کم‌خونی ناشی از کمبود اسید فولیک چیست و چگونه درمان میشود ؟ (2 نکته مهم)
“`html
کم‌خونی ناشی از کمبود اسید فولیک
نام کم‌خونی ناشی از کمبود اسید فولیک یا فولات در بدن، کم‌خونی مگالوبلاستیک است.
در این نوع کم خونی، اندازه گلبول‌های قرمز بزرگتر از حد معمول است، تعداد آنها کمتر است و شکلشان به جای گرد، بیضی شکل می‌باشد.
اسید فولیک یکی از ویتامین‌هایی است که برای تولید گلبول‌های قرمز خون ضروری است. شایع‌ترین دلیل کم‌خونی در این مورد، کمبود اسید فولیک در برنامه غذایی افراد است.
بدن فقط می‌تواند مقدار کمی اسید فولیک را برای چند ماه ذخیره کند. این ویتامین عمدتاً در سبزیجات سبز وجود دارد و اگر این سبزیجات زیاد پخته شوند، بخش زیادی از فواید آنها از بین می‌رود. بنابراین، اگر کسی سبزیجات تازه کافی نداشته باشد، ممکن است به کم‌خونی دچار شود.
این مشکل معمولاً در افرادی که به طور مداوم الکل مصرف می‌کنند یا کسانی که به ‘چای و نان سوخاری’ معروفند و به دلیل عادت‌های بد خود، از غذاهای متنوع دوری می‌کنند، دیده میشود.
این عارضه در میان سال‌خوردگانی که تنها زندگی می‌کنند نیز شایع است. مشکلات دستگاه گوارش و مصرف طولانی‌مدت آنتی‌بیوتیک‌ها هم می‌توانند به کمبود اسید فولیک منجر شوند. نشانه‌هایی که در این حالت ایجاد میشود، مشابه کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 است، اما بدون نشانه‌های عصبی می‌باشد.
وظیفه گلبول‌های قرمز خون این است که اکسیژن را به بافت‌های بدن برسانند. برخی از مواردی که احتمال ابتلا به کم‌خونی ناشی از کمبود اسید فولیک را افزایش می‌دهند عبارتند از:
فولات که در ساخت گلبول‌های قرمز نقش دارد، از ویتامین‌های گروه B است.
- رژیم غذایی که کمبود اسید فولیک داشته باشد
- مصرف مداوم الکل
- برخی بیماری‌ها مانند سلیاک یا انواعی از سرطان‌ها که بر جذب اسید فولیک تاثیر می‌گذارند
- مصرف داروهایی مانند داروهای ضد صرع
- دوران بارداری که نیاز به اسید فولیک را افزایش می‌دهد و کمبود آن می‌تواند خطراتی مانند اسپینا بیفیدا به همراه داشته باشد
کم‌خونی فقر آهن
آهن یکی از اجزای مهم هموگلوبین است. وقتی که ذخایر آهن بدن شما کافی نباشد، مغز استخوان با تولید گلبول‌های قرمز کوچکتر که هموگلوبین کمی دارند، واکنش نشان می‌دهد.
این نوع کم‌خونی، شایع‌ترین علت کم‌خونی است و به دلیل قاعدگی در خانم‌ها بیشتر دیده میشود. به طور طبیعی، آهنی که از بدن دفع میشود، به سادگی توسط آهن موجود در غذا جبران میشود. سه دلیل اصلی برای از دست دادن آهن وجود دارد:
شایع‌ترین علت کمبود آهن، از دست دادن خون به صورت مزمن است. علت‌های شایع خونریزی شامل قاعدگی شدید، خونریزی ناشی از التهاب معده، زخم‌های معده، سرطان معده و بیماری‌های التهاب روده می‌باشد.
حتی بواسیر هم می‌تواند آنقدر خونریزی کند که شما را دچار کم‌خونی کند. پاسخ مغز استخوان به از دست دادن خون، تولید بیشتر گلبول‌های قرمز است.
این عمل موجب میشود که ذخایر آهن مغز استخوان و کبد به کار گرفته شوند. اگر ذخایر کافی برای پاسخ به نیازها وجود نداشته باشد، کم‌خونی ایجاد میشود. یک علت نادر دیگر از دست دادن آهن، تخریب بیش از حد گلبول‌های قرمز (همولیز) و دفع هموگلوبین در ادرار است.
