آشنایی با کاربردهای درمانی وازوپرسین (2 نکته مهم)
“`html
وازوپرسین چیست و چرا مصرف می‌شود؟
وازوپرسین (Vasopressin) یا هورمون ضد ادرار برای درمان بیماری‌های مختلفی مانند دیابت بی‌مزه، خونریزی از واریس‌های مری و تشخیص نوع خاصی از دیابت به کار می‌رود.
وازوپرسین یا هورمون آنتی‌دیورتیک (ADH) به کاهش ادرار کمک می‌کند. این هورمون یک نوع پروتئین است و از بخش خاصی از مغز به نام نوروهیپوفیز آزاد می‌شود. وازوپرسین در دسته داروهای هورمونی قرار دارد و به شکل آمپول در دسترس است.
نام لاتین : Vasopressin ، Lypressin
نام تجاری: Pitressin ، Pressyn ، Synthetic
مقدار و موارد مصرف وازوپرسین
کنترل و پیشگیری از علائم دیابت بی مزه مرکزی
- بالغین: 5 تا 10 واحد 2 تا 4 بار در روز به صورت زیرجلدی یا عضلانی تزریق می‌شود.
- کودکان: 2.5 تا 10 واحد 2 تا 4 بار در روز به صورت زیرجلدی یا عضلانی تزریق می‌شود.
- برای درمان طولانی‌مدت، دارو به صورت سوسپانسیون روغنی تزریق می‌شود تا نیاز به تزریق‌های مکرر کاهش یابد و این تزریق هر 2 تا 3 روز یک بار انجام شود.
خونریزی حاد از قسمت فوقانی و واریس‌های دستگاه گوارش
- بالغین: 0.1 تا 0.4 واحد در دقیقه به صورت تزریق وریدی یا داخل شریانی تجویز می‌شود. در صورت نیاز می‌توان دوز را افزایش داد، اما حداکثر دوز 1 واحد در دقیقه است.
پیشگیری و درمان دیستانسیون شکمی
- بالغین: ابتدا 5 واحد به صورت عضلانی تزریق می‌شود. سپس می‌توان دوز را تا 10 واحد افزایش داد. فواصل تزریق 3 تا 4 ساعت است.
از بین بردن گاز روده قبل از رادیوگرافی شکمی
- بالغین: 2 ساعت قبل از رادیوگرافی 10 واحد از دارو به صورت زیرجلدی تزریق می‌شود و 30 دقیقه قبل از رادیوگرافی دوباره این دوز تکرار می‌شود. گاهی نیاز به تزریق انما وجود دارد.
مصارف جانبی:
- تست تحریک ترشح هورمون رشد و کورتیکوتروپین
مکانیسم اثر وازوپرسین
این دارو با افزایش توانایی سلول‌ها در جذب آب، باعث افزایش بازجذب آب در کلیه‌ها می‌شود. این کار موجب می‌گردد که حجم ادرار کاهش یابد و غلظت آن افزایش یابد. در مقادیر بیشتر از حد نرمال، وازوپرسین می‌تواند باعث تنگ شدن رگ‌های خونی و انقباض عضلات صاف دستگاه گوارش نیز گردد.
فارماکوکینتیک وازوپرسین
متابولیسم این دارو در کبد اتفاق می‌افتد و نیمه عمر آن بین 10 تا 20 دقیقه است. طول اثر آن نیز بین 2 تا 8 ساعت اتفاق می‌افتد و 5-15% از دارو بعد از تزریق وریدی به صورت تغییر نیافته از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود.
نکات مهم در رابطه با وازوپرسین
- وازوپرسین یک هورمون طبیعی است که از غده هیپوفیز خلفی ترشح می‌شود. معمولاً به آن هورمون آنتی دیورتیک نیز می‌گویند و تأثیراتی بر روی کلیه‌ها و رگ‌های خونی دارد.
- این هورمون با کاهش حجم ادرار از خروج آب بدن جلوگیری می‌کند و به کلیه‌ها کمک می‌کند تا آب را از ادرار بازجذب کرده و در بدن نگه‌دارند.
“““html
موارد منع مصرف وازوپرسین
- نفریت مزمن
- حساسیت شدید به دارو
موارد احتیاط در مورد وازوپرسین
- بیماری‌های همراه با تشنج
- میگرن
- آسم
- نارسایی قلبی
- بیماری‌های عروقی
- آنژین صدری
- تروماهای عروق کرونر
- تصلب شرایین
- کودکان
- سالمندان
- بارداری و شیردهی
- قبل و بعد از جراحی
تداخلات دارویی وازوپرسین
- داروهای کاربامازپین، کلرپروپامید، کلوفیبرات، فلودوروکورتیزون و ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای تاثیر وازوپرسین را افزایش می‌دهند.
