گیاه وانیل : خواص و فواید دارویی و درمانی گیاه وانیل (2 نکته مهم)

همه چیز در مورد گیاه وانیل

وانیل یک ادویه و طعم‌دهنده طبیعی است که از میوه یکی از گونه‌های خاص گل ارکیده به‌دست می‌آید. این گیاه علاوه بر اینکه طعم خوشمزه و عطر دلپذیری دارد، خواص درمانی فراوانی نیز دارد.

گیاه وانیل یکی از اعضای خانواده گل‌ ارکیده به نام Vanilla Planifolia است. ادویه وانیل که از این گیاه به دست می‌آید، میوه‌اش است که عطر خوبی دارد و به خاطر طعم و خواص درمانی زیاد، به شدت در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

جالب این است که تکثیر و پرورش گیاه وانیل کار سختی است و به همین دلیل وانیل طبیعی قیمت بالایی دارد. اکثر اوقات در صنایع غذایی از وانیل مصنوعی استفاده می‌شود.

گل‌های ارکیده 60 گونه مختلف دارند. یکی از این گونه‌ها گیاه وانیل است که ادویه معروف وانیل از آن به دست می‌آید. این گیاه در شرایط طبیعی می‌تواند تا 10 متر هم رشد کند. گل‌های گیاه وانیل به صورت خوشه‌ای هستند و معمولاً 15 تا 20 گل در هر خوشه وجود دارد. غنچه‌های زیبای این گیاه رنگ‌های سفید، زرد یا سبز دارند و فقط چند ساعت دوام می‌آورند.

محصول نهایی این گیاه غلاف‌های بلندی است که شبیه به لوبیا هستند. این غلاف‌ها وقتی تازه هستند، نه عطر دارند و نه طعم. اما پس از تخمیر، به غلاف خوشبوی وانیل تبدیل می‌شوند. بهترین نوع وانیل از غلاف‌هایی به دست می‌آید که طول آن‌ها بین ۲۵ تا ۱۵ سانتی‌متر و قطرشان ۱۲ تا ۱۰ میلی‌متر باشد.

استخراج وانیل

برای استخراج وانیل، میوه پیش از اینکه کاملاً برسد، چیده و خشک می‌شود. برای به‌دست آوردن وانیل طبیعی، غلاف لوبیایی شکل را با استفاده از یک چاقوی تیز می‌شکافند و خمیر درون آن را با پشت چاقو خارج می‌کنند. میوه‌ها در زمانی که چیده می‌شوند، بوی خوشی ندارند، اما پس از خشک شدن و عمل آوردن، عطر دلپذیری به دست می‌آید.

خواص گیاه وانیل و فواید درمانی آن

• مصرف وانیل طبیعی به کاهش ترس و اضطراب و کاهش افسردگی کمک می‌کند.
• در طب سنتی، از گیاه وانیل برای درمان اختلالات قاعدگی و تقویت نیروی جنسی استفاده می‌کنند.
• وانیل به بهبود علائم سرما خوردگی مانند سرفه، گلو درد، سر درد، مشکلات سینوس و حساسیت فصلی کمک می‌کند.
• در علم رایحه‌درمانی، از این گیاه برای درمان تب استفاده می‌شود و استشمام بوی وانیل می‌تواند به کاهش افسردگی و افزایش نشاط کمک کرده و اثر مثبتی بر روی سیستم عصبی داشته باشد.
• استفاده از وانیل برای سلامت پوست نیز مفید است و به دلیل وجود مواد آنتی‌اکسیدان، از پیری سلول‌ها جلوگیری کرده و می‌تواند به جوان‌تر ماندن پوست کمک کند. استعمال موضعی وانیل به همراه روغن‌های گیاهی، باعث نرمی و لطافت بیشتر پوست می‌شود و به درمان جوش و آکنه کمک می‌کند.
• مصرف وانیل در جلوگیری از پوسیدگی دندان مؤثر است و به از بین بردن بوی بد دهان کمک می‌کند.
• وانیل می‌تواند از آسیب‌های اکسیداتیو به مغز جلوگیری کند، از آلزایمر و پارکینسون پیشگیری کرده و در درمان اختلالات خواب و مشکلات عصبی مؤثر باشد.
• این گیاه سرشار از مواد آنتی‌اکسیدان است و در پیشگیری از سرطان، به ویژه سرطان سینه، مفید می‌باشد. به طور کلی مصرف این ادویه به بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن کمک خواهد کرد.
• جالب است که اسانس وانیل در صنایع غذایی به طرق مختلف استفاده می‌شود و در تهیه نوشابه‌های بدون گاز و بسیاری از دسرها و پودینگ‌ها، به‌ویژه در صنعت شکلات‌سازی، کاربرد دارد. همچنین اسانس گیاه وانیل یکی از اجزای اصلی در تولید عطرها است.

ترکیب شیمیایی وانیل

دانه‌های وانیل حاوی 1 تا 2 درصد وانیلین هستند که فرمول شیمیایی آن ۴ هیدروکسی ۳ متوکسی بنزالدهید می‌باشد و این ترکیب، علت اصلی عطر و طعم خوشایند وانیل است. علاوه بر وانیلین، مواد دیگری همچون اسید وانیلیک، پی هیدروکسی بنزوئیک آلدهید، تانن، پلی فنول، اسیدهای آمینهٔ آزاد و رزین نیز در این گیاه وجود دارند.

مضرات وانیل و نکات احتیاطی در مصرف آن

افرادی که به زخم معده یا مشکلات عصبی مبتلا هستند، باید از مصرف وانیل پرهیز کنند. مصرف زیاد وانیل می‌تواند باعث مسمومیت، سردرد و تشنج شود و در موارد وخیم‌تر ممکن است منجر به حالت خواب‌آلودگی یا بی‌حسی کامل گردد.

همچنین بخوانید: