ترفندهایی برای کاهش درد مفاصل و روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) (2 نکته مهم)
چگونه روماتیسم مفصلی درمان می‌شود؟
آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی یک بیماری مزمن و سیستمیک است که بیشتر در زنان و در سنین 30 تا 50 سال ظهور می‌کند.
در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به سلول‌های خودی، به ویژه سلول‌های سینوویوم مفاصل، حمله می‌کند و این موضوع مشکلاتی را به وجود می‌آورد.
سینوویوم یک لایه سلولی است که قسمت داخلی کپسول مفصلی را پوشش می‌دهد و مسئول تولید مایع مفصلی است. علت دقیق روماتیسم مفصلی هنوز مشخص نشده، ولی پژوهشگران اختلالات سیستم ایمنی را در بروز آن موثر می‌دانند.
به دلیل اینکه علائم این بیماری مشابه با بیماری‌های دیگر است، برای تشخیص درست و جداسازی آن از دیگر بیماری‌ها، پزشکان از روش‌های تصویربرداری و آزمایش‌های دقیق استفاده می‌کنند.
این بیماری مزمن در طولانی‌مدت می‌تواند منجر به آسیب دیدن مفاصل و مشکلات بیشتری برای بیمار گردد.
به همین خاطر، بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی بیشتر از سایر افراد در معرض خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر پوکی استخوان، بیماری‌های گوارشی و بیماری‌های قلبی عروقی هستند.
اهداف اصلی پزشک در درمان روماتیسم
- کاهش فعالیت بیماری و در نتیجه کاهش آسیب به مفاصل
- کاهش درد و محدودیت مفاصل
- کاهش ناتوانی‌هایی که به علت درد، آسیب مفصل یا تغییر شکل اندام ایجاد می‌شود
- درمان عوارض و مشکلات جانبی بیماری
علت بروز روماتیسم مفصلی
روماتیسم مفصلی یکی از بیماری‌های خودایمنی است. برای فهم بهتر این بیماری، باید بدانید که بدن ما یک سیستم دفاعی خاص دارد که با تولید پادتن‌ها در برابر میکروب‌ها محافظت می‌کند. اما در برخی از موارد، این سیستم به دلایلی که هنوز کاملاً مشخص نیست، سلول‌های خودی را به عنوان عوامل خارجی شناسایی می‌کند و برعلیه آنها پادتن تولید می‌کند که باعث آسیب به این سلول‌ها می‌شود. در روماتیسم مفصلی، سیستم ایمنی به سلول‌های برخی از مفاصل، به ویژه مفاصل دست، ران، زانو و لگن حمله می‌کند و تغییراتی در آنها ایجاد می‌نماید.
زمانی که بیماری در ناحیه لگن یا زانو باعث درد و محدودیت حرکتی شود، فرد احساس خشکی شدید در مفاصل دارد و ممکن است هنگام انجام حرکات طبیعی مانند بالا و پایین رفتن از پله‌ها یا نماز خواندن، حس کند که استخوان‌هایش ساییده می‌شود، باید مورد بررسی برای روماتیسم مفصلی قرار گیرد. در چنین مواقعی، معمولاً فرد به دلیل آرتروز یا روماتیسم دچار التهاب مفصل می‌شود، به طوری که کپسول مفصلی یا مفاصل اصلی‌اش ملتهب و دردناک شده و در معرض آسیب است.
آیا تغذیه در بروز روماتیسم مؤثر است؟
علت اصلی روماتیسم، عوامل ژنتیکی هستند. به عبارت دیگر، سیستم بدنی فرد بیمار به گونه‌ای دچار نقص می‌شود که نمی‌تواند به خوبی عوامل خارجی را تشخیص دهد. این عوامل می‌توانند از میکروب‌ها و ویروس‌ها تا استرس که امروزه بسیار رایج است، باشند و به راحتی وارد بدن فرد شوند. در این شرایط، سیستم ایمنی بدن سعی می‌کند به این عوامل واکنش نشان دهد، اما به سلول‌های خودی حمله می‌کند و در نتیجه روماتیسم مفصلی ایجاد می‌شود.
در مورد عوامل محیطی، باید گفت که عفونت‌های ویروسی، میکروبی و همچنین استرس‌های هیجانی می‌توانند بیماری را تحریک کنند. یکی از عوامل مهم و زمینه‌ساز ابتلا به این بیماری، مصرف سیگار است. بنابراین، اگر فردی زمینه ژنتیکی ابتلا به این بیماری را داشته باشد، مهم‌ترین توصیه‌ای که برای پیشگیری از آن به او می‌شود، ترک سیگار است زیرا مصرف دخانیات می‌تواند روند بروز بیماری و آسیب به مفاصل را تشدید کند.
