیم فسفات
داروهایی مثل باربیتورات‌ها، فنی‌توئین یا ریفامپین اگر همزمان با هیدروکورتیزون مصرف شوند، ممکن است اثرات این دارو را به دلیل افزایش متابولیسم کبدی کاهش دهند. بنابراین، ممکن است نیاز به افزایش دوز هیدروکورتیزون باشد.
- هیدروکورتیزون، متابولیسم ایزونیازید و سالیسیلات‌ها را افزایش می‌دهد.
- مصرف همزمان هیدروکورتیزون با استروژن‌ها ممکن است باعث کاهش کلیرنس هیدروکورتیزون شود.
این دارو ممکن است باعث پایین آمدن پتاسیم خون، به ویژه در افرادی که داروهای مدر مصرف می‌کنند، شود. پایین بودن پتاسیم خون ممکن است خطر مسمومیت را برای بیمارانی که دیژیتال مصرف می‌کنند، افزایش دهد.
عوارض جانبی هیدروکورتیزون سدیم فسفات
- اعصاب مرکزی: احساس سرخوشی، بی‌خوابی، سردرد، رفتار سایکوتیک، تشنج، سرگیجه
- قلبی-عروقی: افزایش فشار خون، ادم، آریتمی، ترومبوفلبیت، ترومبوآمبولی
- پوست: تأخیر در ترمیم زخم‌ها، آکنه، ضایعات پوستی، استریا، شکنندگی، پرمویی
- چشم: آب مروارید، گلوکوم
- دستگاه گوارش: افزایش اشتها، تهوع، استفراغ، پانکراتیت
- متابولیک: کمبود پتاسیم، افزایش قند خون
- عضلانی-اسکلتی: توقف رشد در کودکان، ضعف عضلانی، استئوپروز
- ادراری-تناسلی: بی‌نظمی قاعدگی
سایر عوارض: نارسایی حاد آدرنال در شرایطی مثل استرس (عفونت، جراحی، تروما) یا قطع ناگهانی دارو پس از مدت طولانی، عدم تحمل کربوهیدرات، چاقی مرکزی، حساسیت به عفونت‌ها.
نحوۀ نگهداری هیدروکورتیزون سدیم فسفات
این دارو باید دور از نور و در دمای کمتر از 30 درجه سانتی‌گراد نگهداری شود. از یخ‌زدگی آن جلوگیری شود.
بیشتر بخوانید:
سایت رضیم
“`
