tsh در آزمایش خون نشان دهنده تیروئید پر کار است یا کم کار ؟ (2 نکته مهم)
TSH در آزمایش خون
مقدار نرمال TSH چه عددی است؟
وظیفه اصلی هورمون TSH در بدن این است که غده تیروئید را تحریک کرده و هورمون‌های تیروئید را به خون ترشح کند.
دو هورمون مهم غده تیروئید، T3 (تری یدوتیرونین) و T4 (تیروکسین) و FT4 هستند.
غده تیروئید با جذب ید از غذا، هورمون‌های خود را تولید کرده و در زمان مناسب به خون می‌فرستد.
مقدار نرمال TSH / بالا بودن TSH / تفسیر آزمایش TSH / آزمایش TSH در بارداری / TSH در آزمایش خون
آزمایش TSH خون
آزمایش TSH در خون معیاری برای بررسی عملکرد تیروئید است. اختلال در تیروئید و تغییر مقدار هورمون‌ها می‌تواند سرعت سوخت و ساز بدن را تحت تأثیر قرار دهد و نشانه‌هایی در بدن ایجاد کند.
بهترین روش برای تشخیص عملکرد غده تیروئید اندازه‌گیری مقدار TSH در خون است که در آزمایشی به نام آزمایش تیروئید انجام می‌شود. در این آزمایش، علاوه بر TSH، مقدار T4 و T3 و در برخی موارد FT4 نیز مورد بررسی قرار می‌گیرند.
بیشتر بخوانید :
آزمایش TSH چیست و چه عملکردی در بدن دارد؟
هورمون تحریک‌کننده تیروئید یا TSH هورمونی است که از غده هیپوفیز، که در زیر مغز قرار دارد، ترشح می‌شود و وظیفه آن تحریک غده تیروئید و ترشح هورمون‌های تیروئید است.
غده تیروئید در پایین گردن و زیر حنجره قرار دارد و به شکل پروانه است. این غده با جذب ید از غذا، هورمون‌هایی تولید می‌کند که از مهم‌ترین این هورمون‌ها می‌توان به T4 (تیروکسین)، T3 (یدوتیروئین) و FT4 اشاره کرد.
از میان این هورمون‌ها، T3 مسئول تنظیم انرژی و سوخت و ساز بدن است. در آزمایش تیروئید می‌توانید درخواست آزمایش برای تست‌های مختلف تیروئید را بدهید.
غده هیپوفیز به مقدار TSH خون کنترل می‌کند. اگر این غده مقدار هورمون T4 را کم احساس کند، نشان‌دهنده کم‌کاری تیروئید است، بنابراین شروع به تولید مقدار بیشتری TSH می‌کند تا غده تیروئید را تحریک کند که هورمون T4 بیشتری ترشح کند.
اگر غده هیپوفیز TSH زیادی در خون ببیند، این نشان‌دهنده پرکاری تیروئید است و در این صورت تولید TSH را متوقف می‌کند تا از تولید اضافی T4 جلوگیری کند. مقدار TSH نرمال بر اساس سن متفاوت است.
در بزرگسالان، مقدار نرمال TSH بین 0.36 تا 6.3 میکروگرم در میلی لیتر است. مقدار نرمال TSH نشانه‌ای از سلامت و عملکرد صحیح غده تیروئید است.
آزمایش‌های عملکرد تیروئید کدامند؟
در اکثر آزمایش‌های خون برای بررسی عملکرد تیروئید، TSH، T4 و T3 اندازه‌گیری می‌شوند.
برای انجام این آزمایش، از یکی از سیاهرگ‌های بازوی شما نمونه‌ای از خون گرفته می‌شود و به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
در این آزمایش‌ها معمولاً بخش «آزاد» یا فعال T3 و T4 (یعنی FT4 و FT3) اندازه‌گیری می‌شوند. آزمایشگاه‌ها برای مقایسه نتایج آزمایش خون شما با افراد سالم، از بازه‌های مرجع استفاده می‌کنند.
