TMS (تحریک مغناطیسی مغز ) چیست ؟ مکانیسم عملکرد rTMS چگونه است ؟ (2 نکته مهم)
“`html
TMS چیست ؟
تحریک مغناطیسی مغز یک روش غیرمهاجم برای تحریک مغز است که به اختصار «TMS» نامیده میشود. این اصطلاح به معنای «تحریک مغناطیسی فراجمجمه‌ای» است و از القای الکترومغناطیسی توسط یک سیم‌پیچ عایق استفاده می‌کند.
این سیم‌پیچ (Coil) بر روی پوست سر گذاشته میشود و در نقطه‌ای قرار می‌گیرد که با ناحیه‌ای از مغز که به علائم روانی یا عصبی مربوط است، هم‌راستا است.
سیم‌پیچ، پالس‌های مغناطیسی سریع و کوتاهی ایجاد می‌کند که از نظر نوع و قدرت به دستگاه تصویربرداری MRI شبیه است. این پالس‌ها به‌سادگی از پوست سر، استخوان و پرده‌های مغز عبور کرده و به نورون‌های عصبی می‌رسند، و باعث تحریک موقت آن‌ها می‌شوند.
اگر این پالس‌ها به‌طور مکرر و با سرعت زیاد اعمال شوند، به این روش repetitive TMS یا rTMS گفته میشود که می‌تواند تغییرات پایدارتر در فعالیت مغزی ایجاد کند.
میدان مغناطیسی از طریق پالس‌هایی که توسط یک سیم‌پیچ به شکل 8 تولید میشود، از سر عبور می‌کند. این سیم‌پیچ که به صورت پلاستیکی است، به‌طور مستقیم بر روی پوست سر قرار می‌گیرد و از این طریق میدان مغناطیسی می‌تواند نواحی خاصی از قشر مغز را تحریک کند.
میدان مغناطیسی که توسط rTMS تولید میشود کاملاً ایمن و بدون درد از سطح پوست و جمجمه عبور کرده و به سلول‌های عصبی مغز جریان می‌دهد. به دلیل این‌که میدان‌های مغناطیسی با فواصل معین ارائه می‌شوند، این روش rTMS نامیده میشود.
نواحی مغزی که با rTMS برای هر اختلال تحریک می‌شوند، در ادامه توضیح داده می‌شوند.
مکانیسم عملکرد rTMS چیست ؟
مطالعات مختلفی نشان داده‌اند که افزایش یا کاهش متابولیسم در نواحی خاص مغز می‌تواند علائم روانی را ایجاد کند.
به عنوان مثال، افزایش فعالیت در ناحیه پشتی جانبی پره‌فرونتال راست یا کاهش فعالیت در ناحیه چپ می‌تواند باعث بروز افسردگی باشد.
به همین دلیل، با تحریک یا مهار این نواحی می‌توان به درمان اختلالات مربوط کمک کرد. این کار در rTMS با ایجاد میدان مغناطیسی از روی پوست سر انجام میشود. فرکانس پالس‌ها (تعداد پالس در ثانیه) تعیین کننده نحوه تأثیر آن‌ها بر نورون‌هاست.
rTMS چه زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد ؟
در بیماران افسرده که به دارو یا روان‌درمانی پاسخ خوبی نداده‌اند، rTMS می‌تواند به عنوان روش کمکی یا جایگزین تجویز شود. این روش از طرف اداره غذا و داروی آمریکا (FDA) در اکتبر 2008 برای درمان بیماران افسردگی که در دوره فعلی بیماری به درمان دارویی پاسخ نداده‌اند یا نمی‌توانند دارو را تحمل کنند، تأیید شده است.
اثربخشی این روش در درمان اختلالات روانی دیگر مانند OCD، اختلالات اضطرابی و توهمات شنوایی نیز در مقالات تأیید شده، هرچند هنوز مورد تأیید FDA قرار نگرفته است.
حوزه اثربخشی rTMS در زمینه‌های دیگر همچون بیماری پارکینسون و حوادث ایسکمیک در مغز نیز در حال تحقیق است.
فرآیند درمان با rTMS چگونه است ؟
این روش درمانی می‌تواند برای بیماران سرپایی یا بستری انجام شود و شامل جلسات درمانی متعدد است. در هر جلسه، بیمار بر روی صندلی ویژه‌ای که شبیه واحد دندان‌پزشکی است، نشسته و برای شروع درمان، باید اشیاء حساس به مغناطیس (مثل کارت‌های اعتباری و جواهرات در ناحیه سر و گردن) را دور کند. همچنین در صورت امکان، از او خواسته میشود تا محافظ شنوایی (پدهای داخل گوش) بپوشد.
“““html
گوش) داده می شود تا از صدای پالس ایجاد شده یا امواج مغناطیسی دچار آسیب احتمالی نگردد.
اپراتور سر بیمار را در وضعیت مناسبی قرار می‌دهد و اقدام به اندازه‌گیری پارامترهای خاصی بر روی جمجمه بیمار می‌نماید تا محل دقیق قرارگیری کویل دستگاه بر روی منطقه مورد نظر مغز مشخص شود.
سپس شروع به تعیین آستانه حرکتی (Motor Threshold) بیمار می‌کند که حداقل قدرت مغناطیسی مورد نیاز برای ایجاد انقباض در دست بیمار است و این میزان برای هر فرد متفاوت است.
این عمل با تنظیم دستگاه برای تولید تک پالس (Single Pulse) انجام میشود. تعیین آستانه حرکتی، روانپزشک را قادر می‌سازد تا برنامه درمانی مخصوص به هر فرد را طراحی کند تا بیمار مقدار مناسبی از انرژی مغناطیسی را دریافت کند، نه بیشتر و نه کمتر از حد نیاز برای ایجاد اثرات درمانی.
پس از این اقدامات، کویل بر اساس نوع اختلال روانپزشکی بیمار دوباره در محل مربوطه روی سر او قرار می‌گیرد. در طول پروسه درمان، بیمار تنها صدای کلیک و ضربه مختصری که ناشی از ایجاد پالس در زیر کویل است را احساس خواهد کرد.
در طول کل جلسه درمانی، اپراتور در حال حاضر است و بیمار را زیر نظر دارد و در صورت تمایل بیمار می‌تواند جلسه درمان را قطع کند. هر جلسه درمان 20 تا 40 دقیقه طول می‌کشد و معمولاً 3 تا 5 بار در هفته تکرار میشود. کل دوره درمانی بین 4 تا 6 هفته طول می‌کشد که بستگی به نوع اختلال روانپزشکی، شدت آن و میزان پاسخ درمانی بیمار دارد.
آیا روش‌های درمانی مشابه rTMS وجود دارد؟
روش rTMS جزء یک دسته بزرگ‌تر به نام درمان‌های تحریکی مغز قرار دارد. هدف تمام این روش‌ها تحت تأثیر قرار دادن فعالیت نورون‌های مغزی از طریق روشی غیر دارویی است.
از دیگر روش‌ها می‌توان به ECT (تشنج درمانی)، VNS (تحریک عصب واگ)، DBS (تحریک عمقی مغز) و… اشاره کرد. در میان این روش‌ها، ECT محبوب‌تر است. ECT از 70 سال پیش در درمان‌های روانپزشکی استفاده میشود و اثربخشی آن نیز تأیید شده است. این روش از سایر روش‌های تحریک مغزی در دسترس‌تر است.
بیشتر بخوانید :
سایت رضیم
“`
