کامل ترین راهنمای خواندن آزمایش خون به زبان ساده (2 نکته مهم)

مجله رضیم | وقتی که نتایج آزمایش خون خود را دریافت می‌کنید، حتماً به آن نگاه می‌کنید و از خود می‌پرسید که این اعداد و حروف به چه معناست؟ معمولاً، افرادی غیر از متخصصان پزشکی قادر به درک اطلاعات موجود روی کاغذ نیستند. اما امروز در این مقاله به شما خواهیم آموخت که چگونه می‌توانید این موارد را بفهمید. پیشنهاد می‌کنم این صفحه را ذخیره کنید تا در دفعه بعد که نتایج آزمایش خون خود را گرفتید، به راحتی بتوانید معنای آن را درک کنید.

مفاهیم و علامت‌های اختصاری در آزمایش خون

• cmm : تعداد سلول‌ها در هر میلیمتر مکعب
• fL : کسری از یک میلیونیوم لیتر
• g/dL : گرم در هر دسی لیتر (یک دهم لیتر)
• IU/L : واحدهای بین‌المللی در لیتر
• mEq/L : میلی‌اکی‌والان در لیتر
• mg/dL : میلی‌گرم در دسی لیتر
• mL : میلی‌لیتر
• mmol/L : میلی‌مول در لیتر
• Ng/mL : نانوگرم در لیتر
• pg : یک تریلینیوم گرم

جدول مواد شیمیایی (یا جدول متابولیک)

(ALT (آلانین آمینوترانسفراز

رنج سلامت: 8 تا 37 IU/L

ALT در آزمایش خون | این بخش مقدار آنزیم ALT که توسط کبد تولید می‌شود را بررسی می‌کند. اگر کبد سالم باشد، نتیجه این آزمایش باید در محدوده ذکر شده باشد. اگر عدد بیشتر از 37 باشد، ممکن است نشان‌دهنده آسیب کبدی باشد.

آلبومین

رنج سلامت: 3.9 تا 5.0 g/dL

آلبومین در آزمایش خون | این یک پروتئین است که توسط کبد تولید می‌شود. میزان آلبومین می‌تواند نشان‌دهنده سلامت کبد و کلیه باشد.

نرخ A/G (نرخ آلبومین/گلوبولین)

رنج سلامت: اندکی بیشتر از 1

A/G در آزمایش خون | دو نوع پروتئین در خون وجود دارد؛ آلبومین و گلوبولین. فاکتور A/G نسبت این دو پروتئین را به هم اندازه‌گیری می‌کند. افزایش سطح پروتئین خون ممکن است نشان‌دهنده یک مشکل جدی باشد.

فسفاتاز قلیایی

رنج سلامت: 44 تا 147 IU/L

فسفاتاز قلیایی در آزمایش خون | این آنزیم در کبد و استخوان‌ها وجود دارد. بنابراین اگر سطح این آنزیم افزایش یابد، می‌تواند به معنای وجود مشکلی در کبد یا استخوان باشد.

(AST (آسپارتات آمینوترانسفراز

رنج سلامت: 0.1 تا 1.9 mg/dL

AST در آزمایش خون | این آنزیم در بافت قلب و کبد وجود دارد و تغییرات در سطح آن می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت سلامت این اعضا باشد.

بیلی‌روبین

رنج سلامت: 0 تا 1.9 mg/dL

بیلی‌روبین در آزمایش خون | این شاخص اطلاعاتی درباره عملکرد کلیه و کبد، مشکلات مجرای صفراوی و کم‌خونی به ما می‌دهد.

BUN (نیتروژن اوره خون)

رنج سلامت: 10 تا 20 mg/dL

BUN در آزمایش خون | این یکی از فاکتورهایی است که به ما نشان می‌دهد کبد و کلیه‌ها در چه وضعیتی هستند. اگر عدد این شاخص بالا باشد، ممکن است نشان‌دهنده مشکلاتی در کبد یا کلیه باشد. همچنین مصرف برخی داروها و رژیم غذایی غنی از پروتئین نیز می‌تواند باعث افزایش این عدد شود.

