اطلاعات گیاهی و درمانی مارچوبه (2 نکته مهم)

خواص گیاهی و دارویی مارچوبه

برای آشنایی بیشتر با مزایای دارویی مارچوبه، با رضیم همراه باشید.

مارچوبه

نحوه استفاده : در غذا استفاده می‌شود.

خواص : مارچوبه Asparagus
نام علمی Asparagus officinalis

به دلیل زیبایی، این گیاه را به عنوان تزئین در باغ‌ها می‌کارند. مارچوبه معمولاً در اوایل پاییز برداشت می‌شود.

این گیاه از زمان‌های قدیم مورد استفاده انسان قرار گرفته و حتی در اهرام ثلاثه مصر نقاشی‌هایی از مارچوبه وجود دارد.
مارچوبه را می‌توان به روش‌های مختلف مصرف کرد. بهتر است آن را با کمی آب و حرارت کم در ظرف‌های ضد زنگ بپزید و تقریباً نیمه خام آن را برداشت کنید. آب مارچوبه را دور نریزید و از آن برای سوپ استفاده کنید، چون ویتامین‌ها و املاح مفیدی دارد. اگر می‌خواهید مارچوبه بخرید، حتماً به تازه بودن آن توجه کنید.
شاخه‌های مارچوبه تازه باید راست و نرم باشند و نوک آن‌ها نباید باز شده باشد. اگر فلس‌های نوک شکسته شده باشند، نشانه این است که گیاه مدت طولانی مانده و تازه نیست.

ترکیبات شیمیایی مارچوبه

مارچوبه شامل آسپاراژین، فکونی‌فرین، اینوزیت، تانن، اسید گالیک، آسپاراگوز و اسید سوکسی‌نیک است. دانه‌های آن حدود 15 درصد روغن دارند که رنگ آن زرد مایل به قرمز است.

محتویات مارچوبه به این شکل است:

• آب 90 گرم
• پروتئین 2.5 گرم
• چربی 0.2 گرم
• مواد نشاسته‌ای 4.2 گرم
• کلسیم 22 میلی‌گرم
• فسفر 60 میلی‌گرم
• آهن 1.1 میلی‌گرم
• سدیم 2 میلی‌گرم
• پتاسیم 275 میلی‌گرم
• ویتامین آ 900 واحد
• ویتامین ب 1 0.2 میلی‌گرم
• ویتامین ب 2 0.2 میلی‌گرم
• ویتامین ب 3 1.5 میلی‌گرم
• ویتامین ث 35 میلی‌گرم

خواص دارویی و درمانی مارچوبه

مارچوبه گیاهی سرشار از اینولین، پورین، ویتامین C، بتاکاروتن، ویتامین E، روی، منیزیم، سلنیوم، آسپاراژین، آسپاراژیناز، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، پانتوتنیک اسید، پیریدوکسین، اسیدفولیک، کولین و… است. این سبزی یکی از محصولاتی است که در بهار در سراسر جهان برداشت می‌شود. البته زمان برداشت آن در مناطق مختلف متفاوت است. با برخی از خواص و ویژگی‌های این ماده غذایی مفید بیشتر آشنا شوید.

در برخی مناطق دنیا، مارچوبه در ماه فوریه (بهمن) و در جاهای دیگر در جولای (تیرماه) برداشت می‌شود؛ اما عمده برداشت آن در اکثر نقاط دنیا در ماه‌های فروردین و اردیبهشت‌ماه انجام می‌شود.
ساقه‌هایی که چوبی می‌شوند، تمام سبزیجات بر خلاف محصولات دامی وقتی برداشت می‌شوند، نمی‌میرند و هنوز برخی از کارکردهای متابولیکی خود را حفظ می‌کنند.

این فعالیت‌ها شامل دریافت اکسیژن، تجزیه نشاسته و قند، آزاد کردن دی اکسید کربن و موارد دیگر هستند. البته سطح این فعالیت‌ها بسته به میزان تنفس گیاه تغییر می‌کند.

مارچوبه بیش از سایر گیاهان تنفس می‌کند. به همین دلیل این گیاه زودتر از دیگران آب خود را از دست می‌دهد و سخت و چوبی می‌شود. برای جلوگیری از این مشکل می‌توان انتهای مارچوبه را در یک پارچه خیس پیچید و در یخچال نگهداری کرد. اما با این روش باید حداکثر در عرض 48 ساعت مارچوبه را مصرف کرد.

