گشت وگذاری در لرستان سرزمین هفت هزار ساله (+ تصاویر)

لرستان سرزمین هزاره‌هاست و مکانی برای تمدن‌های قدیمی زاگرس؛ جایی که باید برای دیدنش وقت بگذارید.
آیا تا به حال فکر کرده‌اید که اگر سال‌ها پیش به دنیا آمده بودید، چطور زندگی می‌کردید؟ مثلاً اگر در عصر صفوی به دنیا آمده بودید، شاید دوست داشتید اصفهانی باشید و با کالسکه در میدان نقش جهان قدم بزنید. یا اگر چندین سال پیش‌تر از آن به دنیا می‌آمدید، چه می‌شد؟

گشت و گذاری در لرستان، سرزمین هفت هزار ساله

شاید دوست داشتید شیرازی باشید و صدای سم‌ اسب‌ها را روی پله‌های قصرهای شاهان هخامنشی بشنوید.
حالا اگر خیلی قبل‌تر، مثلاً پنج هزار سال پیش از میلاد به دنیا می‌آمدید، احتمالا در غاری زندگی می‌کردید. و کجا؟ ما به شما می‌گوییم که احتمالاً در یکی از غارهای لرستان امروزی زندگی می‌کردید. در غارهای اطراف دره‌ای سرسبز که اکنون خرم‌آباد نام دارد و در این صورت، شما از متمدن‌ترین مردم دوران خود به حساب می‌آمدید.

البته این روزها برای دیدن گل سر مفرغی با تصویر یک گوزن زیبا، باید به پاریس و موزه لوور بروید و از دیدن هنر نیاکان‌تان لذت ببرید، اما می‌توانید هم‌اکنون به سمت جنوب غربی کشور بروید و به لرستان برسید – جایی که مهد تمدن مفرغ (برنز) دنیا به حساب می‌آید.

خرم‌آباد کجاست؟
شهر خرم‌آباد که در زبان لری به آن «خورموه» می‌گویند، با جمعیتی نزدیک به 540 هزار نفر، بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر لرنشین و یکی از مهم‌ترین شهرهای غربی ایران است. این شهر در بین کوه‌های کمره سی، شینشاه، تاف، مخمل که و اسپی قرار دارد و در دو سوی رودخانه گلال واقع شده است.

این رودخانه در مسیری پرپیچ و خم از میان دره‌ای دراز و قیفی شکل بین دو کوه کمره سی در شرق و اسپی که در غرب قرار دارد، از شمال به سمت جنوب جاری است. عرض دره خرم‌آباد از شمال به سمت جنوب تدریجاً بیشتر می‌شود و به همین دلیل، برای دیدن مناظر دیدنی این شهر باید بر فراز کوه‌های اطراف بروید.

استان لرستان با استان‌های خوزستان از جنوب، مرکزی، همدان و کرمانشاه از شمال، اصفهان از شرق و ایلام از غرب همسایه است. خرم‌آباد در 490 کیلومتری تهران واقع شده و در فصل بهار، به ویژه در ماه اردیبهشت، بهترین آب و هوای ممکن و زیباترین مناظر طبیعی را دارد.
خرم‌آباد قدیم دو محله دارد که بازار قدیمی آن نیز در نزدیکی امامزاده زید بن علی بین این دو محله قرار دارد. در این بازار به جز خود بازار که چندان مشخصه خاصی ندارد، تنها جایی است که می‌توانید زنان لر را در حال پوشیدن گل ونی (سربند) و لباس‌های محلی رنگارنگ ببینید.

اما در بازار نمی‌توانید مردها را با لباس محلی‌شان (شال، ستره و کلاه) ببینید. قبلاً مردها در عروسی‌ها و مراسم‌های خاص لباس محلی می‌پوشیدند، اما این روزها حتی دامادها هم لباس محلی نمی‌پوشند. در بازار، تقریبا همه جا ردپای زنان عشایر را می‌توان دید. اگر در تابستان باشید، آنها بساط دوغ و کره و سرشیرشان را جلوی خودشان پهن کرده و محصول دسترنجشان را می‌فروشند و در فصل پشم چینی، ماشته‌های‌شان (نوعی جاجیم نازک که نوعروسان لر رختخواب‌های جهازشان را لای آن می‌پیچند و به خانه بخت می‌برند) را روی دوششان می‌اندازند و مشغول چانه زدن هستند.
در کنار گندمزارهای طلایی، می‌توان سبزی شالیزار را هم دید، با بوی گرم و شرجی شمالی و برنج خوش‌عطر و با کیفیتی که از شالیزارهایشان به دست می‌آید. با این تفاوت که کار کشاورزی در لرستان بیشتر کار مردانه‌ای است و زنان کمتر در مزارع مشغولند.

بازار قدیمی سرپوشیده نیست، اما در همان محله،

“““html

بازار طلافروشان در خرم‌آباد، فضایی است که روزی کاروانسرا بوده و هنوز هم می‌تواند حس و حال خوبی به شما بدهد. به‌خصوص اگر در حیاط کوچک و زیبایش، کنار باغچه و حوضش بنشینید و حجره‌های با تاق‌های هلالی اطراف حیاط را تماشا کنید.