نسبت BUN/کراتینین

رنج سلامت: 10 به 1 تا 20 به 1 (این عدد برای مردان و افراد مسن ممکن است کمی متفاوت باشد)

نسبت BUN/کراتینین در آزمایش خون | این مقدار نشان می‌دهد که آیا کلیه‌ها به درستی مواد زائد بدن را حذف می‌کنند یا خیر. اعداد بالای کراتینین (ماده‌ای که هنگام انقباض ماهیچه‌ها تولید می‌شود) ممکن است حاکی از کاهش عملکرد کلیه باشد.

(کلسیم (Ca

Ca (کلسیم) در آزمایش خون | رنج سلامت: 9.0 تا 10.5 mg/dL (این شاخص در آزمایش افراد مسن معمولاً کمی کمتر است)

وجود کلسیم بیش از حد در خون می‌تواند باعث مشکلات کلیوی، فعالیت زیاد غده تیروئید و پاراتیروئید، برخی سرطان‌ها مانند لنفوم، مشکلات پانکراس و یا کمبود ویتامین D شود.

کلراید

رنج سلامت: 98 تا 106 mEq/L

کلراید در آزمایش خون | این ماده معدنی معمولاً به عنوان بخشی از آزمایش الکترولیت‌ها اندازه‌گیری می‌شود. رژیم غذایی پرنمک یا مصرف برخی داروها ممکن است باعث افزایش این عدد شود. اعداد بالای کلراید می‌تواند به معنای اسیدی بودن بیش از حد بدن باشد. علل دیگر افزایش کلراید می‌تواند کم‌آبی، مولتیپل میلوما، اختلالات کلیوی یا مشکلات در عملکرد غده فوق کلیوی باشد.

(کراتینین (Cr

رنج سلامت: 0.5 تا 1.1 mg/dL برای زنان و 0.6 تا 1.2 mg/dL برای مردان (عدد این شاخص در افراد مسن ممکن است کمی کمتر باشد)

Cr (کراتینین) در آزمایش خون | کلیه این ماده زائد را از خون خارج می‌کند و افزایش این عدد می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکل در عملکرد کلیه باشد.

قند خون ناشتا (Fasting glucose)

رنج سلامت: 70 تا 99 mg/dL برای بزرگسالان (در افراد مسن حتی اگر کاملاً سالم باشند، این عدد ممکن است بالاتر باشد)

FBS در آزمایش خون | سطح قند خون به عواملی مانند غذایی که خورده‌اید، استرس در زمان آزمایش، داروهایی که مصرف می‌کنید و زمانی که آزمایش داده‌اید وابسته است. این آزمایش باید حداقل 6 ساعت پس از آخرین وعده غذایی و نوشیدنی غیر از آب انجام شود.

(فسفر (P

رنج سلامت: 2.4 تا 4.1 mg/dL

P (فسفر) در آزمایش خون | فسفر برای سلامت استخوان بسیار مهم است و با سطح کلسیم بدن در ارتباط است. میزان زیاد فسفر ممکن است نشان‌دهنده مشکل در کلیه‌ها یا غده پاراتیروئید باشد. وابستگی به الکل، استفاده طولانی‌مدت از داروهای ضدانعقاد، مصرف زیاد ویتامین D، ادرارآورها و سوء تغذیه نیز می‌تواند باعث افزایش فسفر در بدن شود.

(پتاسیم (K

رنج سلامت: 3.7 تا 5.2 mEq/L

K (پتاسیم) در آزمایش خون | این ماده معدنی برای عملکرد صحیح عصب‌ها و ماهیچه‌ها و تنظیم ضربان قلب حیاتی است. مصرف داروهای ادرارآور و داروهای کنترل فشار خون ممکن است سطح پتاسیم را کاهش دهد.

(سدیم (Na

رنج سلامت: 135 تا 145 mEq/L

سدیم (Na) در آزمایش خون | سدیم یکی از الکترولیت‌های مهم است. این ماده به بدن کمک می‌کند تا سطح آب را تنظیم کند، پیام‌های عصبی را منتقل کند و ماهیچه‌ها را منقبض نماید. وقتی سطح سدیم غیرعادی باشد، ممکن است به دلایل مختلفی از جمله کمبود آب، اختلال در غدد فوق کلیه، مصرف زیاد نمک، داروهای کورتیکواستروئید، مسکن‌ها یا مشکلات کبد و کلیه باشد.

