تتراسایکلین و کاربردهای فراوان این دارو (2 نکته مهم)

موارد مصرف تتراسایکلین

تتراسایکلین ها نوعی از آنتی بیوتیک ها هستند که برای مقابله با باکتری های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند. این داروها می توانند با باکتری های گرم مثبت و منفی، همچنین انواع خاصی از میکروب ها مانند مایکوپلاسما، کلامیدیا و ریکتزی ها مبارزه کنند.

تتراسایکلین به دلیل توانایی اش در مقابله با عفونت های ناشی از باکتری، به عنوان یک آنتی بیوتیک استفاده می شود. برای درمان عفونت هایی مانند عفونت های روده، مشکلات پوستی، جوش و آکنه، عفونت های تنفسی و ریوی، عفونت های ادراری، عفونت های جنسی، گره های لنفاوی، سیفلیس، گونوره یا کلامیدیا و بسیاری دیگر از عفونت ها کاربرد دارد.

موارد مصرف تتراسایکلین

کپسول تتراسایکلین (که ممکن است برخی به نام قرص تتراسیکلین آن را بشناسند)، برای درمان عفونت هایی استفاده می شود که به چنین دارویی پاسخ می دهند. این کپسول ها برای درمان عفونت هایی که در مجرای ادرار، اندوسرویکس و رکتوم به وجود می آید نیز به کار می رود.

این کپسول همچنین در درمان بیماری بروسلوز یا تب مالت و برای جوش یا آکنه کاربرد دارد. پماد تتراسایکلین نیز برای درمان جوش یا آکنه و اسهال خونی باسیلی و در درمان بیماران مبتلا به گونوره و سیفلیس که به پنی سیلین حساس هستند، استفاده می شود.

پماد تتراسایکلین موضعی ۳ درصد برای درمان عفونت های سطحی پوستی ناشی از میکروب های حساس به کار می رود. این پماد برای درمان زخم، سوختگی و ختنه و پیشگیری از عفونت های چرکی نیز به کار می رود. همچنین این پماد برای درمان جوش ها یا آکنه های پوستی نیز مناسب است.

پماد تتراسایکلین چشمی برای درمان عفونت های سطحی چشم و به عنوان درمان کمکی برای بیماری تراخم (یک نوع عفونت چشم) استفاده می شود.

مقدار و نحوه مصرف تتراسایکلین

کپسول تتراسیکلین باید با معده خالی و با یک لیوان آب مصرف شود (یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا). دوز مصرف این دارو بسته به نوع و شدت عفونت متفاوت است:

– در بزرگسالان: بسته به نوع و شدت عفونت، از ۲۵۰ میلی گرم تا ۲.۵ گرم هر 6 ساعت یک بار مصرف می‌شود.
– در کودکان بالای ۸ سال: بسته به نوع و شدت عفونت، از ۲۵ تا ۵۰ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر ۶ ساعت یک بار مصرف می‌شود.

نحوه مصرف کپسول تتراسایکلین برای درمان جوش یا آکنه در بزرگسالان و نوجوانان: نخست ۲۵۰ میلی گرم (یک کپسول) هر 6 ساعت یک بار و سپس ۵۰۰ میلی گرم (دو کپسول) هر 6 ساعت مصرف می‌شود.

مصرف پماد موضعی تتراسایکلین در بزرگسالان و کودکان: یک یا دو بار در روز بر روی ناحیه مورد نظر مالیده می‌شود.

مصرف پماد چشمی تتراسایکلین در بزرگسالان و کودکان: یک لایه نازک از پماد به طول تقریبی یک سانتی‌متر هر 2 تا 4 ساعت روی ملتحمه قرار داده می‌شود.

توجه: اگر علائم حساسیت، اختلال عملکرد کلیوی، عفونت ثانویه یا اسهال شدید بروز کرد، مصرف دارو باید متوقف شود.