در شهر خرم‌آباد که قدم می‌زنید، مردم به زبان لری صحبت می‌کنند. لری بیشتر شبیه لهجه است، اما وقتی محلی‌ها صحبت می‌کنند، شاید متوجه نشوید که چه می‌گویند. متوجه شدن معنی‌ها فقط وقتی ساده می‌شود که یکی برای‌تان بگوید که “آو” یعنی آب و “حونه” یعنی خانه. همین‌طور می‌توانید از موسیقی لری که با زندگی مردمش همراه است، از عروسی تا عزا لذت ببرید، هرچند کلامش را نفهمید.

لرها وقتی بخواهند شما را مهمان کنند، شما را به آش و گوشت یا همان پلوماهیچه دعوت می‌کنند. اما غذای محلی خوشمزه دیگر مثل خورشت آلبالو یا شامی‌کباب هم دارند که نمی‌توانید در رستوران‌های شهر پیدا کنید، مگر اینکه به خانه یکی از اهالی بروید و احتمالاً از مقدار زیادی غذایی که برای شما آماده کرده‌اند، متعجب شوید.

غذا بخشی مهم از زندگی لرهاست و شاید به همین خاطر سوغاتی‌های مخصوص خرم‌آباد بیشتر خوردنی‌اند؛ از عسل کوه‌های زاگرس گرفته تا روغن حیوانی و کاک (نوعی شیرینی). اما هنگام خرید دقت کنید که جنس تقلبی نگیرید و از طعم و عطر اصلی آنها محروم نشوید، مخصوصاً اگر شما غریبه یا مسافر هستید.

پیک‌نیک رفتن در روزهای جمعه یا تعطیل، بخش جدایی ناپذیری از زندگی خرم‌آبادی‌هاست و در هر فصلی که باشید، دیدن موج خودرو‌هایی که به حومه شهر می‌روند، تعجب‌تان می‌کند. آنها معمولاً در پیک‌نیک‌هایشان آتش روشن می‌کنند، حتی اگر کباب نپزند. بلوط و پیشوک (یک نوع سبزی محلی) را روی آتش می‌پزند و می‌خورند.

آتش هنوز برای لرها بسیار محترم است. آنها هرگز آتش را با آب خاموش نمی‌کنند، حتی اگر آتش منقل کباب باشد و اعتقاد دارند که “تشگاه” (آتشگاه) صاحب‌خانه به این شکل همیشه روشن می‌ماند.

به محض این که چند کیلومتر از شهر فاصله بگیرید، جنگل‌های تنک بلوط شروع می‌شوند. اما اگر دنبال چشمه و آبشار هستید، معمولاً کمی دورتر از شهر هستند و برای دیدن آنها باید کمی کوهنوردی کنید. اما مردم حتی اگر نتوانند وسیله‌ای پیدا کنند و به خارج از شهر بروند، در پارک‌ها می‌نشینند؛ به‌خصوص در پارک کنار دریاچه کیو که بزرگ‌ترین محل تفریحی‌شان هم است.

اگر در فصل گرما به لرستان سفر کنید، می‌توانید سیاه‌چادرهای عشایر را ببینید که از گرمای خوزستان کوچ کرده‌اند. اگر به چادرهای آن‌ها نزدیک شوید، حتماً شما را به سفره‌شان دعوت می‌کنند. بهتر است هرگز دعوت‌شان را رد نکنید، چون علاوه بر اینکه هیچ‌جای دیگری دوغ و نان محلی به این خوشمزگی نمی‌یابید، لرها به ویژه عشایر از رد کردن دعوتشان ناراحت می‌شوند.

اگر سفر شما با اردیبهشت خرم‌آباد مصادف باشد، علاوه بر چشمه‌های پرآبی که در همه جا پیدا می‌شوند، در جاده می‌توانید شقایق‌های وحشی را ببینید که در کنار سبزه‌ها خودنمایی می‌کنند.

خرم‌آبادی‌ها به جمع شدن دور هم به هر دلیلی علاقه دارند. آنها مراسم عروسی و عزای مفصلی دارند و شما می‌توانید یکی از خاص‌ترین عزاداری‌های ایام محرم ایران را در خرم‌آباد ببینید: مردم صبح زود روز عاشورا در حوضچه‌ها خود را گل مالی می‌کنند و با همین حالت در دسته‌های بسیار بزرگ عزاداری می‌کنند.

لرها همه یکدیگر را فامیل می‌دانند. این نکته را هرگز فراموش نکنید! به همین دلیل ممکن است با کمی پرس‌وجو، دوست قدیمی دوران خدمت یا هم‌شاگردی دوران دبستان‌تان را پیدا کنید.

“`جاذبه‌های طبیعی
دریاچه و سراب کیو واقع در پارک کیو خرم‌آباد، آبشار تاف (نوژیان) که در 30 کیلومتری جنوب شرقی خرم‌آباد قرار دارد، آبشار افرینه بین خرم‌آباد و ملاوی، تفرجگاه مخمل کوه در تنگه شبیخون، سراب رباط، سراب چنگایی (نیلوفر)، پارک‌های جنگلی مخمل کوه و شوراب و… از جمله زیبایی‌های طبیعی این منطقه هستند.

در این منطقه غارهای پیش از تاریخ مانند کنجی، یافنه، پاسنگر، گر ارجنه و قمری وجود دارند. همچنین پل شاپوری، قلعه فلک‌الافلاک، آسیاب گبری، گرداب سنگی، مناره آجری، مقبره بابا طاهر، سنگ‌نوشته، پل صفوی و حمام گپ نیز از دیگر جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی این ناحیه می‌باشند.

منبع:7subh.blogfa.com