گاز خنده چیست و چه کاربردی در دندانپزشکی دارد ؟ (2 نکته مهم)
نیتروز اکساید (N2O) گازی بی‌رنگ و خوش‌بو با طعمی شیرین است که در دندانپزشکی و جراحی ها به کار میرود. این گاز وقتی استنشاق می‌شود، می‌تواند باعث بیهوشی و تسکین درد شود. به این گاز، گاز خنده نیز گفته می‌شود، زیرا تنفس آن حس خوشحالی و سرخوشی ایجاد می‌کند.
گاز خنده چیست؟
“مونوکسید دی نیتروژن” یا “نیتروز اکساید”(Nitrous oxide) به نام “گاز خنده” شناخته می‌شود. این گاز در گذشته به عنوان یک داروی بیهوشی استفاده می‌شد و به دلیل قیمت مناسب و استفاده آسان هنوز هم کاربرد دارد.
گاز خنده از ترکیب مولکول‌های نیتروژن و اکسیژن ساخته شده است. نام علمی این گاز نیتروز اکساید (N2O) است و به دلیل داشتن خاصیت آرام بخشی، به عنوان ماده بیهوشی استفاده می‌شود. مشخصات این گاز شامل بی‌رنگ بودن، بی‌بو بودن و غیرقابل اشتعال بودن آن است.
مونوکسید دی نیتروژن به عنوان یک آرام‌بخش احساس خوشحالی را در فرد افزایش می‌دهد و باعث آرامش بیماران می‌شود. سرعت تاثیر و قابلیت برگشت سریع گاز خنده باعث شده است که این ماده خاص و منحصربه‌فرد باشد. این گاز به سرعت اثر خود را می‌گذارد و آن اثرات به زودی از بین میرود. به همین دلیل از نیتروز اکساید به طور گسترده به عنوان یک روش آرام‌بخش استفاده می‌شود.
گاز خنده در بدن چه تاثیری دارد؟
زمانی که این گاز را استنشاق می‌کنید، از طریق ریه‌ها به خون شما وارد می‌شود و به سرعت به سمت مغز میرود. تاثیر گاز خنده بر مغز باعث تولید مواد شیمیایی مانند افیون‌ها، اندورفین و دوپامین می‌شود که این مواد احساس شادی و خوشحالی ایجاد می‌کنند. اثر بیهوشی نیترو اکساید نیز به دلیل تثبیت موقت فعالیت اعصاب در مغز به وجود می‌آید.
اما ممکن است بعضی افراد با تنفس این گاز، عوارض ناخوشایندی را تجربه کنند. این عوارض شامل:
- سردرد
- لرز
- عرق کردن زیاد
- حالت تهوع یا استفراغ
- کوفتگی
- احساس خوشحالی زیاد
- خنده‌های غیرقابل کنترل
- تاری دید
گاز خنده چه کاربردهایی دارد؟
استفاده در پزشکی و دندانپزشکی: کاربرد اصلی گاز نیتروز اکساید به عنوان ماده بی‌حس کننده در دندانپزشکی است. این گاز در مراکز اضطراری و جراحی‌های سرپایی با روش‌های بیهوشی ترکیب و استفاده می‌شود.
استفاده در صنعت غذا: در این صنعت، گاز خنده برای تهیه خامه زده شده به کار میرود. این گاز در چربی به راحتی حل می‌شود و وقتی که فشار قوطی آزاد می‌شود، نیتروز اکساید مایع به سرعت به گاز تبدیل می‌شود و حجم خامه را زیاد می‌کند.
استفاده در صنعت خودرو: در این صنعت، گاز خنده برای افزایش کارایی موتور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استفاده برای ترک الکل و درمان افسردگی: نیتروز اکساید همچنین برای درمان افرادی که به الکل وابستگی دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. محققان فنلاندی در حال بررسی کاربرد گاز خنده در درمان افسردگی نیز هستند.
آیا گاز خنده برای کودکان ایمن است؟
استفاده از گاز خنده برای کودکان معمولاً به عنوان مسکن در دندانپزشکی انجام می‌گیرد. در این موارد، گاز خنده می‌تواند به کمک به کاهش اضطراب و ترس کودک در موقعیت‌های دندانپزشکی کند و فرآیند درمان را برای آن‌ها آسان‌تر کند.
استفاده از گاز خنده برای کودکان زمانی که تحت نظر پزشک یا دندانپزشک متخصص باشد، به طور معمول ایمن است. با این حال، برای کاهش احتمال عوارض جانبی، باید از دوز مناسب و زمان‌بندی صحیح در استفاده از گاز خنده اطمینان حاصل شود.
همچنین مهم است که هر نوع استفاده از گاز خنده برای کودکان تحت نظارت یک پزشک متخصص یا دندانپزشک با تجربه انجام شود و در صورت بروز هر نشانه‌ی ناخوشایند، باید به سرعت به درمان پرداخت.