در خصوص تأثیر تغذیه بر این بیماری باید گفت تغذیه به خودی خود در بروز روماتیسم تاثیر ندارد، اما فردی که به این بیماری مبتلا است به دلیل مصرف داروها و عوارضی که ممکن است بوجود آورد، باید از رژیم غذایی مناسبی پیروی کند. به عنوان مثال، فردی که از کورتون استفاده می‌کند، باید از مصرف مواد غذایی قندی پرهیز کند زیرا این داروها باعث افزایش قند خون می‌شوند و برخی داروها نیز ممکن است در اثر آنها قند خون افزایش یابد.
“`html
باید از خوردن غذاهایی که فشار خون را بالا می‌برند، پرهیز کنید.
گاهی اوقات بیماران به خاطر مصرف دارو یا خود بیماری، دچار ضعف یا پوکی استخوان می‌شوند. به همین دلیل توصیه می‌شود ویتامین‌ها، مکمل‌های غذایی، لبنیات و مواد غذایی حاوی کلسیم مانند ماهی که ویتامین «D» دارد، مصرف شوند.
چه بلایی بر سر مفاصل می‌آید؟
شاید بخواهید بدانید که چرا آرتریت روماتوئید دردناک و عذاب‌آور است؟
به دلیل تورم در مفاصل ناشی از آرتریت روماتوئید، رباط‌ها و تاندون‌های اطراف مفصل نیز کشیده می‌شوند. این کشش باعث تضعیف و آسیب تدریجی به مفصل می‌شود که می‌تواند به دررفتگی بخشی از مفصل و تغییر شکل آن منجر شود. به همین دلیل اگر آرتروز به موقع تشخیص داده نشده و درمان نشود، می‌تواند باعث پوکی و آسیب به استخوان‌های اطراف مفصل شود.
به گفته دکتر فائزپور، عوارض ناشی از روماتیسم مفصلی آنقدر شدید است که گاهی اوقات می‌توانید صدای ساییده شدن استخوان‌ها را روی هم بشنوید و ناله بیمار را هم حین معاینه احساس کنید.
روماتیسم مفصلی را چگونه درمان کنیم؟
- درمان روماتیسم با برگ گردو
حدود ۵۰ گرم برگ گردو (تر یا خشک) را برای ۱۰ الی ۱۵ دقیقه در آب بجوشانید. قبل از هر وعده غذا یک فنجان از این جوشانده را بنوشید. این یکی از بهترین درمان‌ها برای روماتیسم است.
- درمان روماتیسم با برگ گردو و برگ فندق
۳۰ گرم برگ فندق را با ۳۰ گرم برگ گردو مخلوط کنید و مقداری نمک به آن اضافه کنید. سپس مقداری روغن زیتون به آن بیفزایید تا برگ‌ها در زیر آن بمانند. آن را روی حرارت بگذارید تا بجوشد و به هم بزنید تا به صورت یک مرهم درآید. این ضماد را روی محل درد بمالید و کاملا ماساژ دهید. بعد از چند روز درد بهبود می‌یابد.
- درمان روماتیسم و درد مفاصل با کلم
برگ کلم را روی میز بگذارید و با یک اتوی داغ آن را گرم کنید. سپس آن را روی محل درد قرار دهید. خوردن کلم قمری و آش کلم نیز بسیار مفید است و چندین بار تجربه شده است. (توجه: تنها با یک یا دو بار خوردن درد برطرف نمی‌شود و باید این کار حداقل یک ماه ادامه یابد.)
- درمان روماتیسم با انگور، گوجه‌فرنگی، گیلاس، آلو و آلوچه
این میوه‌ها به طور کلی برای روماتیسم و نقرس مفید هستند.
- درمان روماتیسم با خردل
یک مرهم از مخلوط آرد و خردل تهیه کنید و آن را به محل درد بمالید تا بهبودی حاصل شود. همچنین می‌توانید کرفس کوبیده را با آرد برنج ترکیب کنید و خمیر حاصل را بر روی نقاط درد بگذارید. همچنین مخلوط کرفس با سیر و پیاز به صورت سالاد تهیه کنید و مصرف کنید که نیز مفید است. مصرف سیب، لیمو، پونه کوهی، آبغوره، نارگیل، بالنگ و پوست سوخته چنار همراه با خمیر زیتون در محل درد نیز بسیار مؤثر است.