یکی از منابع اصلی پروبیوتیک

مواد غذایی پروبیوتیک بیشتر در منابع گیاهی دیده می‌شوند و در سیستم گوارش هضم نمی‌شوند. این مواد غذایی مورد نیاز برای باکتری‌های مفید روده مانند بیفیدوباکتر و لاکتوباسیلوس را تأمین می‌کنند. این باکتری‌ها به تجزیه غذا در دستگاه گوارش کمک می‌کنند و خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف روده‌ای مانند سرطان روده و بیماری‌های التهابی را کاهش می‌دهند.

یکی از پروبیوتیک‌های مهم، اینولین است که از گروه پلی فروکتان‌ها می‌باشد و مارچوبه جزو منابع اصلی اینولین محسوب می‌شود.

درمان بیماری‌های التهابی

مواد ضدالتهابی موجود در مارچوبه شامل: ساپونین A، سارساساپوژنین، پروتودیوسین، دیوسژنین و فلاوونوئیدهای مانند کورستین، روتین، کامفرول و ایزورامنتین هستند. این مواد شیمیایی به کنترل فرآیندهای التهابی در بیماری‌های خودایمنی کمک می‌کنند. سارساساپونین که در مارچوبه وجود دارد، به بهبود بیماری ALS (اسکلروز چندگانه آمیلوتروفیک) که یک بیماری خودایمنی مزمن است، کمک می‌کند. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن نورون‌های عصبی را به عنوان مهاجم شناسایی و علیه آن‌ها واکنش التهابی نشان می‌دهد.

مارچوبه ضد سرطان است

مارچوبه حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند: ویتامین C، بتاکاروتن، ویتامین E، روی، منیزیم و سلنیوم است. همچنین سرشار از گلوتاتیون می‌باشد و در مقایسه با سایر سبزیجات، آنتی‌اکسیدان‌های بیشتری دارد.

این مقدار بالا از مواد آنتی‌اکسیدانی، به از بین بردن رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند و خواص ضدسرطانی دارد. همچنین، مواد فعال موجود در مارچوبه می‌توانند به‌وسیله کاهش التهاب، متابولیسم سلول‌های سرطانی را تحت تأثیر قرار دهند. تحقیقات نشان داده که مواد آنتی‌اکسیدانی پروژه‌های مبارزه با سرطان کبد را پشتیبانی می‌کنند.

علیه بیماری‌های قلبی و دیابت

آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد ضدالتهابی موجود در مارچوبه کمک می‌کنند تا بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع 2 و بیماری‌های قلبی کنترل شوند. درصد بالای ویتامین‌های گروه B در مارچوبه، مسئولیت اثرات مفید این گیاه بر دیابت را بر عهده دارند. ویتامین‌های گروه B که در مارچوبه زیاد هستند، شامل:

B1 (تیامین)، B2 (ریبوفلاوین)، B3 (نیاسین)، B5 (پانتوتنیک اسید)، B6 (پیریدوکسین)، B9 (اسیدفولیک) و کولین.

ویتامین‌های گروه B نقش مهمی در متابولیسم قندها و نشاسته بازی می‌کنند و برای تنظیم سطح قند خون بسیار ضروری هستند. اسیدفولیک نیز به تنظیم هوموسیستئین که بالا رفتن آن خطر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد، کمک می‌کند. مارچوبه همچنین منبع خوبی از فیبر محلول است که نشان داده خطر بیماری‌های قلبی و دیابت را کاهش می‌دهد.

بوی بد ادرار

برخی از افراد پس از خوردن مارچوبه بوی بدی در ادرارشان حس می‌کنند. این بو به‌دلیل موادی است که از تجزیه مارچوبه در بدن به وجود می‌آید، مانند متان اتیول، کربن دی سولفید، بوترولاکتون و دیگر ترکیبات سولفوری. این مشکل به علت اختلالات خفیف ژنتیکی در متابولیسم مواد شیمیایی موجود در مارچوبه در برخی افراد ایجاد می‌شود.

گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی رضیم

مرجان امینی