گل یخ / از روش تکثیر تا نیازهای این گل زیبا (2 نکته مهم)
گل یخ چیست
گل یخ یکی از گل‌های زیبای زمستانی است که در فصل سرما شکوفه می‌دهد. این گل به خاطر زیبایی و عطری که دارد، برای تزیین منزل و گل بریده بسیار مورد توجه است و می‌توان آن را در کنار پنجره یا در آلاچیق‌ها استفاده کرد.
این گیاه یک درختچه خزان‌کننده است که دارای چندین شاخه از پایه خود می‌باشد. بلندی آن به حدود ۳ متر می‌رسد و عرض آن به ۲٫۵ تا ۳ متر است. برگ‌های آن به شکل نیزه‌ای و گل‌های آن شبیه فنجان هستند که تنها یا جفت در انتهای ساقه‌ها ظاهر می‌شوند. گلبرگ‌های آن مومی و رنگ گلبرگ‌های خارجی بلندتر زرد و گلبرگ‌های داخلی کوتاه‌تر ارغوانی هستند. فصل شکوفایی گل از اواسط آذرماه شروع می‌شود و تا پایان اسفند ادامه دارد. این گیاه به سرما بسیار مقاوم است.
نیازهای گل یخ
نور
گل یخ به نور آفتاب نیاز دارد، اما در مناطقی با تابستان‌های گرم بهتر است آن را در جایی بکارید که نور خورشید در بعدازظهر به آن نتابد. اگر گیاه بیش از حد در سایه باشد، کم‌تر شکوفه می‌دهد.
دما
برای رشد خوب، این گیاه به سرمای زمستان نیاز دارد و می‌تواند دمای تا ۲۳- درجه سانتی‌گراد را تحمل کند.
خاک
نیاز دارد که در خاکی با زهکشی مناسب کاشته شود. اگر خاکی که در آن رشد می‌کند، سنگین و زهکشی ضعیفی داشته باشد، می‌تواند باعث زرد شدن و چروک شدن برگ‌های آن شود.
آبیاری
به میزان متعادل آب نیاز دارد. اگر خشک شود، باعث جلوگیری از رشد و شکوفایی می‌شود و باید همواره کمی رطوبت در پای گیاه وجود داشته باشد. آب‌افتادگی می‌تواند باعث پوسیدگی ریشه‌ها شود و اگر در فصل گل‌دهی گل‌ها ریزش داشته باشند، ممکن است به دلیل غرقابی بودن خاک باشد.
میوه این گیاه به شکل کوزه‌ای بزرگ و رنگی خاکستری-قهوه‌ای در اواخر خرداد می‌رسد. باید اجازه دهید پوست بذر خشک شود و سپس آن را برداشت کنید.
مراقبت‌های گل یخ
اگر ساقه‌ای از حد معمول بلند شد، بهتر است آن را کوتاه کنید، اما در هر بار هرس، فقط ۲ تا ۳ شاخه را کوتاه کنید تا به گیاه استرس وارد نشود. هرس ساقه اصلی به تحریک تولید شاخه‌های جانبی و شکوفایی بیشتر کمک می‌کند. گل‌دهی این گیاه از اواسط بهار تا اوایل پاییز ادامه دارد.
روش تکثیر گل یخ
تکثیر این گیاه به وسیله قلمه‌گذاری صورت می‌گیرد. قلمه‌ها باید حدود ۶ تا ۷ سانتی‌متر طول داشته باشند و دارای ۲ تا ۳ برگ از انتهای ساقه باشند. قلمه‌ها به راحتی در خاک باغچه ریشه‌دار می‌شوند. به‌طور دائم باید بستر مرطوب باشد و دارای زهکشی مناسب باشد (خروج آب اضافی). قلمه‌زنی باید در زمان مناسب انجام شود (با توجه به نوع گیاه). قلمه‌ها باید در محیطی با دما و رطوبت مناسب و نور غیر مستقیم نگهداری شوند. همچنین قلمه‌ها باید به صورت اریب بریده شوند و اگر دارای برگ هستند، برگ‌های پایینی باید حذف و فقط ۲-۳ برگ باقی بمانند.
استفاده از هورمون ریشه‌زایی می‌تواند مفید باشد. قلمه‌ها باید دارای ۴ تا ۵ بند باشند و حداقل یک‌سوم آنها در بستر قرار گیرد. تا زمانی که ریشه‌دار شوند، بستر قلمه‌ها باید همیشه مرطوب باشد. می‌توانید با کشیدن یک پلاستیک شفاف بر روی گلدان یا بستر قلمه‌ها شرایط گلخانه‌ای را ایجاد کنید. فراموش نکنید که هر از چند گاهی پلاستیک را برای تهویه بردارید یا چند سوراخ در آن ایجاد کنید. پس از ریشه‌دار شدن، باید به تدریج از میزان آبیاری کاسته شود.
در مورد قلمه‌زنی مهم‌ترین نکته ریشه‌زایی است و باید سعی کنید تا گل و جوانه‌های گیاه قطع شده و انرژی گیاه صرف ریشه‌زایی شود. اجازه دهید ریشه‌ها به طور کامل رشد کنند (حداقل ۴-۵ سانت) و سپس با احتیاط و بدون جداشدن خاک اطراف ریشه، در خاک مناسب بکارید. قلمه‌های تازه ریشه‌دار شده را در گلدان کوچکی شروع کنید و با بزرگ شدن آن به تدریج به گلدان‌های بزرگ‌تر منتقل کنید.
هرس کردن گل یخ
گل‌ها روی شاخه‌های قدیمی تشکیل می‌شوند و هرس آنها باید در زمستان بعد از پایان گل‌دهی یا زمانی که گل‌ها ظاهر شدند، برای استفاده از شاخه‌های بریده، انجام شود. این درختچه به‌طور معمول به هرس زیادی نیاز ندارد، مگر اینکه شاخه‌ها به شدت پیر شده و یا گیاه شلوغ و نامتناسب به نظر برسد. برای هرس و فرم دادن، می‌توانید از فروردین‌ماه شاخه‌های قدیمی و بلند را تا چند سانتی‌متر بالای ریشه کوتاه کنید.
آفات و بیماری‌ها
خوشبختانه این درختچه آفت خاصی ندارد که باعث از بین رفتن آن شود. فقط کم آبی و عوامل فیزیکی خاک می‌توانند باعث ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی برگ‌ها و زردی آنها شوند که با آبیاری منظم و کودپاشی به راحتی این مشکلات رفع می‌شود.
تهیه شده مجله رضیم
مرضیه ملایری