چند درصد افراد به پوکی شدید استخوان مبتلا می‌شوند؟
۱۰ درصد افراد بالای ۵۰ سال به پوکی شدید استخوان مبتلا هستند و این رقم در سنین بالای ۶۵ تا ۷۵ سالگی به ۵۰ درصد می‌رسد. در سنین بالای ۸۵ سال، ۹۰ درصد سالمندان به بیماری پوکی شدید استخوانی دچار می‌شوند. به طور کلی، خطر شکستگی به خاطر پوکی استخوان با افزایش سن بیشتر می‌شود. پوکی استخوان در خانم‌ها بعد از دوران یائسگی شدیدتر است. در سن ۷۵ سالگی، ۵۰ درصد از خانم‌ها دچار شکستگی ستون فقرات می‌شوند.
به نظر می‌رسد دارویی با پوشش ۹۰ درصدی برای درمان مبتلایان به پوکی استخوان در ایران تولید شده است. «سینوپار» برای پوکی‌های استخوانی شدید همراه با شکستگی مهره تجویز می‌شود. داروی مشابه خارجی، «تری پاراتاید» بوده که به صورت یک آمپول روزانه زیر جلدی به قیمت یک و نیم میلیون تومان به بیماران ارائه می‌شد.
با وجود اینکه این دارو تاثیر خوبی دارد، به خاطر قیمت بالا، پزشکان به راحتی نمی‌توانستند آن را تجویز کنند. اما با تولید داروی داخلی…
“`
«سینوپار» که در داخل ایران تولید می‌شود، با قیمت یک‌هفتم داروی مشابه خارجی در دسترس مردم قرار دارد. خوشبختانه این دارو تحت پوشش 90 درصدی بیمه قرار گرفته و بیماران تنها 10 درصد قیمت آن را پرداخت می‌کنند.
عوارض نداشتن درمان برای شکستگی مهره چیست؟
شکستگی مهره بسیار دردآور است و اگر درمان نشود، منجر به شکستگی‌های دیگر و انحنا یا قوز در ناحیه کمر می‌شود. یکی از عوامل مهم شکستگی‌های ستون فقرات، پوکی استخوان است.
مسئولان وزارت بهداشت می‌گویند که داروهای تولید شده در کشور به اندازه‌ای که باید، توسط پزشکان استفاده نمی‌شود و پزشکان کمتر به بیماران این داروها را تجویز می‌کنند.
چقدر روماتولوژیست‌ها از داروهای بیولوژیک داخلی که برای درمان بیماری‌های روماتیسمی تولید می‌شوند، استقبال می‌کنند؟
داروی «آلتبرل» به خاطر نتیجه خوبی که در کاهش درد و کاهش تورم مفاصل دارد، مورد تایید و استقبال روماتولوژیست‌های ایرانی قرار گرفته است. به همین دلیل، انجمن روماتولوژی ایران نیز از این دارو حمایت می‌کند.
موقعیت ایران در تولید دو داروی «آلتبرل» و «سینوپار» در سطح جهانی چگونه است؟
خوشبختانه در تولید «آلتبرل»، جزو اولین‌ها در دنیا هستیم. در واقع، فقط ایران، آمریکا و کره جنوبی تکنولوژی تولید این دارو را دارند. وضعیت تولید «سینوپار» هم به همین صورت است و ما جزو نخستین تولیدکنندگان آن هستیم و در کنار آمریکا و چند کشور اروپایی قرار داریم. اگرچه این دارو در هند نیز تولید می‌شود، اما کیفیت آن با داروی ایرانی برابری نمی‌کند. ترکیه هم قرار است این دارو را تولید کند.
همانطور که گفتیم، تولیدکنندگان داروهای داخلی به حمایت نیاز دارند تا بتوانند به کار خود ادامه دهند. حمایت از این شرکت‌ها در واقع حمایت از تولید داخلی است و به تولیدکنندگان انگیزه می‌دهد که محصول جدید تولید کنند. پوشش بیمه‌ای وسیع نه تنها دارو را با قیمت مناسب در اختیار بیماران قرار می‌دهد، بلکه به تولیدکنندگان هم کمک می‌کند که راحت‌تر داروهای خود را بفروشند.
می‌دانیم که داروهای بیولوژیک جدید، معمولاً قیمت‌های بالایی دارند و فقط با کمک بیمه‌ها مردم می‌توانند آنها را تهیه کنند. همچنین حمایت دولت از صادرات این داروها، شرایط را برای پیشرفت بیشتر آنها فراهم می‌کند.
غذاهای مضر برای روماتیسم
برخی از غذاهای مضر برای روماتیسم (روماتیسم مفصلی) اینها هستند:
- فست فودها، کنسروها و خوراکی‌های کارخانه‌ای به خاطر مواد نگهدارنده و افزودنی‌های آنها.
- خوردن زیاد غذاهای سرخ کرده و چرب.
- خوردن زیاد غذاهای فریز شده.
- محدود کردن رژیم غذایی به چند نوع غذا مثل برنج، مرغ و گوشت گاو (که همگی گرم مزاج هستند).
- خوردن زیاد ترشیجات (هر چیزی که طعمی ترش دارد).
