ایپراتروپیوم چیست و چرا تجویز می شود؟ (2 نکته مهم)
معرفی داروی ایپراتروپیوم
ایپراتروپیوم (Ipratropium Bromide) یک داروی گشادکننده برونش است که به آرامش ماهیچه‌های تنفسی کمک می‌کند. این دارو برای جلوگیری از انقباضات برونش استفاده می‌شود و معمولاً به افرادی که دچار بیماری انسدادی مزمن ریه، آمفیزم و برونشیت هستند، تجویز می‌شود.
ایپراتروپیوم برای درمان انسداد برگشت‌پذیر راه‌های تنفسی، به ویژه برای درمان برونشیت مزمن و همچنین برای کاهش التهاب غشاء مخاطی بینی که به خاطر مشکلات غیر آلرژیک ایجاد می‌شود، به کار می‌رود.
نام تجاری: Atroven
اشکال دارویی:
- اسپری: 20 و 40 میکروگرم در هر دوز
- محلول: 250 میکروگرم در میلی‌لیتر
مکانیسم اثر ایپراتروپیوم
این دارو با مسدود کردن گیرنده‌های موسکارینی باعث گشادی برونش‌ها می‌شود.
فارماکوکینتیک ایپراتروپیوم
ایپراتروپیوم به طور کمی از طریق ریه‌ها و دستگاه گوارش جذب می‌شود. اثر این دارو پس از 5 تا 15 دقیقه شروع می‌شود و طی 1 تا 2 ساعت به اوج خود می‌رسد. معمولاً اثر دارو بین 3 تا 4 ساعت ادامه دارد، اما در برخی از بیماران ممکن است تا 8 ساعت نیز طول بکشد. دارو عمدتاً از طریق مدفوع دفع می‌شود و تا 90 درصد داروی استنشاق شده به شکل اولیه از بدن خارج می‌شود. مقداری از دارو نیز از طریق ادرار دفع می‌شود.
مقدار و موارد مصرف ایپراتروپیوم
رینیت آلرژیک فصلی و کنترل رینوره
- بالغین و کودکان بالای 5 سال: روزانه 4 بار، 2 بار اسپری در هر حفره بینی
برونکواسپاسم در آمفیزم و برونشیت مزمن
- بالغین: روزانه 4 بار، 2 بار اسپری
رینوره ناشی از سرماخوردگی یا رینوره آلرژیک
- بالغین: روزانه 3 تا 4 بار، 2 بار اسپری در هر حفره بینی
نکات با اهمیت در مورد ایپراتروپیوم
- نام تجاری ایپراونت، یکی از نام‌های ایپراتروپیوم است.
- این دارو به صورت ترکیبی با ایپراتروپیوم بروماید و سالبوتامول نیز در دسترس است.
- اسپری بینی ایپراتروپیوم برای درمان آب‌ریزش بینی ناشی از حساسیت تجویز می‌شود.
- اسپری آتروونت ترکیبی از ایپراتروپیوم و فنترول است.
- از عوارض شایع ایپراتروپیوم می‌توان به سردرد، سرگیجه، درد سینوس، سرفه، خشکی دهان، تهوع، یبوست، تب، لرز و علائم شبیه آنفلوآنزا اشاره کرد.
- اگر به آتروپین آلرژی دارید، از مصرف ایپراتروپیوم اجتناب کنید.
- ایپراتروپیوم به سرعت اثر نمی‌کند و برای مواقع حمله برونکواسپاسم مناسب نیست.
- اگر دچار گلوکوم، انسداد مثانه، بزرگی پروستات یا مشکلات ادراری هستید، قبل از مصرف ایپراتروپیوم با پزشک مشورت کنید.
- در طول درمان با ایپراتروپیوم باید عملکرد ریوی بررسی شود.
موارد منع مصرف ایپراتروپیوم
- حساسیت شدید به دارو
- حساسیت به سویا و بادام‌زمینی
- حساسیت به آتروپین
موارد احتیاط در مورد ایپراتروپیوم
- گلوکوم با زاویه بسته
- بزرگ شدن خوش‌خیم پروستات
- تنگی در مجرای ادرار
تداخلات دارویی ایپراتروپیوم
- داروهای آنتی موسکارینی می‌توانند اثرات ایپراتروپیوم را افزایش دهند.