جدول لیپیدها (Lipid Panel)

جدول لیپیدها شامل تست‌هایی است که میزان کلسترول و تری گلیسیرید خون شما را نشان می‌دهد.

کلسترول کل (نتیجه کلی سطح کلسترول)

• سالم (زیر 200 mg/dL یا کمتر از 5.18 mmol/L)
• در مرز (بین 200 تا 239 mg/dL یا بین 5.2 تا 6.2 mmol/L)
• بالا (بیش از 240 mg/dL)

نتیجه این تست از اندازه‌گیری و ترکیب میزان کلسترول خوب و بد به دست می‌آید. این آزمایش در مواقع خاص کاربرد دارد، مثلاً بررسی اینکه آیا کلسترول با مصرف دارو کاهش یافته است یا خیر.

تری گلیسیرید (TGs)

رنج سلامت: 40 تا 160 mg/dL

TGs در آزمایش خون | این نوع چربی در خون وجود دارد و سطح بالای آن می‌تواند باعث بروز مشکلات قلبی و بیماری‌های دیگر شود.

HDL (کلسترول خوب)

جدول نتایج آزمایش کلسترول خوب

• خوب: بیش از 60 mg/dL
• متوسط: 50 تا 60 mg/dL
• کم: کمتر از 40 mg/dL برای مردان و کمتر از 50 mg/dL برای زنان

HDL در آزمایش خون | کلسترول خوب از شما در برابر بیماری‌های قلبی محافظت می‌کند. اگر نمره شما در این تست کم باشد، به این معنی است که ممکن است بیشتر در معرض خطر بیماری‌های قلبی باشید.

LDL (کلسترول بد)

جدول نتایج آزمایش کلسترول بد

• ایده‌آل: زیر 100 mg/dL
• نزدیک به ایده‌آل: 100 تا 129 mg/dL
• در مرز: 130 تا 159 mg/dL
• بالا: 160 تا 189 mg/dL
• خیلی بالا: بیش از 189 mg/dL

LDL در آزمایش خون | کلسترول بد سبب ایجاد گرفتگی عروق و بیماری‌های قلبی می‌شود.

نسبت کلسترول کل به HDL

– بهینه: 3.5 به 1
– سالم: 5 به 1 یا کمتر

این نسبت به عنوان یک روش دیگر برای ارزیابی سلامت قلب شناخته می‌شود. با تقسیم نتیجه کلسترول کل بر نتیجه HDL، این نسبت محاسبه می‌شود. لازم به ذکر است که این محاسبات از طرف آزمایشگاه انجام می‌شود و در نتیجه‌گیری ذکر می‌شود.

خواندن آزمایش شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC)

آزمایش CBC سلول‌های موجود در خون شامل گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها را بررسی می‌کند.

خواندن آزمایش شمارش گلبول‌های سفید خون (WBC)

رنج سلامت: 4.300 تا 10.800 cmm

“`html

آزمایش خون WBC وضعیت گلبول های سفید در خون را نشان می‌دهد. این گلبول‌ها به بدن کمک می‌کنند تا با میکروب‌ها و عفونت‌ها مبارزه کند. بنابراین، تعداد زیاد این گلبول‌ها معمولاً خوب است. اما اگر تعداد گلبول‌های سفید خیلی زیاد شود، ممکن است نشانگر به وجود آمدن مشکل جدی مثل لوسمی (سرطان خون) باشد. همچنین، برخی داروها و بیماری‌ها می‌توانند باعث افزایش تعداد گلبول‌های سفید شوند.

جدول نتایج آزمایش شمارش گلبول‌های سفید

• Neutrophils : 40 تا 60 درصد کل
• Lymphocytes : 20 تا 40 درصد
• Monocytes : 2 تا 8 درصد
• Eosinophils : 1 تا 4 درصد
• Basophils : 0.5 تا 1 درصد

این آزمایش تعداد، شکل و اندازه انواع مختلف گلبول‌های سفید را که در بالا ذکر شدند، اندازه‌گیری می‌کند. درصدهایی که گفته شد، نشان‌دهنده نسبت‌های مختلف این گلبول‌ها است. اگر نتایج این آزمایش بی‌نظم باشد، ممکن است ناشی از عفونت، التهاب، بیماری‌های خودایمنی، کم‌خونی یا دیگر مشکلات باشد.

خواندن آزمایش شمارش گلبول‌های قرمز خون (RBC)

رنج سلامت: 4.2 تا 5.9 میلیون cmm

آزمایش RBC تعداد گلبول‌های قرمز خون را مشخص می‌کند. بدن ما میلیون‌ها گلبول قرمز دارد و این آزمایش تعداد این گلبول‌ها را در یک حجم مشخص از خون نشان می‌دهد. این آزمایش به طور تقریبی می‌تواند تعداد کل گلبول‌های قرمز و عمر آن‌ها را مشخص کند، ولی نمی‌تواند بگوید که مشکلات یا بیماری‌ها از کجا ناشی شده‌اند. بنابراین، اگر نتایج این آزمایش نرمال نبود، به آزمایش‌های دیگری نیاز است تا مشکل پیدا شود.

(Hematocrit (Hct

رنج سلامت: 45 تا 52 درصد برای مردان و 37 تا 48 درصد برای زنان

Hct در آزمایش خون برای تشخیص کم‌خونی استفاده می‌شود و نشان‌دهنده درصد خون است که شامل گلبول‌های قرمز می‌باشد.

(Hemoglobin (Hgb

رنج سلامت: 13 تا 18 g/dL برای مردان و 12 تا 16 g/dL برای زنان

Hgb در آزمایش خون نشان‌دهنده هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز است که رنگ خون را قرمز می‌کند. وظیفه اصلی هموگلوبین این است که اکسیژن را از شش‌ها به تمام نقاط بدن منتقل کند و کربن دی‌اکسید را به شش‌ها برای خارج شدن برگرداند. میزان هموگلوبین مناسب بسته به جنسیت متفاوت است و سطح پایین هموگلوبین می‌تواند باعث کم‌خونی شود.

(Mean corpuscular volume (MCV

رنج سلامت: 80 تا 100 fL

MCV در آزمایش خون نشان‌دهنده میانگین حجمی است که گلبول‌های قرمز اشغال می‌کنند. اگر عدد این معیار نامنظم باشد، ممکن است به کم‌خونی یا خستگی مزمن اشاره داشته باشد.

(Mean corpuscular hemoglobin (MCH

رنج سلامت: 27 تا 32 پیکو گرم

MCH در آزمایش خون میانگین مقدار هموگلوبین در هر گلبول قرمز را نشان می‌دهد. اگر عدد این شاخص بالا باشد، ممکن است نشانه‌ای از کم‌خونی باشد، در حالی که پایین بودن این عدد ممکن است به دلیل کمبود مواد مغذی لازم برای بدن باشد.

(Mean corpuscular hemoglobin concentration (MCHC

رنج سلامت: 28 تا 36 درصد

آزمایش MCHC غلظت هموگلوبین در مقدار مشخصی از گلبول‌های قرمز خون را نشان می‌دهد.

“`

قرمز بودن عدد شاخص نشان‌دهندهٔ وضعیت خاصی است. اگر این عدد بالاتر از حد معمول باشد، ممکن است نشانه‌ای از کم‌خونی باشد. اما اگر این عدد پایین باشد، ممکن است به دلیل کمبود مواد مغذی در بدن باشد.

عرض توزیع گلبول‌های قرمز (RDW یا RCDW)

رنج سلامت: 11 تا 15 درصد

RCDW در آزمایش خون می‌تواند به ما بگوید که گلبول‌های قرمز چه شکلی و چه اندازه‌ای دارند. اگر RDW پایین باشد، ممکن است مشکلاتی مانند بیماری‌های کبدی یا کم‌خونی پیش بیاید.

