گیاه کبر چیست و چه فوایدی دارد؟ (2 نکته مهم)
“`html
گیاه کَبَر چیست؟
کَبَر، جوانه‌ی نارس گیاه «کاپاریس اسپینوزا» است و با نام‌های داغ قارپوزی، هندوانه کوهی و خیاروک به دلیل طعم و بوی خوبش، به‌عنوان چاشنی و تزئین غذاها بسیار استفاده می‌شود.
کبر سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی است و خواص درمانی بسیاری از جمله کمک به درمان روماتیسم مفصلی و مشکلات پوستی دارد. در این مقاله از رضیم به بررسی ارزش غذایی، خواص و نحوه استفاده و نگهداری این گیاه پرخاصیت می‌پردازیم.
کاپاریس همان جوانه‌ی نارس گیاه «کاپاریس اسپینوزا» است که یک گیاه دائمی و برگ‌ریز به شمار می‌آید. این گیاه بومی مناطق مدیترانه، برخی نقاط آسیا و آفریقای جنوبی است و به عنوان یکی از اجزای مهم رژیم غذایی مدیترانه‌ای شناخته می‌شود.
مشخصات گیاه کبر
این گیاه یک درختچه خاردار و پرپشت است که عمدتاً به صورت خوابیده روی زمین رشد می‌کند. برگ‌های آن باریک و به رنگ سبز روشن هستند و گل آن چهار قسمتی، سفید و بسیار خوشبو است. میوه‌اش به نام خیار کبر معروف است و تقریباً به اندازه و شکل بلوط می‌باشد.
میوه کبر سبز رنگ با خطوط موازی سبز و یا زرد کمرنگ است و درون آن قرمز و پر از دانه‌های کوچک و لزج است. این گیاه با وجود اندازه کوچکش، ریشه‌ای محکم و طولانی دارد که پوست آن معمولاً پس از خشک شدن از مغز چوبی آن جدا می‌شود. عمر این گیاه ممکن است تا سی سال نیز برسد.
محل رویش کبر
کبر به طور طبیعی در مناطق مدیترانه‌ای رشد می‌کند و در آب و هوای مرطوب و گرم کشورهای قبرس، ایتالیا، یونان، شمال آفریقا و برخی از نقاط آسیا به عمل می‌آید.
در ایران، این گیاه در ارتفاعات بالای ۲۵۰۰ متر در استان‌های ایلام، فارس، بوشهر، کرمانشاه، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، یزد، کرمان و جنوب استان کرمان می‌روید. به نام محلی یاردون در ایلام مشهور است.
در منطقه نوجین از شهرستان فراشبند در جنوب غرب استان فارس، یکی از بهترین نوع میوه‌های گیاه کبر به دست می‌آید که به زبان محلی لیجین یا لگجی نامیده می‌شود و به بازارهای شهرستان‌های همسایه، به ویژه کازرون عرضه می‌گردد.
این گیاه همچنین در بدخشان افغانستان و کشورهای تاجیکستان و ازبکستان رشد می‌کند. در شهرستان ارزوئیه استان کرمان نیز به وفور یافت شده و به نام دک و دهک شناخته می‌شود. علاوه بر این، در روستای سیمکوئیه در استان یزد و شهرستان رامهرمز استان خوزستان نیز به وفور دیده می‌شود و بیشتر مردم رامهرمز میوه رسیده کبر را خام مصرف می‌کنند و برخی نیز از آن ترشی درست می‌کنند. این گیاه به عنوان غذای محبوب روباه در فصل بهار نیز شناخته می‌شود.
خواص درمانی کبر
ریشه کبر از گیاهانی است که خواص درمانی زیادی دارد و به همین دلیل در طب سنتی کاربردهای زیادی برای آن ذکر شده است. کبر به عنوان درمانی برای گرفتگی‌های طحال و کبد شناخته می‌شود و از بهترین داروها برای مشکلات طحال به شمار می‌آید.
این گیاه در پزشکی کهن یونانی و عرب به کار می‌رفته است. پوست کبر طعمی تند و گس دارد و اثر آرام‌بخش، معرق و نرم‌کننده دارد و در درمان سرفه و آرام کردن حملات آسم و دفع کرم مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای درمان دانه‌های پوستی مفید است.