- داروهای هپارین، لیتیم و نوراپی نفرین اثر وازوپرسین را کاهش می‌دهند.
عوارض جانبی وازوپرسین
هر دارویی ممکن است علاوه بر اثرات مثبت خود، عوارض جانبی هم داشته باشد. این عوارض برای همه اتفاق نمی‌افتد، اما اگر هر یک از این عوارض زیر را تجربه کردید، با پزشک خود مشورت کنید.
- CNS: سردرد، سرگیجه، لرزش
- CV: انقباض عروق، در صورت تزریق وریدی: کاهش ضربان قلب، تپش قلب، ادم ریوی
- GI: کرامپ‌های شکمی و دلپیچه خفیف، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، پرکاری روده
- GU: کرامپ‌های رحمی، عدم تولید ادرار
- سایر: مسمومیت با آب، واکنش‌های حساسیتی
مصرف وازوپرسین در بارداری و شیردهی
نمی‌دانیم آیا وازوپرسین در دوران بارداری بر جنین یا قدرت بارداری اثر منفی دارد یا نه. دوز وازوپرسین برای تاثیر بر انقباض رحم با دوز ضد ادرار متفاوت است، اما باید منافع مصرف این دارو را با خطرات احتمالی آن مقایسه کرد و در دوران بارداری با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد.
- استفاده از وازوپرسین در دوران شیردهی نیز باید با احتیاط انجام شود.
توجهات پزشکی – پرستاری در حین مصرف وازوپرسین
- میزان تولید ادرار، وزن مخصوص ادرار و اسمولالیته سرم را در طول درمان و در فواصل منظم اندازه‌گیری کنید.
-
“““html
- در طول درمان فشاخون و وزن بیمار باید به صورت مرتب کنترل شود.
- تجویز وازوپرسین برای کودکان و نوزادان باید با احتیاط انجام شود.
- علائم مسمومیت با آب شامل خواب آلودگی، گیجی، کاهش سطح هوشیاری و سردرد است و این ممکن است باعث بروز تشنج و بیهوشی شود.
- حتی دوزهای پایین وازوپرسین می‌تواند بیمار را در معرض خطر حمله قلبی و یا مشکلات جدی عروقی قرار دهد. این موضوع در افراد مسن اهمیت بیشتری دارد. هنگام تجویز دارو، لوازم احیا باید آماده باشد و هرگز نباید این دارو در مرحله اول زایمان تجویز شود، زیرا ممکن است باعث پارگی رحم شود.
- برای کاهش عوارض جانبی، کمترین دوز ممکن دارو را تجویز کنید.
- برای افزایش اثر درمان، به ازای هر نوبت تزریق، یک یا دو لیوان آب به بیمار بدهید.
- لوله‌گذاری رکتال می‌تواند به فرایند دفع گاز بعد از تزریق وازوپرسین کمک کند.
- وازوپرسین تانتیت نباید به صورت وریدی تزریق شود.
- وزوپرسین محلول در آب می‌تواند به صورت انفوزیون وریدی استفاده شود.
- وقتی که دارو را به بیمار تجویز می‌کنید، 480 میلی لیتر آب بدهید تا از بروز علائم گوارشی جلوگیری شود.
نکات مهم برای بیماران و خانواده‌ها در مورد مصرف وازوپرسین
- اگر دارو را به صورت زیرجلدی یا زیرپوستی تزریق می‌کنید، محل تزریق را به طور مرتب تغییر دهید.
- مهم است که مصرف و دفع آب را کنترل کنید.
- همراه با تزریق، یک یا دو لیوان آب بنوشید تا عوارضی مثل تهوع یا درد شکمی کاهش یابد. این عوارض معمولا خفیف هستند و به سرعت برطرف می‌شوند.
- دارو را طبق دستور پزشک مصرف کنید و از افزایش دوز بدون مشورت با پزشک پرهیز کنید. اگر دوزی را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه زمان زیادی تا مصرف دوز بعد باقی نمانده باشد.
شرایط نگهداری وازوپرسین
دارو را در دمای اتاق نگهداری کنید.
بیشتر بخوانید:
سایت رضیم
“`
