آیا دلیل خارش پوستتان را میدانید؟

دلیل خارش پوست

خارش، یکی از رایج‌ترین مشکلات پوستی است که بعضی اوقات به قدری شدید می‌شود که آرامش و خواب فرد را مختل می‌کند.

در برخی موارد، شدت خارش به حدی می‌رسد که فرد به طور مکرر خود را می‌خارانده و ممکن است بدنش را زخمی کند.

در این متن، گفتگویی با دکتر بهروز باریک‌بین، متخصص پوست و عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی داریم که در مورد این مشکل نسبتاً شایع صحبت می‌کند.

آقای دکتر! چرا پوست انسان خارش می‌زند؟

علل مختلفی برای خارش پوست وجود دارد. برخی از این علل به بیماری‌های پوستی مربوط می‌شود و برخی دیگر به بیماری‌های عمومی مثل هپاتیت C، بیماری‌های کبدی، نارسایی کلیه، کم‌کاری یا پرکاری تیروئید، کم‌خونی فقر آهن، افزایش تعداد گلبول‌های سفید، و بعضی سرطان‌های خونی مانند لوکمی و لنفوم (خصوصاً لنفوم هچکین)، میلومای چندگانه و حتی سرطان‌های داخلی، انگل‌های روده‌ای، ام‌اس، ایدز و برخی بیماری‌های اعصاب و روان نیز برمی‌گردد.

دیابت هم به دفعات به عنوان یکی از دلایل داخلی خارش مطرح می‌شود، اما بیشتر افراد مبتلا به دیابت خارش ندارند.

بنابراین، اگر فردی با خارش عمومی مزمنی به پزشک مراجعه کند، ابتدا باید یک معاینه و آزمایش کامل انجام شود تا عملکرد تیروئید، کبد، کلیه و حتی وجود بیماری‌های نظیر ایدز و هپاتیت بررسی شود.

چرا بعضی افراد بلافاصله بعد از حمام دچار خارش می‌شوند؟ آیا این هم ممکن است به علت یک بیماری خاص باشد؟

یکی از بیماری‌های داخلی که می‌تواند باعث خارش شود، نوعی افزایش تعداد گلبول‌های قرمز به نام “پلی‌سیتمی ورا” است، که در آن بیش از یک‌سوم افراد از خارش رنج می‌برند. این خارش معمولاً بعد از تغییر دما و به‌ویژه چند دقیقه پس از استحمام اتفاق می‌افتد. علتش مشخص نیست، اما مصرف مقدار کمی آسپرین می‌تواند بلافاصله باعث کاهش خارش آن‌ها شود. اما اگر بخواهیم فراتر از بیماری‌های داخلی حرف بزنیم، بیماری‌های پوستی متعددی وجود دارند که خارش در میان علائم اصلی آن‌ها قرار دارد، مانند اگزما، گال و درماتیت هرپسی‌فرم.

چه عواملی می‌تواند خارش را بدتر کند؟

بیشتر خارش‌ها با گرما تشدید می‌شوند. همچنین استرس، اضطراب و ترس نیز می‌توانند خارش را بدتر کنند.

معمولاً خارش‌ها در شب، زمانی که فرد از فعالیت‌های روزانه فارغ می‌شود، بیشتر تشدید می‌شوند.

کانال گوش خارجی، سوراخ بینی، ناحیه اطراف مقعد و ناحیه تناسلی، نواحی هستند که بیشتر دچار خارش می‌شوند.

“`html

آیا خارش می‌تواند به دلیل عصبی باشد؟

بله، برخی از خارش‌ها در زمینه بیماری‌های پوست و مو به مسائل روانی و روحی مرتبط هستند و به همین دلیل به آن‌ها درماتیت‌های عصبی (نورو درماتیت) می‌گویند.

در این بیماری‌ها، فرد تمایل زیادی به خاراندن قسمت‌های خاصی از پوست دارد و از این کار لذت می‌برد. این امر باعث ایجاد یک چرخه معیوب از خارش و خاراندن می‌شود و پوست می‌تواند شبیه به پسوریازیس شود. در درمان این افراد باید به مشکلات روحی هم دقت شود و تنها درمان موضعی کافی نیست.

در مواردی مانند کهیر، ماده هیستامین علت اصلی خارش است. کهیر ممکن است به دلیل مصرف یک دارو، غذایی خاص یا برخی عفونت‌ها به وجود بیاید. همچنین، عوامل دیگری مانند نور آفتاب، تماس با آب، سرما یا ارتعاش نیز می‌توانند موجب کهیر شوند.

گاهی اوقات، حساسیت پوست به برخی مواد باعث خارش شدید می‌شود، مانند افرادی که با استفاده از اسپری ضدعرق و خوشبوکننده‌های زیر بغل دچار حساسیت می‌شوند.

آیا این خارش‌ها درمان دارند؟

بله، البته! اولین قدم در درمان، تشخیص دلیل خارش است و بدون این کار، درمان دشوار است. اما برخی اقدام‌ها وجود دارند که می‌توانند به تسکین خارش کمک کنند، مانند خنک نگه داشتن محیط و پرهیز از حمام داغ و پوشیدن لباس‌های پشمی.
خشکی پوست نیز یکی از دلایل مهم خارش است، بنابراین برای افرادی که از خشکی پوست رنج می‌برند، مرطوب نگه داشتن پوست بسیار مهم است. در افراد مسن، خشکی پوست یک مشکل شایع است و باید مراقب استفاده از شوینده‌های نامناسب و استحمام‌های مکرر باشند که باعث خشکی پوست می‌شوند و مرتب باید از کرم مرطوب‌کننده استفاده کنند.

برخی داروهای موضعی نیز می‌توانند خارش‌های موضعی را کاهش دهند، مانند بی‌حس‌کننده‌های موضعی (مثل کرم لیدوکائین، ژل نیزوکائین) و برخی آنتی‌هیستامین‌های موضعی (مثل کرم داکسپین) و محلول‌های موضعی حاوی کامفور یا مفتول. کورتون موضعی نیز در مواردی که علت خارش التهاب باشد (مانند اگزماها) می‌تواند مفید باشد. کرم یا لوسیون کالامین هم ممکن است کمک کند.

باید توجه داشت که تمام داروهای موضعی ممکن است خود موجب ایجاد آلرژی و حساسیت شده و خارش را بدتر کنند، بنابراین باید این داروها را زیر نظر پزشک و ترجیحاً با تجویز متخصص پوست استفاده کرد تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

در مورد داروهای خوراکی، آنتی‌هیستامین‌ها یکی از شایع‌ترین داروها برای تسکین خارش هستند، اما بسیاری از آن‌ها خواب‌آور هستند، بنابراین افراد، به‌ویژه کسانی که رانندگی می‌کنند یا افراد مسن باید مراقب باشند. آنتی‌هیستامین‌هایی که خواب‌آور نیستند، معمولاً بر خارش تأثیر ندارند، مگر در مورد کهیر.

همچنین برخی داروهای ضد مخدر هم اثرات ضد خارش دارند و در نهایت، می‌توان از نور درمانی در برخی موارد خارش نیز استفاده کرد.