بیشتر بخوانید :
مقادیر نرمال آزمایش (TSH) در افراد
| سن | TSH | T4 | T3 |
| نوزاد تازه متولد شده تا 4 روزه | 3-18 | – | 75-260 |
| نوزادان | 9-18 | – | – |
| کودکان زیر 5 سال | 1-10 | 7-15 | 85-250 |
| کودکان بالای 5 سال | 1-10 | 6-13 | 85-250 |
| 20-50 سال | 0.3-5 | 4.5-12.6 | 70-204 |
| 50-90 سال | – | – | 40-182 |
| در دوران بارداری | – | – | 116-247 |
“`html
مقدار پایین TSH در خون همیشه به معنای پرکاری تیروئید نیست، گاهی ممکن است نشانه‌ای از مشکل در غده هیپوفیز یا عملکرد آن باشد.
هر فرد باید هر پنج سال یکبار این آزمایش را انجام دهد. افرادی که در خانواده‌شان سابقه مشکلات تیروئید وجود دارد، باید به فواصل نزدیک‌تر این آزمایش را انجام دهند.
در نوزادان، علائم کم کاری تیروئید ضعیف است و به آرامی خود را نشان می‌دهد، مانند خواب‌آلودگی، توقف رشد و زردی پوست. در کودکان نیز، این وضعیت می‌تواند موجب عقب‌ماندگی ذهنی شود. در برخی مواقع برای تشخیص مشکل، نیاز به تصویربرداری وجود دارد.
بیشتر بخوانید :
تشخیص مشکلات تیروئید از روی گردن
برای بررسی تیروئید، جلوی آینه بایستید و گردن خود را کمی به عقب خم کنید، در این حالت کمی آب بنوشید و به قسمت پایین گلو دقت کنید.
آیا برجستگی در این ناحیه مشاهده می‌کنید؟ اقدام به نوشیدن آب در چند مرحله کنید و با دقت بررسی نمایید. اگر برجستگی دیدید، به پزشک مراجعه کنید تا معاینه دقیق‌تری انجام دهد.
TSH در آزمایش خون
کم کاری تیروئید چیست؟
کم کاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید به اندازه کافی کار نکند. این می‌تواند به دلیل این باشد که غده هیپوفیز به آن هورمون تولید نمی‌کند، یا غده تیروئید به صورت مادرزادی ناقص باشد، یا قسمتی از آن به دلیل جراحی برداشته شده باشد، و یا بدن به ید کافی دسترسی نداشته باشد. همچنین بیماری هاشیموتو می‌تواند باعث کم کاری تیروئید شود.
هاشیموتو یک بیماری خودایمنی و معمولاً ارثی است که در آن بدن به غده تیروئید حمله می‌کند و به آن آسیب می‌زند.
برای درمان کم کاری تیروئید، پزشکان قرص‌هایی که حاوی هورمون‌های تیروئیدی هستند تجویز می‌کنند. اگر این مشکل درمان نشود، می‌تواند منجر به افزایش کلسترول و در نتیجه مشکلات قلبی و مغزی شود و در موارد شدیدتر، فرد ممکن است دچار سرما یا اختلال حواس شود.
بیشتر بخوانید :
علائم کم کاری تیروئید
- بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
- اختلالات هورمونی
- یبوست
- افسردگی
- ریزش مو و عدم سلامت موها
- چاقی
- خستگی
- مشکلات حافظه و تمرکز
- گرفتگی عضلات
- نامنظمی و افزایش خونریزی قاعدگی
تفسیر آزمایش تیروئید
| TSH | T4 | T3 | نتیجه |
| بالا | نرمال | نرمال | کم کاری تیروئید خفیف |
| بالا | کم | کم |
کم کاری تیروئید (هایپوتیروئیدی) بیماری هاشیموتو |
| کم | نرمال | نرمال | پرکاری تیروئید خفیف |
| کم | بالا | بالا | پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدی)
بیماری گریوز |
| کم | کم | کم | نارسایی غده هیپوفیز و کم کاری تیروئید ثانویه |
پرکاری تیروئید چیست؟
پرکاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید بیش از حد فعالیت کند یا توده‌ای در آن شکل بگیرد. توده‌های بزرگ معمولاً به راحتی قابل مشاهده هستند (برجستگی‌های گواتر)، در حالی که توده‌های کوچک‌تر معمولاً با عکس قابل شناسایی هستند. یا فرد ممکن است به بیماری گریوز مبتلا شود که یک اختلال خودایمنی است و باعث تورم، درد و بیرون زدگی چشم‌ها می‌شود.