- اگر داروهای سمپاتومیمتیک، کرومولین و کورتیکواستروئیدها همزمان با ایپراتروپیوم مصرف می‌شوند، باید حداقل 5 دقیقه بین مصرف آنها فاصله باشد.
عوارض جانبی ایپراتروپیوم
هر دارویی ممکن است علاوه بر اثرات مثبت، عوارض ناخواسته‌ای نیز داشته باشد. هرچند که همه این عوارض در هر فردی مشاهده نمی‌شود، اما اگر یکی از این عوارض را تجربه کردید، با پزشک خود مشورت کنید. عوارض ایپراتروپیوم شامل موارد زیر است:
- CNS: سردرد، احساس خستگی، تحریک‌پذیری، درد
- GI: حالت تهوع و استفراغ، خشکی دهان، مشکلات گوارشی
- CV: تپش قلب سریع، احساس ضربان شدید قلب، درد در قفسه سینه
- Other: برونشیت، انقباض برونش‌ها، سرفه، تنگی نفس، دید تار، کمر درد، علائم سرماخوردگی
مصرف ایپراتروپیوم در بارداری و شیردهی
- مصرف ایپراتروپیوم در بارداری: داده‌های کافی درباره مصرف این دارو در دوران بارداری وجود ندارد.
- مصرف ایپراتروپیوم در شیردهی: مشخص نیست که آیا این دارو در شیر مادر ترشح می‌شود یا نه. قبل از مصرف این دارو در دوران شیردهی با پزشک خود صحبت کنید.
توجهات پزشکی – پرستاری برای مصرف ایپراتروپیوم
- در صورتی که ایپراتروپیوم به مدت طولانی مصرف شود، ممکن است بدن در برابر آن تحمل ایجاد کند.
- در مورد تنگی نفس شدید، از مصرف ایپراتروپیوم خودداری کنید.
- به جای استفاده از ماسک صورت، از نبولایزر با لوله دهانی بهره ببرید.
توجهات بیمار – خانواده در حین مصرف ایپراتروپیوم
- قبل از استفاده از اسپری ایپراتروپیوم، آن را به خوبی تکان دهید.
- برای رفع خشکی دهان ناشی از ایپراتروپیوم می‌توانید از آدامس یا آبنبات استفاده کنید.
- هر روز ابزارهای استنشاقی را بشویید.
- از تماس ایپراتروپیوم با چشم‌ها پرهیز کنید.
- اگر تا نیم ساعت پس از مصرف ایپراتروپیوم بهبودی مشاهده نکردید، به پزشک اطلاع دهید.
- ایپراتروپیوم ممکن است باعث تاری دید، مشکلات تفکر و تاخیر در واکنش‌ها شود، از این رو تا مدتی از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری دارند، اجتناب کنید.
- اگر دچار انقباض برونش، تاری دید، درد چشم، درد در حین ادرار کردن یا تشدید علائم شدید، از مصرف ایپراتروپیوم خودداری کنید.
هشدارها در مورد ایپراتروپیوم
1. در صورت داشتن گلوکوم با زاویه بسته، به دلیل ریسک بالای بروز حمله حاد در صورت تماس ناخواسته ایپراتروپیوم با چشم، و همچنین در صورت ابتلا به بزرگ شدن پروستات، این دارو باید با احتیاط مصرف شود.
توصیه‌های دارویی ایپراتروپیوم
1. از تماس این دارو با چشم‌ها خودداری کنید و در صورت نیاز به استنشاق آئروسل، چشم‌ها را ببندید.
اگر به طور اتفاقی چیزی به چشمان شما برخورد کرد، ممکن است چشم‌ها تحریک شوند یا دید شما کمی تار شود. در این صورت، باید چشم‌ها را با آب سرد بشویید.
2. اگر دارو را به طور روزانه استفاده می‌کنید، باید در زمان‌های مشخص آن را مصرف کنید.
3. اگر بعد از 30 دقیقه استفاده از دارو هنوز بهبودی احساس نکردید یا شرایطتان بدتر شد، فوراً باید به پزشک اطلاع دهید.
چگونه دارو را نگهداری کنیم
- داروی ایپراتروپیوم را در دمای اتاق نگهداری کنید.
