HGB در آزمایش خون | عوامل موثر در کاهش و افزایش هموگلوبین (HGB) (2 نکته مهم)
“`html
HGB در آزمایش خون
HGB مقدار کل هموگلوبین را اندازه‌گیری می‌کند و به نوعی نشانه‌ای از تعداد گلبول‌های قرمز است.
هموگلوبین (HGB) چیست؟
هموگلوبین (HGB) یک نوع پروتئین است که آهن زیادی دارد. این پروتئین اکسیژن را از ریه‌ها گرفته و آن را از طریق خون به سلول‌ها و بافت‌های بدن می‌رساند. هر مولکول هموگلوبین می‌تواند چهار مولکول اکسیژن را حمل کند.
یکی از کارهای دیگر هموگلوبین، انتقال دی‌اکسید کربن (CO2) از سلول‌ها و بافت‌ها به ریه‌ها است. می‌توان سطح هموگلوبین خون را از طریق آزمایش خون مشخص کرد.
هموگلوبین در برگه آزمایش خون معمولاً با نام Hb یا به شیوه‌های مختلف HGB، Hg یا Hgb معرفی می‌شود. نرمال بودن سطح هموگلوبین در مردان بین 13.5 تا 18 گرم در دسی‌لیتر و در زنان بین 12 تا 16 گرم در دسی‌لیتر است و در کودکان بسته به سن متفاوت است.
سطح هموگلوبین بالاتر از 16.5 گرم در دسی‌لیتر می‌تواند نشانه غلیظ بودن خون یا پلی‌سیتمی باشد. سطح هموگلوبین زیر 12 گرم در دسی‌لیتر نیز می‌تواند نشانه کم‌خونی باشد.
کاهش سطح هموگلوبین و کم‌خونی امروز بسیار شایع است (به‌ویژه در زنان و کودکان). بسیاری از افراد با وجود داشتن علائم کم‌خونی، توجهی به آن نمی‌کنند و معمولاً این علائم را به دلیل کار زیاد یا تغییرات فصلی می‌دانند.
کاهش سطح هموگلوبین در خون می‌تواند باعث شود که اکسیژن به اندام‌های بدن به‌خوبی نرسد و این امر منجر به هیپوکسی (کمبود اکسیژن) در قلب، عضلات و مغز می‌شود. این وضعیت در زنان، به‌ویژه در زنان باردار، می‌تواند عوارض جدی‌تری به همراه داشته باشد.
مانند: زایمان زودرس، مشکلات تغذیه جنین و حتی مرگ جنین و مادر در زایمان طبیعی. به همین دلیل، تشخیص به موقع کاهش سطح هموگلوبین خون بسیار مهم است.
HGB نرمال در آزمایش خون
- مقدار طبیعی HGB برای آقایان بین ۱۴ تا ۱۸ گرم در هر دسی‌لیتر است
- مقدار طبیعی HGB برای خانم‌ها بین ۱۲ تا ۱۶ گرم در هر دسی‌لیتر است.
محدوده خطر HGB در آزمایش خون
هموگلوبین زیر ۵ و بالای ۲۰ مقادیر بحرانی به حساب می‌آیند و باید فوراً درمان شوند. هموگلوبین یکی از اجزای اصلی گلبول‌های قرمز است که اکسیژن را در خون حمل می‌کند.
این ماده که حاوی آهن است، می‌تواند با اکسیژن ترکیب شود. هموگلوبین در جایی که اکسیژن زیاد وجود دارد با آن ترکیب می‌شود و در هنگام کمبود اکسیژن، آن را آزاد می‌کند. اندازه‌گیری سطح هموگلوبین به نوعی نشان‌دهنده تعداد گلبول‌های قرمز است.
چه چیزهایی باعث کاهش هموگلوبین (HGB) می‌شود؟
رایج‌ترین دلایل کاهش سطح هموگلوبین خون
- کمبود هموگلوبین به دلیل کمبود آهن: یکی از رایج‌ترین دلایل کمبود هموگلوبین، کمبود آهن در بدن است. این وضعیت ممکن است به دلیل مشکل در جذب آهن، مشکلات تغذیه یا خونریزی باشد. قاعدگی، بارداری و زایمان نیز می‌توانند باعث کاهش آهن بدن شوند.
- کمبود هموگلوبین به دلیل کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی: زمانی که بدن به اندازه کافی ویتامین‌هایی مانند ویتامین B12 یا فولات را دریافت نمی‌کند، ممکن است گلبول‌های قرمز شکل نادرستی به خود بگیرند و این امر باعث اختلال در اکسیژن رسانی شود.
- کاهش تعداد گلبول‌های قرمز به دلیل مشکلات خودایمنی: در این حالت، سیستم ایمنی بدن به سلول‌های قرمز خون حمله کرده و باعث کاهش آنها می‌شود.
- خونریزی داخلی
- کمبود هموگلوبین به دلیل وجود سلول‌های داسی شکل که یک بیماری ژنتیکی است (کم‌خونی داسی شکل).
- کاهش سطح هموگلوبین می‌تواند به دلیل برخی مشکلات و بیماری‌ها مانند مشکلات کلیوی، شیمی درمانی و سرطان باشد.
“`
تخریب هموگلوبین باعث کاهش میزان آن در خون می‌شود. عواملی مانند کم‌خونی، خونریزی شدید، سرطان، سوءتغذیه، بیماری لوپوس، مشکلات کلیوی و بزرگ شدن طحال می‌توانند منجر به کاهش هموگلوبین شوند.
علاوه بر این، مصرف داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، آسپیرین و ایندومتاسین و همچنین داروهای ضدسرطان نیز می‌تواند میزان هموگلوبین خون را کاهش دهد.
چه عواملی باعث افزایش هموگلوبین (HGB) می‌شود؟
- مشکلات ریوی
- سوختگی‌های شدید
- نارسایی مزمن ریه
- از دست دادن مقدار زیادی آب بدن (دهیدراسیون) می‌تواند این ماده حیاتی را بالا ببرد.
داروهایی مانند جنتامایسین و متیل‌دوپا نیز می‌توانند باعث افزایش هموگلوبین شوند.
نکات مهم درباره HGB در آزمایش خون
در دوران بارداری، میزان هموگلوبین کاهش پیدا می‌کند چرا که با وجود افزایش خون‌سازی، حجم مایع بدن و خون افزایش می‌یابد و در نتیجه مقدار هموگلوبین در هر دسی‌لیتر کمتر می‌شود.
زندگی در ارتفاعات نیز به دلیل نیاز بیشتر بدن به اکسیژن و کمبود اکسیژن در محیط، باعث می‌شود هموگلوبین بیشتری تولید شود.
در طحال، معمولاً سلول‌های پیر خون تجزیه می‌شوند. بزرگ شدن طحال به معنای تخریب بیشتر این سلول‌ها و در نتیجه کاهش گلبول‌های قرمز و هموگلوبین است.
بیشتر بخوانید :