اثر تتراسایکلین بر آزمایشهای تشخیصی

تتراسایکلین می‌تواند موجب نتایج منفی کاذب در آزمایشات ادرار (با استفاده از روش گلوکز اکسیداز) و افزایش کاذب نتایج آزمایشات فلورومتریک برای اندازه‌گیری کاتکول آمین‌های ادرار شود.

همچنین ممکن است این دارو غلظت BUN، آنزیم‌های کبدی و ائوزینوفیل‌ها را افزایش دهد.

همچنین می‌تواند باعث کاهش تعداد نوتروفیل‌ها و پلاکت‌ها شود.

عوارض جدی تتراسایکلین

• سردرد شدید، سرگیجه و تاری دید
• تب، لرز، بدن درد و علائم شبیه آنفولانزا
• تاول‌های شدید، لایه‌برداری پوست و جوش‌های قرمز
• کاهش غیرطبیعی یا قطع شدن ادرار
• تغییر رنگ پوست به زرد، تیره شدن ادرار، تب، گیجی و احساس ضعف
• درد شدید در قسمت بالای معده که به پشت سرایت می‌کند، حالت تهوع و استفراغ، تند شدن ضربان قلب
• از دست دادن اشتها، زردی پوست و چشم‌ها
• کبودی و خونریزی، احساس ضعف غیرطبیعی

موارد منع مصرف تتراسایکلین

• تتراسایکلین برای افرادی که به دارو حساسیت دارند، ممنوع است.
• این دارو در بارداری، به ویژه در نیمه دوم، ممنوع است.
• برای کودکان زیر 8 سال مصرف آن ممنوع می‌باشد.

موارد احتیاط در مصرف تتراسایکلین

• افرادی که مشکل کلیوی دارند.
• افرادی که مشکل کبدی دارند.
• افرادی که در معرض مستقیم نور خورشید یا اشعه ماوراء بنفش قرار می‌گیرند.

تداخلات دارویی تتراسایکلین

• تتراسایکلین اثر داروهای ضد انعقاد خوراکی را افزایش می‌دهد.
• مصرف تتراسایکلین می‌تواند تأثیر داروهای ضد بارداری خوراکی را کاهش دهد.
• اگر آنتی‌اسیدها، کلسیم، آهن و منیزیم با تتراسایکلین مصرف شوند، جذب این دارو کاهش می‌یابد.
• همچنین، مصرف کلستیرامین، جذب تتراسایکلین را کاهش می‌دهد.
• مصرف لبنیات یا غذاهای حاوی کلسیم می‌تواند با ایجاد کمپلکس غیرقابل حل، جذب این دارو را کاهش دهد.

اگر یک وعده تتراسایکلین را فراموش کرده‌ام، چه کنم؟

اگر فراموش کرده‌اید یک وعده دارو را مصرف کنید، به محض یادآوری، آن را مصرف کنید. اما اگر به زمان مصرف بعدی نزدیک می‌شوید، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید. بسیار مهم است که دوزهای مشخص شده را به صورت منظم و در زمان تعیین شده مصرف کنید تا تأثیر دارو بهتر باشد.

اگر بیش از حد تتراسایکلین مصرف کردم، چه کنم؟

اگر به اشتباه یا به قصد خودکشی مقدار زیادی تتراسایکلین مصرف کرده‌اید، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. مصرف بیش از حد این دارو می‌تواند خطرناک باشد و عوارض شدید ایجاد کند. به خاطر داشته باشید که خودکشی نمایشی با این دارو راه مناسبی برای جلب توجه نیست.

توجه :ساعت قبل یا بعد از مصرف تتراسایکلین، از مصرف مکمل‌های آهن، مولتی‌ویتامین‌ها، مکمل‌های کلسیم، آنتی‌اسیدها و ملین‌ها خودداری کنید.

آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است باعث اسهال شوند. اگر دچار اسهال خونین شدید، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید و در طول درمان با تتراسایکلین به طور خودسرانه از داروهای ضد اسهال استفاده نکنید.

نکات مهم پزشکی – پرستاری در هنگام مصرف تتراسایکلین

• در شروع درمان با تتراسایکلین و در فواصل معین، حتما آزمایشاتی برای بررسی عملکرد کلیه، کبد و خون انجام دهید.
• علائم گوارشی معمولاً به میزان دارو بستگی دارد و بیشتر در دوزهای بالای 2 گرم در روز دیده می‌شود.
• باید به علائم عفونت‌های ثانویه در طول درمان توجه داشته باشید. این عفونت‌ها بیشتر در موارد درمان طولانی مدت و در افراد مسن، ناتوان، بیماران دیابتی و مبتلایان به لوپوس بروز می‌کنند.
• خانم‌هایی که در حین مصرف تتراسایکلین از قرص‌های ضد بارداری استفاده می‌کنند، ممکن است دچار عفونت واژن (کاندیدیاز) شوند.
• در صورت بروز عفونت ثانویه، مصرف تتراسایکلین باید متوقف شود.
• برای بیماران با مشکلات کلیوی و کبدی، دوز تتراسایکلین باید کمتر شود.

نکات مهم برای بیمار و خانواده هنگام مصرف تتراسایکلین

• قبل از شروع به مصرف تتراسایکلین، حتماً تاریخ انقضای دارو را چک کنید. مصرف داروهای منقضی ممکن است باعث بروز مشکلاتی مانند سندرم شبه فانکونی و سندرم شبیه LE شود.
• کپسول تتراسایکلین را باید با معده خالی (یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا) و با یک لیوان آب مصرف کنید.
• مصرف تتراسایکلین همراه با غذا (مانند شیر و لبنیات) می‌تواند جذب دارو را تا 50 درصد کاهش دهد. در صورت بروز مشکلات گوارشی، می‌توان تتراسایکلین را با غذا مصرف کرد، اما این غذا نباید شیر یا لبنیات داشته باشد.
• تتراسایکلین را سر ساعت مشخص مصرف کنید و حتی اگر احساس بهبودی کردید، به درمان ادامه دهید.
• از مصرف آنتی‌اسیدها، و مکمل‌های حاوی کلسیم، منیزیم و آهن، 1 تا 3 ساعت بعد از مصرف تتراسایکلین خودداری کنید.
• مصرف همزمان کپسول تتراسایکلین با قرص‌های ضد بارداری می‌تواند اثر این قرص‌ها را کاهش دهد. بنابراین خانم‌هایی که تحت درمان با تتراسایکلین هستند و از قرص‌های ضد بارداری استفاده می‌کنند، باید به این نکته توجه کنند.
• اگر علائم عفونت ثانویه مانند زائده‌های سیاه و خز مانند روی زبان، خارش و ترشح واژینال، اسهال یا حساسیت بروز کرد، حتماً به پزشک اطلاع دهید.
• پماد موضعی تتراسایکلین 3 درصد نباید با چشم، بینی یا دهان در تماس باشد.
• قبل از استفاده از پماد، محل مورد نظر باید با آب و صابون شسته و بعد از خشک شدن، دارو روی آن مالیده شود.
• اگر پماد موضعی تتراسایکلین روی لباس یا ملحفه ریخته شود، باعث لک شدن آنها می‌شود.
• برای درمان جوش صورت، معمولاً بعد از 2 تا 8 هفته نتیجه مثبت دیده می‌شود، اما ممکن است درمان تا 12 هفته نیز ادامه داشته باشد.

شرایط نگهداری دارو

تتراسایکلین باید در ظروف بسته، در مکان خشک و دور از نور، در دمای بین 15 تا 30 درجه سانتی‌گراد نگهداری شود.

بیشتر بخوانید:

جمع آوری توسط بخش سلامت

مجله رضیم