تعداد پلاکت‌ها

رنج سلامت: 150.000 تا 400.000 در میلی‌لیتر

پلاکت‌ها سلول‌های کوچکی هستند که در خون‌ریزی و انعقاد خون کمک می‌کنند. اگر تعداد پلاکت‌ها زیاد یا کم باشد، ممکن است فرایند انعقاد خون دچار مشکل شود. وضعیت غیرطبیعی تعداد پلاکت‌ها ممکن است به دلیل برخی بیماری‌ها باشد.

حجم متوسط پلاکت‌ها (MPV)

رنج سلامت: 7.5 تا 11.5 فمتولیتر

MPV در آزمایش خون اندازهٔ متوسط پلاکت‌ها را مشخص می‌کند. اعداد بالاتر به معنای بزرگ‌تر بودن پلاکت‌ها هستند. پلاکت‌های بزرگ‌تر ممکن است خطر حمله قلبی یا سکته را افزایش دهند، در حالی که پلاکت‌های کوچک‌تر می‌توانند خطر خون‌ریزی شدید را بیشتر کنند.

تفسیر آزمایش تیروئید

آزمایش تیروئید معمولاً بخشی از آزمایش خون نیست و با درخواست شما یا پیشنهاد پزشک، به جواب آزمایش شما اضافه می‌شود.

آزمایش هورمون تحریک‌کننده تیروئید (TSH)

TSH در آزمایش تیروئید | رنج نرمال: 0.3 تا 3

آزمایش تیروکسین کل (Total T4)

Total T4 در آزمایش تیروئید | رنج نرمال: 4.5 تا 12.5

آزمایش تیروکسین آزاد (Free T4)

Free T4 در آزمایش تیروئید | رنج نرمال: 0.7 تا 2

آزمایش تری‌یدوتیرونین کل (Total T3)

Total T3 در آزمایش تیروئید | رنج نرمال: 80 تا 220

آزمایش تری‌یدوتیرونین آزاد (Free T3)

Free T3 در آزمایش تیروئید | رنج نرمال: 2.3 تا 4.2

اگر نتایج آزمایش‌های شما کمتر از حد طبیعی باشد، ممکن است که تیروئید شما کم‌کار باشد و اگر نتایج بالاتر از حد طبیعی باشند، احتمالاً تیروئید شما پرکار است.

خواندن برگه آزمایش ویتامین D

رنج سلامت: 30 تا 74 نانوگرم بر میلی‌لیتر

بسیاری از افراد کمبود ویتامین D دارند، بنابراین توصیه می‌شود مکمل ویتامین D مصرف کنند. کمبود ویتامین D می‌تواند شما را در معرض خطر شکستگی استخوان، بیماری‌های قلبی، سرطان و بیماری‌های دیگر قرار دهد. بدن انسان می‌تواند ویتامین D بسازد، ولی این کار فقط در صورتی امکان‌پذیر است که پوست در معرض نور خورشید قرار گیرد، بدون محافظتی مانند کرم ضدآفتاب یا لوسیون. حتی در این صورت هم ممکن است…

افراد با رنگ پوست تیره یا سن بالا ممکن است نتوانند ویتامین د کافی در بدن خود تولید کنند.

بهترین روش برای فهمیدن اینکه آیا به مکمل ویتامین د نیاز دارید یا نه، انجام آزمایش ویتامین د (که به آن 25-hydroxyvitamin D هم می‌گویند) است.

برای اینکه نتیجه آزمایش شما دقیق باشد، باید به دستور پزشک خود توجه کنید. مثلاً ممکن است از شما بخواهد که 12 ساعت قبل از انجام آزمایش آب نخورید.

حالا که یاد گرفتید چگونه جواب آزمایش خون را بخوانید، به یاد داشته باشید که هرگز نباید بدون مشورت با پزشک خود درمانی کنید.

---

اگر این مطلب برای شما مفید بود، با لایک کردن و به اشتراک گذاشتن آن از ما حمایت کنید. نظرات، پیشنهادات و درخواست‌های مقاله‌ای خود را از طریق قسمت دیدگاه‌ها برای ما ارسال کنید.