- خوردن زیاد تنقلات صنعتی مثل چیپس، پفک، شکلات و بستنی.
- مصرف زیاد غذاهای شور (مثل نمک، خیار شور، آجیل شور و تخمه شور).
- خوردن شیرینی‌های قنادی.
پیامبر اسلام (ص) فرمود:
«معده خانه هر دردی است و پرهیز از غذاهای نامناسب اساس هر درمانی است.»
یعنی معده مرکز تمام دردهاست و اجتناب از غذاهای نامناسب و پرخوری، کلید درمان است. البته پرهیز از غذاهای مضر برای روماتیسم خیلی هم سخت نیست، فقط کافیست جایگزین‌های مناسب برای آنها پیدا کنید. به عنوان مثال، برخی از غذاهای مفید برای روماتیسم یا روماتیسم مفصلی که گرم مزاج هستند به این صورت هستند:
اما نکته‌ای که باید همیشه رعایت شود (حتی بعد از بهبودی) این است:
“`html
مصرف ترشیجات، برنج سفید (چلو)، گوشت‌های سرد مزاج، غذاهای صنعتی و فست فودها باید کاملاً قطع شود چون اینها می‌توانند باعث بازگشت بیماری شوند. تقریباً بعد از دو ماه پرهیز غذاهایی که گفته شد (این زمان بستگی به پیشرفت بیماری دارد و ممکن است کمتر یا بیشتر باشد)، علائم بهبودی قابل مشاهده است و اگر حتی 10 درصد هم بهبودی احساس کردید، باید ادامه دهید و هرگز ناامید نشوید. به نظر می‌رسد زنانی که عمل سزارین انجام داده‌اند نیز ممکن است سرد مزاج شوند.
همچنین عمل‌های جراحی باز که به چاک‌خوردگی پوست نیاز دارند، می‌توانند در سرد مزاجی افراد تأثیر بگذارند، حتی برای مردان. تأکید می‌کنم که خوردن غذاهای سرد مزاج برای مبتلایان به این بیماری مانند خوردن سم است و باید از خوردنی‌های سرد مزاج تا حد ممکن پرهیز کنید.
مواد غذایی مناسب برای بیماران روماتیسمی و سایر بیماری‌های خودایمنی:
- پرهیز از غذاهای صنعتی و غذاهایی که با مزاج فرد سازگار نیستند. (افراد سرد مزاج باید از غذاهای سرد پرهیز کنند و افراد گرم مزاج نیز باید از غذاهای گرم دوری کنند). بیماران روماتیسمی باید از غذاهای سرد مزاج پرهیز کنند.
- کاهش استرس با ایجاد آرامش که بهترین راه آن روی آوردن به معنویات (مثل خواندن قرآن و نماز) است.
- ایجاد توازن pH خون با مصرف سبزیجات یا سالاد (همراه با غذا) و عدم زیاده‌روی در مصرف گوشت قرمز (حتی گوشت قرمز گرم مزاج).
- درمان به موقع بیماری‌های عفونی با مراجعه به پزشک (عفونت نباید پیشرفت کند چون ممکن است به یک بیماری خودایمنی تبدیل شود).
- انجام نرمش و ورزش‌های آرام و مداوم.
- رفع یبوست با مصرف حدود 6 لیوان یا بیشتر آب در روز یا استفاده از زیتون (یا روغن زیتون طبیعی) و انجیر.
- استفاده از ترکیب عسل، دارچین و مقداری زنجبیل (یا جوشانده زیره یا دارچین) این ترکیب فقط برای افراد سرد مزاج است.
با وجود اینکه چند ماه باید پرهیز غذایی انجام شود تا بهبودی حاصل شود، داروها در این بیماری‌ها تأثیر قطعی ندارند. چون با ورود غذاهای سرد مزاج به بدن، ممکن است بیماری دوباره شدت بگیرد. البته تأکید می‌کنم در مواردی که بیماری پیشرفت کند، باید تحت درمان با برخی داروهای شیمیایی قرار گیرید، اما با رعایت نکات گفته شده می‌توان مصرف دارو را کاهش داد.
جمع‌بندی:
بر اساس تجربه و مطالعات خودم، متوجه شدم که علت ابتلا به روماتیسم مفصلی یا تقریباً همه بیماری‌های خودایمنی به دو عامل زیر مربوط می‌شود: عدم توجه به مصرف غذا (خوردن غذاهایی که با مزاج انسان سازگار نیستند – با توجه به کتاب «15 روز تا سلامتی» که اشاره شد – و کم کردن مصرف سبزیجات) و فشارهای عصبی (نگرانی، عصبانیت و هر چیزی که آرامش روانی فرد را مختل کند).
سایت رضیم
“`