شیخ الرئیس بوعلی سینا می‌گوید که کبر می‌تواند سودا (مواد مضر در بدن) را از طحال پاک کند و بهبودی کامل به دنبال داشته باشد. مخلوط کبر با سرکه و عسل می‌تواند سموم بدن را دفع کند و سودا را خارج کند.
ریشه کبر در بهبود فالج و برخی از بیماری‌های سیستم عصبی که ناشی از سردی و رطوبت است، بسیار مفید است. همچنین، ترکیب کبر با ادویه‌های معطر مانند سنبل الطیب، اسطوخودوس، اذخر و عسل می‌تواند به از بین بردن ترشحات لزج در سینه کمک کند و به دلیل اینکه قاطع بلغم (ترشحات بدن) است، برای…
“`دردهای مفصلی، سیاتیک و نقرس به صورت خوراکی یا به عنوان ضماد می‌تواند مفید باشد.
گل کبر (کبر) گیاهی است که بیشتر به خاطر خواص دارویی‌اش بررسی شده است. این گیاه می‌تواند ادرار و خونریزی قاعدگی را زیاد کند و برای کمک به بازگشت قاعدگی در دختران جوانی که به نوعی دچار آن هستند، مؤثر است. همچنین کبر نیروی جنسی را افزایش می‌دهد.
میوه این گیاه که به خیار کبر معروف است، ترشی خوشمزه‌ای تولید می‌کند که اشتها را باز می‌کند و در بهبود مشکلات کبد و طحال مؤثر است. بیشتر مردم در استان‌های فارس و همدان از ترشی کبر استفاده می‌کنند.
گل کبر، گل زیبایی است که عطر بسیار خوشبو و دلنشینی دارد. جالب است که بوی این گل با بهترین عطرهای دنیا رقابت می‌کند و می‌تواند در صنعت عطرسازی استفاده شود.
این گیاه در مناطق مختلف ایران به خوبی رشد می‌کند و اگر روی اسانس آن سرمایه‌گذاری شود، ممکن است سود خوبی برای کشور به همراه داشته باشد. کبر همچنین برای درمان مشکلاتی مانند واریس و طحال نیز به کار می‌رود. ترکیب کبر با سرکه و عسل می‌تواند یک پادزهر قوی برای مسمومیت‌ها باشد.
کبر به تقویت کبد کمک می‌کند، درد دندان را تسکین می‌دهد و ریشه آن معمولاً خواص بیشتری دارد. این گیاه برای درمان بواسیر و شستشوی روده‌ها مفید است و خاصیت ضد روماتیسمی دارد. جوانه‌های کبر نیز انرژی‌زایند و در درمان نقرس مؤثرند.
میوه نارس کبر خاصیت ضد روماتیسمی دارد و طول آن به 1 تا 2 سانتی‌متر می‌رسد که برای تهیه ترشی استفاده می‌شود. نوع بزرگ‌تر آن که حداکثر چهار سانتی‌متر است، به‌صورت خام و میوه‌ای مصرف می‌شود. دانه‌های این میوه سیاه رنگ و محتویات آن قرمز است و به همین دلیل به آن خاویار سبز هم می‌گویند. کبر در درمان بواسیر و شستشوی روده‌ها نیز مفید است.
طرز تهیه ترشی کبر
ابتدا کبرها را بشویید و دم آنها را بزنید. سپس آنها را در آب جوشیده و سرد شده قرار دهید و به مدت 5 تا 6 روز هر روز آب نمک آن را عوض کرده و در یخچال نگهداری کنید.
بعد از این مدت، کبرها را از آب نمک خارج کرده و با آب بر روی حرارت بگذارید تا به جوش بیاید. سپس آب آن را دور بریزید و این کار را یک بار دیگر تکرار کنید تا تلخی آن گرفته شود. توجه کنید که آنها زیاد نجوشند؛ زیرا ممکن است ترشی شما نرم شود.
پس از جوشاندن، کبرها را در صافی بریزید تا آب اضافی آنها برود و حدود یک ساعت صبر کنید. سپس آنها را در شیشه مخصوص ترشی بریزید و بر روی آنها سرکه اضافه کنید. در صورت تمایل می‌توانید کمی نمک هم اضافه کنید. درب شیشه را محکم ببندید و در مکان خنک یا یخچال نگهداری کنید. بعد از 20 روز تا یک ماه، ترشی آماده خواهد بود.
همچنین بخوانید:
