کاشت و پرورش و شرایط نگهداری گل قهر و آشتی (2 نکته مهم)

گل قهر و آشتی

گل قهر و آشتی (به لاتین: Mimosa pudica) یک گیاه است که ممکن است یک ساله یا چند ساله باشد و ویژگی خاصی دارد که به آن “گل حساس” می‌گویند. این گیاه به فوریت به ناملایمات واکنش نشان می‌دهد و وقتی به هر قسمت از آن دست می‌زنید، برگ‌های کوچک آن به سرعت جمع می‌شوند (به این عمل “تنجش” می‌گویند)، انگار که گیاهی قهر کرده است. بعد از حدود ۴ تا ۵ دقیقه، برگ‌ها به حالت عادی برمی‌گردند و این به معنی آشتی کردن آنهاست. این گیاه اصلیتی بومی از آمریکای جنوبی و مرکزی دارد. با رضیم همراه باشید.

گیاه قهر و آشتی‌ برگ هایش را جمع می‌کند

گل قهر و آشتی یا گل حساس به این اسم مشهور است که به “به من دست نزن” هم معروف شده است. وقتی به هر قسمت از آن دست می‌زنید، برگ‌های کوچک همان قسمت به سرعت جمع می‌شوند، مثل اینکه گیاهی قهر کرده باشد و بعد از چند دقیقه دوباره برگ‌ها باز می‌شوند. گیاه به محض اینکه لمس شود، واکنش نشان می‌دهد.

مشخصات گل قهر و آشتی

گل قهر گیاهی رونده و بوته‌ای است که ساقه‌های چوبی دارد و رنگ آن‌ها قرمز-قهوه‌ای می‌باشد و به خاطر وجود خارهای خمیده و منحنی مشخص است. گل‌های آن صورتی رنگ هستند و از گلبرگ‌های سوزنی شکل تشکیل شده‌اند که به صورت کروی در می‌آیند. این گیاه بومی آمریکای جنوبی و مرکزی است، اما امروزه در برخی از قسمت‌های آسیا و آفریقا و آمریکا نیز به عنوان گیاهی غیربومی و مهاجم رشد می‌کند. در ایران، به دلیل زیبایی خاصش، معمولاً در گلخانه‌ها و آپارتمان‌ها و در قسمت‌هایی که زمستان ملایمی دارند، در فضای باز کاشته و نگهداری می‌شود.

از نظر ترکیبات شیمیایی، در عصاره برگ‌های این گیاه ماده‌ای شبیه به آدرنالین پیدا می‌شود و همچنین در گیاه آلکالوئید میموزین هم وجود دارد. گل حساس یا گل قهر یک گیاه چندساله است با ساقه‌های چوبی تیغ دار که بلندی آن بین ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر می‌باشد. برگ‌های آن مرکب‌اند و از هر نقطه ۳ تا ۴ برگ مرکب به دیواره اصلی متصل می‌شوند.

هر برگ مرکب دارای ۲۴ تا ۴۰ جفت برگچه باریک و دراز است، به طوری که هر برگ مرکب به شکل پر پرندگان به نظر می‌رسد و وقتی که به آن دست زده می‌شود، به سرعت به سمت پایین می‌افتند و به ساقه جمع می‌شوند، به همین دلیل این گیاه به نام گیاه حساس مشهور شده است. بومیان هاوایی این گیاه را به عنوان علف هرز می‌شناسند زیرا در تمامی مزارع خود به طور خودبه‌خود رشد می‌کند.

کاشت گیاه قهر و آشتی

این گیاه معمولاً از طریق بذر کاشته می‌شود. پیش از کاشت، بهتر است که بذرها را چند ساعت در آب بخیسانید. گل‌های صورتی این گیاه دانه تولید می‌کنند. بذرها را در خاک یا مخلوط خزه و پرلیت بکارید و آنها را با ۰.۳ سانتی‌متر خاک بپوشانید. خاک باید مرطوب باشد. پس از کاشت، پلاستیک تمیزی روی گلدان بگذارید زیرا بذرها برای جوانه‌زنی به رطوبت زیادی نیاز دارند. جوانه‌زنی معمولاً بین ۱۴ تا ۲۱ روز طول می‌کشد. دمای مناسب برای رشد این گیاه بین ۲۱ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد است. بذرها را ابتدا در گلدان ۷ سانتی‌متری بکارید و بعد از اینکه جوانه زدند و خوب تثبیت شدند، قوی‌ترین نهال‌ها را انتخاب کرده و به گلدان‌های ۱۳ سانتی‌متری منتقل کنید. فراموش نکنید که در گلدان سوراخ‌هایی برای تخلیه آب قرار دهید.

شما همچنین می‌توانید این گیاه را با قلمه زدن هم کاشت. یک شاخه با یک گره برگی را ببرید و آن را در خاک بگذارید. روی آن را با پلاستیک بپوشانید تا خاک مرطوب بماند. در شرایط آب و هوایی گرم، تقریبا باید هر روز به گیاه قهر و آشتی آب بدهید. این گیاه به سادگی از طریق بذر رشد می‌کند و یک گیاه حساس و زیبا می‌باشد.

