امید تازه در درمان نابینایی (2 نکته مهم)

محققان دانشگاه کالیفرنیا در برکلی و دانشکده دامپزشکی دانشگاه پنسیلوانیا در حال انجام یک تحقیق هستند که می‌تواند به درمان موثر افرادی که با نوعی نابینایی به نام رتینیت پیگمانته مواجه هستند، کمک کند. این بیماری باعث می‌شود که سلول‌های حساس به نور در شبکیه چشم به تدریج از بین بروند.

درمان جدید ژنتیکی نه تنها به موش‌های نابینا کمک کرده است تا دوباره بتوانند نورهای چشمک‌زن را از نورهای ثابت تشخیص دهند، بلکه این توانایی را نیز در شبکیه سگ‌ها بازگردانده و زمینه را برای آزمایش‌های بالینی آینده روی انسان‌ها فراهم کرده است.

این درمان جالب به تغییر سلول‌های چشم به شکل گیرنده‌های نوری پرداخته و شامل دو بخش اصلی است: یک ژن که سلول‌های غیرحساس به نور را به سلول‌های حساس تغییر می‌دهد و یک سوئیچ نوری که به صورت شیمیایی تزریق می‌شود.

این درمان یکی از چندین روشی است که در حال توسعه برای درمان نابینایی می‌باشد و دو مورد از آنها در سال جاری نتایج قابل توجهی به همراه داشت.

در ماه اکتبر، دانشمندان شرکت Ocata Therapeutics در ماساچوست به این نتیجه رسیدند که می‌توان با پیوند سلول‌های شبکیه گرفته شده از سلول‌های بنیادی به چشم بیماران، بینایی چند نفر را بهبود بخشید.

همچنین، دانشمندان دانشگاه آکسفورد نتایج مثبت یک درمان ژنتیکی را ارائه دادند که می‌تواند به بیماران مبتلا به فقدان مشیمیه، که یک بیماری نادر و ارثی است و موجب نابینایی در یکی از 50 هزار نفر می‌شود، کمک کند. با وارد کردن یک ژن آسیب‌دیده به نام REP1، پیشرفت بیماری متوقف شده و بینایی دو مردی که در مراحل پیشرفته‌ای از نابینایی بودند، به شدت بهبود یافته است.

در این درمان جدید، از یک ویروس برای انتقال ژن به سلول‌های غیر حساس به نور استفاده می‌شود، که به این سلول‌ها قابلیت دیدن می‌دهد. این ژن پروتئینی تولید می‌کند که مشابه یک قفل عمل می‌کند. وقتی که کلید مولکولی صحیح در قفل قرار می‌گیرد، سلول‌ها حساسیت به نور را پیدا می‌کنند.

در حال حاضر، برای حفظ اثر این درمان، لازم است که سوئیچ نوری به‌طور هفتگی تزریق شود، زیرا این مولکول به طور طبیعی پس از مدتی از بین می‌رود.

امید تازه در درمان نابینایی

چندین سگ با این روش درمان شده و هم‌اکنون تحت آزمایش‌هایی برای بررسی سطح حساسیت نوری چشم‌هایشان قرار دارند. این سگ‌ها هنگام ورود به تحقیق به بیماری ژنتیکی مبتلا بودند.

طبق گزارش ایسنا، این درمان بسیار امیدوارکننده است، زیرا اگرچه بیماری‌هایی مانند رتینیت پیگمانته سلول‌های حساس به نور را نابود می‌کنند، اما سلول‌های دیگر در شبکیه که حاوی گیرنده‌های نور نیستند، معمولاً سالم باقی می‌مانند. این سلول‌ها شامل سلول‌های دو قطبی و گانگلیون هستند که اطلاعات بینایی را انتقال می‌دهند.

در آزمایش‌های انجام شده روی موش‌ها، این ژن با موفقیت وارد تمامی سلول‌های گانگلیون شبکیه شد و محققان معتقدند این کار به بازیابی بینایی کمک می‌کند.

محققان همچنین در حال بررسی این موضوع هستند که آیا می‌توان از سوئیچ نوری برای فعال‌سازی سایر نوع‌های گیرنده‌ها که نورهای ضعیف‌تر را دریافت کنند، استفاده کرد یا نه.

رتینیت پیگمانته سالانه حداقل دو میلیون نفر در سرتاسر جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و تقریباً یکی از هر 80 نفر یک ژن معیوب را حمل می‌کند که باعث این بیماری می‌شود.

منبع:طبنا