آشنایی با موارد مصرف و عوارض جانبی دانروبیسین (2 نکته مهم)
دانروبیسین چیست و چرا تجویز می‌شود؟
دانوروبیسین (Daunorubicin) دارویی است که برای درمان بیماری‌هایی مانند اریترولوسمی، لوسمی حاد لنفوبلاستیک، لوسمی حاد میلوسیتیک و لوسمی حاد منوسیتیک استفاده می‌شود. همچنین، این دارو برای درمان نوروبلاستوما، لنفوم‌های غیر هوچکینی، سارکوم اوینگ، تومور ویلمز و لوسمی مزمن میلوسیتیک نیز تجویز می‌شود.
لوسمی نوعی سرطان است که بر روی بافت‌های خون‌ساز بدن، مثل مغز استخوان و سیستم لنفاوی تأثیر می‌گذارد. کلمه “لوسمی” از یک واژه یونانی به معنای “خون سفید” گرفته شده است. این بیماری عموماً از سلول‌های سفید خون (گلبول‌های سفید) شروع می‌شود.
در شرایط عادی، سلول‌های سفید خون به مبارزه با عفونت‌ها و بیماری‌ها کمک می‌کنند. این سلول‌ها معمولاً به صورت منظم رشد می‌کنند و به تعداد لازم تقسیم می‌شوند. اما در لوسمی، این فرآیند به هم می‌ریزد.
در لوسمی، مغز استخوان تعداد زیادی سلول سفید غیرعادی تولید می‌کند که با سلول‌های سفید عادی متفاوت هستند و نمی‌توانند به‌خوبی عمل کنند. در نهایت، این سلول‌های غیرعادی مانع از تولید سلول‌های سفید عادی می‌شوند و توانایی بدن در مقابله با عوامل بیماری‌زا کاهش می‌یابد.
سلول‌های لوسمی همچنین باعث اختلال در تولید انواع دیگر سلول‌های خون در مغز استخوان می‌شوند. این شامل گلبول‌های قرمز که اکسیژن را به بافت‌ها می‌رسانند و پلاکت‌ها که در تشکیل لخته‌های خون کمک می‌کنند، می‌شود. انباشته شدن سلول‌های لوسمی در غده‌های لنفاوی، طحال، کبد و گاهی مغز نیز می‌تواند باعث نقص‌های عملکردی در این اندام‌ها شود.
برخی افراد بر این باورند که لوسمی فقط مختص کودکان است. اما لوسمی چهار نوع اصلی و تعداد زیادی زیرنوع دارد و تنها برخی از آن‌ها در میان کودکان رایج‌اند. درمان لوسمی پیچیده است و به عواملی مانند سن بیمار، وضعیت سلامتی، نوع لوسمی و میزان پیشرفت آن بستگی دارد.
مکانیسم اثر دانروبیسین
دانوروبیسین در مرحله S تقسیم سلولی فعال می‌شود و با اتصال به DNA مانع از تولید DNA و RNA می‌گردد.
فارماکوکینتیک دانروبیسین
دانروبیسین به سرعت در بدن پخش می‌شود و به ویژه در کلیه‌ها، طحال، کبد و قلب به شکل غیر تغییر یافته و متابولیت تبدیل می‌شود. این دارو نمی‌تواند از مانع خونی-مغزی عبور کند و متابولیسم سریعی در کبد دارد. نیمه عمر دفع دانوروبیسین حدود 18.5 ساعت است.
عوارض جانبی دانروبیسین
- ازوفاژیت
- استئوماتیت
- لکوپنی
- مسمومیت قلبی و نکروز بافتی از عوارض جدی و نسبتا شایع این دارو هستند.
تداخلات دارویی دانروبیسین
استفاده از دانروبیسین می‌تواند با داروهایی مانند آلوپورینول، کلشی سین، سیکلوفسفامید، دوکسوروبیسین و برخی داروهای سمی برای کبد تداخل داشته باشد.
هشدارها در مورد دانروبیسین
اگر فرد مبتلا به بیماری قلبی یا انفیلتراسیون سلول‌های تومور در مغز استخوان باشد، باید با احتیاط از این دارو استفاده کند.
توصیه‌های دارویی دانروبیسین
- به دلیل خطر نکروز بافتی، این دارو فقط به صورت تزریق وریدی تجویز می‌شود (زیرا ممکن است منجر به ترومبوفلبیت شود).“`html
- از تزریق وریدی خودداری شود تا از تحریک ورید جلوگیری گردد.
- فاصله بین دوره‌های درمانی نباید کمتر از 21 روز باشد تا مغز استخوان به حالت عادی برگردد.
- تمامی داروهای تزریقی باید در مراکز درمانی تزریق شوند و از تزریق در خانه پرهیز کنید.
- اگر محلول تزریقی کدر یا تغییر رنگ داده بود، از تزریق آن اجتناب کنید.
- به دلیل احتمال بالای عفونت با این دارو، دستان خود را به طور مرتب بشویید و از نزدیک شدن به افرادی که سرما خورده یا عفونت دارند خودداری کنید.
- این دارو می‌تواند احتمال خونریزی را افزایش دهد، بنابراین مراقب باشید و از مسواک نرم و ریش‌تراش برقی استفاده کنید.
- اگر نیاز به هر گونه واکسیناسیون دارید، حتماً پزشک را از مصرف این دارو مطلع کنید.
- آزمایش‌های دوره‌ای که توسط پزشک تجویز شده‌اند، برای شما ضروری است.
- در طول مصرف این دارو، خانم‌ها و آقایان باید از روش‌های مطمئن جلوگیری از بارداری استفاده کنند.
نحوه نگهداری دانروبیسین
دارو را در مکان خشک و خنک و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
سایت رضیم
“`