این گیاه خیلی سازگار است اما نیاز به رطوبت و گرما دارد. وقتی که ریشه‌اش در یک جای کوچک باشد، گل‌ها و برگ‌هایش زیباتر می‌شوند.

با این حال، اگر ریشه‌ها از سوراخ‌های زیر گلدان بیرون بیایند، باید گلدان را عوض کنید و گیاه را به یک گلدان بزرگ‌تر منتقل کنید. دلیل اینکه برگ‌های گیاه «قهر و آشتی» بسته می‌شوند مشخص نیست. این کار می‌تواند برای حفاظت از خود در برابر خوراکی‌ها یا شرایط بد آب و هوایی یا حشرات باشد. این گیاه در جاهای زیادی وجود دارد و در استرالیا و هاوایی به علف هرز مهاجم تبدیل شده است. نام لاتین این گیاه bashful (خجالت) است که اشاره به برگ‌های حساس آن دارد که بعد از لمس شدن بسته می‌شوند.

تکثیر گل قهر یا آشتی

روش اصلی برای تکثیر این گیاه کاشت دانه است، اما می‌توان در تابستان از قلمه‌گیری هم استفاده کرد.

خواص و کاربرد گیاه قهر و آشتی

جوشانده ریشه این گیاه برای درمان سنگ در بدن مفید است. برگ‌ها و ساقه‌های له شده‌اش برای گزش عقرب استفاده می‌شود. در برخی منابع گفته شده که ریشه‌اش تقویت نیروی جنسی را به همراه دارد. جوشانده سرشاخه‌های برگدار این گیاه برای تسکین بیماری‌های تنفسی مصرف می‌شود.

برخی بررسی‌ها نشان می‌دهند که دم‌کرده برگ‌های این گیاه تلخ و مفید است. دم‌کرده غلیظ آن ممکن است باعث مسمومیت و ریزش مو شود. در شبه‌جزیره مالایا و اندونزی مرسوم است که برای کمک به خواب کودکان، شاخه‌های جوان آن را زیر تشکشان می‌گذارند و همچنین کودکان را در جوشانده برگ‌های آن حمام می‌کنند که به خواب آرام آن‌ها کمک می‌کند.

برگ‌های له شده آن را بر روی ورم‌ها می‌گذارند. در فیلیپین، برگ‌های له شده‌اش را با روغن‌های مانند روغن کنجد یا زیتون ترکیب کرده و به عنوان ضماد برای درمان فتق استفاده می‌کنند. همچنین از ریشه گیاه به عنوان مدر و برای درمان اسهال خونی و دردهای مربوط به قاعدگی استفاده می‌شود.

نکاتی در مورد گل قهر و آشتی

• باید مراقب باشید که بیش از حد به این گیاه آب ندهید و فقط آن را مرطوب نگه دارید.
• این گیاه در شب به خواب رفته و به همین دلیل برگ‌هایش بسته می‌شوند.
• گل‌های زیبا و صورتی این گیاه که شبیه گلوله‌های پنبه‌ای هستند، می‌توانند دانه‌های زیادی تولید کنند.
• پلاستیکی که روی گلدان می‌کشید باید روشن باشد و به محض اینکه جوانه‌ها را دیدید، آن را از روی گلدان بردارید.
• در صورتی که گلدان را با پلاستیک می‌پوشانید، باید آن را در معرض نور مستقیم آفتاب قرار ندهید تا زمان جوانه زنی. بعد از جوانه زنی، پلاستیک را بردارید و گلدان را در نور کامل بگذارید.
• اولین برگ‌ها بعد از چند روز ظاهر می‌شوند و این برگ‌های اولیه حساس نیستند و حرکت نمی‌کنند. حدود سه هفته بعد، برگ‌ها بالغ می‌شوند و در زمان لازم شروع به حرکت خواهند کرد. هرچه گیاه بیشتر رشد کند، برگ‌ها حساس‌تر می‌شوند.
• اگر امکان دارد برای آبیاری این گیاه از آب مقطر یا آب باران استفاده کنید، چون آب لوله‌کشی ممکن است مواد شیمیایی مانند کلر داشته باشد که باعث حساسیت در گیاه شود.
• دماهای سرد می‌تواند از ظهور برگ‌ها جلوگیری کند. گلدان را در جایی با دمای بین 21 تا 30 درجه سانتی‌گراد قرار دهید. دمای ایده‌ال برای این گیاه 29 درجه سانتی‌گراد است. اگر دما بین 21 تا 30 درجه باشد، گیاه در کمتر از 7 روز جوانه می‌زند. اگر دما پایین‌تر باشد، جوانه‌زنی معمولاً 21 تا 30 روز بعد از کاشت دانه انجام می‌شود.

منبع: ویکی پدیا؛ مجله گل و گلدون؛ بزرگ رم

مجله اینترنتی رضیم

مرجان امینی