برای درمان پرکاری تیروئید، پزشکان داروهایی تجویز می‌کنند که تولید هورمون‌های تیروئید را کاهش می‌دهند. در صورت عدم درمان، این وضعیت می‌تواند به مشکلات قلبی و شکنندگی استخوان‌ها منجر شود.
tsh نرمال چه عددی است
“““html
بیشتر بخوانید :
علائم پرکاری تیروئید
- بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
- اختلالات هورمونی
- لاغری سریع علیرغم افزایش اشتها
- نازک شدن موها
- ورم کردن چشم‌ها
- ضعف عضلات
- بالا رفتن فشار خون
- لرزش دست‌ها
- بی‌خوابی
- کاهش خونریزی قاعدگی و نامنظم شدن آن
- ضعف اعصاب و اختلال در هوش
- عرق کردن زیاد
عوامل مؤثر بر عملکرد غده تیروئید
- ژنتیک و سابقه خانوادگی
- کمبود ید در بدن
- مصرف الکل و دخانیات
- برخی داروها
- کم تحرکی
مواردی که پزشک باید هنگام انجام آزمایش تیروئید از آنها مطلع باشد:
- مصرف دارو: برخی داروها ممکن است نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهند.
- آزمایش رادیولوژی: اگر اخیراً آزمایش رادیولوژی انجام داده‌اید که شامل تزریق رنگ بوده است، باید این موضوع را به پزشکتان بگویید چون این رنگ‌ها مقداری ید دارند.
- بارداری: بارداری می‌تواند باعث تغییرات در هورمون‌ها شود.
- بیماری: اگر به بیماری‌هایی مانند بیماری‌های کبدی، کلیوی، قلبی، عفونت و … مبتلا هستید.
بیشتر بخوانید :
شرایط آزمایش تیروئید (TSH)
معمولاً آزمایش‌های عملکرد تیروئید نیاز به آمادگی خاصی ندارند. اما اگر دارویی مصرف می‌کنید، حتماً این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید چون برخی داروها می‌توانند نتایج آزمایش را تغییر دهند.
همچنین، اگر به تازگی آزمایش رادیولوژی با رنگ کنتراست انجام داده‌اید، حتماً این نکته را ذکر کنید زیرا این رنگ‌ها ممکن است بر نتیجه آزمایش شما تأثیر بگذارند.
بارداری هم می‌تواند سطح هورمون‌های تیروئید را تغییر دهد، بنابراین اگر باردار هستید، قبل از آزمایش پزشک را مطلع کنید.