دلیل دوم ناکافی بودن آهن، کاهش جذب روده‌ای است که در نشانگان سوء جذب اتفاق می‌افتد (به مبحث نشانگان سوء جذب مراجعه کنید).
شایع‌ترین دلیل آن برداشتن بخشی از معده به دلیل زخم یا سرطان معده است، زیرا اسید معده برای جذب آهن لازم است.
سومین دلیل کم‌خونی فقر آهن، به رژیم غذایی مربوط میشود. این مشکل ممکن است در کودکان در دو سال اول زندگی که آهن کافی برای رشد سریع آنها دریافت نمی‌کنند، مشاهده شود.
دختران نوجوان نیز ممکن است در زمان آغاز قاعدگی به دلیل نیازهای رشدشان دچار کم‌خونی شوند. افرادی که رژیم غذایی بسیار محدود یا عادات غذایی غیرطبیعی دارند نیز ممکن است آهن کافی دریافت نکنند.
علایم کم‌خونی کمبود اسید فولیک
پس از بررسی شرایط لازم، به نظر می‌رسد که در مورد علائم این بیماری باید بدانیم:
علائم کم‌خونی ناشی از کمبود اسید فولیک ممکن است با انواع دیگر کم‌خونی مشابه باشد، اما هر کدام از این موارد می‌تواند هشداری باشد…
“““html
برای بررسی بیشتر و اقدام مناسب برای رسیدن به سلامتی.
رنگ‌پریدگی، خستگی و بی‌حالی، اسهال، تحریک‌پذیری و کم‌اشتهایی از نشانه‌های کمبود اسید فولیک محسوب می‌شوند.
پس از مراجعه به مراکز درمانی، پزشک یا متخصص تغذیه شما با بررسی علائم و پرسیدن درباره سابقه دارویی‌تان، می‌تواند نظر دقیقی در مورد احتمال کم‌خونی شما بدهد. چند نوع آزمایش خون وجود دارد که این کمبود را بررسی می‌کنند.
درمان کم‌خونی ناشی از کمبود اسید فولیک
مراحل درمان شامل برطرف کردن یا کنترل بیماری اصلی، اصلاح برنامه غذایی، مصرف مکمل‌ها و درمان دارویی است.
به‌طور معمول، بین دو تا چهار ماه زمان نیاز است تا این کمبود برطرف شود. مصرف مکمل‌ها می‌تواند به شکل قرص یا در موارد جدی‌تر به صورت تزریقی باشد.
برخی سبزیجات مانند اسفناج، کاهو و کلم بروکلی حاوی اسید فولیک هستند.
برنامه غذایی مهم برای افراد مبتلا به کمبود اسید فولیک
بدون شک، انتخاب خوراکی‌ها و رژیم غذایی افراد، یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد یا پیشگیری از کم‌خونی ناشی از کمبود اسید فولیک است.
مواد غذایی مختلفی وجود دارند که اسید فولیک زیادی دارند و به همین دلیل دسترسی به منابع این ویتامین بسیار آسان است.
- سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج، کاهو و کلم بروکلی
- غلات کامل
- میوه‌های مرکبات
- حبوبات خشک‌شده مانند لوبیا، نخود و عدس. این حبوبات درصدهای متفاوتی از اسید فولیک دارند و خوردن لوبیا و عدس می‌تواند کمک‌کننده باشد.
- مواد غذایی غنی‌شده با اسید فولیک نیز منبع خوبی از این ویتامین هستند.
منابع حیوانی
جگر گاو و تخم‌مرغ مقادیر خوبی از اسید فولیک دارند، اما درباره مصرف جگر حتی در موارد کمبود شدید، به دلیل وجود داروها و هورمون‌های ذخیره‌شده در بدن حیوان، هنوز بحث‌هایی وجود دارد.
بسیاری فکر می‌کنند توصیه به مصرف جگر چندان منطقی نیست. اما تخم‌مرغ به دلیل داشتن مواد مغذی مختلف، گزینه خوبی برای یک برنامه غذایی سالم است.
پختن و حرارت دادن
اسید فولیک حل‌شدنی در آب است و زمانی که می‌خواهیم خوراکی‌های حاوی اسید فولیک را بپزیم، بهتر است از آب کم استفاده کنیم و درب ظرف را بگذاریم تا بخار پخت به هدر نرود.
اگر از آب پخته‌شده استفاده کنیم، تا حد زیادی از هدر رفتن اسید فولیک جلوگیری میشود.
بیشتر بخوانید:
سایت رضیم
“`