بالا بودن tsh
بررسی زمان انجام آزمایش TSH خون در عملکرد تیروئید
اگر علائم یا شرایط زیر را دارید، باید به پزشک عمومی مراجعه کنید و از او بخواهید برایتان یک آزمایش خون تجویز کند:
- علائم کم‌کاری یا پرکاری تیروئید
- ورم یا برآمدگی در ناحیه گردن
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- کلسترول بالا (که می‌تواند باعث مشکلات عروقی شود)
- پوکی استخوان (که به معنی نازک شدن یا شکنندگی استخوان‌هاست)
- مشکلات باروری، عادت‌های ماهانه غیرطبیعی، سقط مکرر، کاهش میل جنسی
- سابقه خانوادگی بیماری‌های خودایمنی مثل دیابت نوع 1، پیسی و غیره
- احساس بد بعد از زایمان
- برنامه‌ریزی برای بچه‌دار شدن یا باردار بودن (به ویژه اگر خودتان یا خانواده‌تان سابقه مشکلات تیروئید یا دیابت نوع 1 دارید)
اگر شرایط زیر را دارید، باید سالی یک بار آزمایش خون بدهید، البته ممکن است پزشک شما بخواهد که این آزمایش را بیشتر از یک بار در سال انجام دهید:
- تشخیص اختلال تیروئید به شما داده شده باشد
- قبلاً برای درمان پرکاری تیروئید تحت درمان قرار گرفته‌اید (دارو، جراحی یا ید رادیواکتیو)
- بعد از جراحی در ناحیه سر و گردن پرتودرمانی کرده‌اید
- قبل از درمان با داروهایی مانند آمیودارون یا لیتیوم، و همچنین 6 تا 12 ماه در طول درمان و 12 ماه بعد از آن نیاز به آزمایش دارید.
مبتلایان به سندرم داون، سندرم ترنر، بیماری آدیسون یا سایر بیماری‌های خاص نیز باید تحت نظر باشند.
“`
خود ایمنی نیز باید به طور منظم آزمایش شود.
تفسیر آزمایش tsh
چگونه می‌توان از آزمایش خون برای تشخیص مشکلات تیروئید استفاده کرد؟
پزشک نتایج این آزمایش‌ها را بررسی کرده و بر اساس این نتایج، علائم و وضعیت کلی سلامتی‌تان، تصمیم می‌گیرد که آیا به مشکلات تیروئید مبتلا هستید و درمان لازم است یا نه.
اگر نتایج TSH و FT4 شما خارج از محدوده نرمال باشد، پزشک آزمایش‌های بیشتری برای شما درخواست می‌کند.
TSH و FT4
- بالا بودن TSH و پایین بودن FT4 نشان‌دهنده کم‌کاری تیروئید است که نیاز به درمان دارد.
- پایین بودن TSH و بالا بودن FT4 نشان دهنده پرکاری تیروئید است که باید درمان شود.
اگر TSH کمی بالا باشد اما FT4 هنوز در حد نرمال باشد، به این وضعیت کم‌کاری تیروئید خفیف گفته می‌شود.
این حالت ممکن است به کم‌کاری تیروئید جدی‌تر تبدیل شود که با انجام بعضی آزمایش ها می‌توان احتمال این تبدیل را فهمید.
برخی از افرادی که کم‌کاری تیروئید دارند، به‌ویژه کسانی که TSH آنها بالای 10mU/l است، ممکن است نیاز به درمان با داروی لووتیروکسین داشته باشند.
اگر TSH و FT4 پایین باشد، ممکن است دلیلش مشکل در کار هیپوفیز باشد یا پاسخ به یک بیماری دیگر باشد.
چه چیزهایی بر نتایج آزمایش‌های تیروئید تأثیر می‌گذارند؟
داروها و بیماری‌ها می‌توانند بر آزمایش‌های تیروئید تأثیر بگذارند. قبل از انجام آزمایش، هر گونه بیماری جدی که دارید را به پزشک بگویید، به ویژه:
- هر نوع بیماری جدی مانند حمله قلبی، عفونت، آسیب، بیماری‌های جدی کبد یا مشکلات کلیوی
- داروهایی که برای درمان پرکاری یا کم‌کاری تیروئید مصرف می‌کنید، به خصوص اگر دوز مصرفی شما زیاد یا کم باشد
- سایر داروهایی که مصرف می‌کنید، مثل قرص‌های ضدبارداری، هورمون‌های استروئیدی، داروهای ضدصرع، داروهای ضدالتهاب، لیتیوم (برای بعضی از اختلالات روانی) و آمیودارون (برای کنترل مشکلات ضربان قلب)
تهیه شده توسط مجله اینترنتی رضیم
مرضیه ملایری
بیشتر بخوانید :
