خطرات بالا بودن تری گلیسیرید (triglyceride) در آزمایش خون (2 نکته مهم)
تری گلیسیرید (triglyceride) چیست ؟
اگر به طور مرتب فشار خون و کلسترول خونتان را بررسی می کنید، بدانید که باید تری گلیسرید خود را هم زیر نظر داشته باشید. تری گلیسرید، نوعی چربی در خون است که اگر سطح آن بالا باشد، می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش دهد. تغییر سبک زندگی و استفاده از رژیم غذایی مناسب به کاهش سطح تری گلیسرید کمک می‌کند.
تری گلیسریدها نوعی چربی موجود در خون شما هستند. روغن، مارگارین، کره و بیشتر چربی‌هایی که در غذاهای روزمره می‌خورید، از نوع تری گلیسرید هستند. بدن شما بعد از خوردن این چربی‌ها، آنها را جذب می‌کند. اما تنها منبع تری گلیسرید این نیست؛ بدن شما کالری‌های اضافی که دریافت می‌کند، به ویژه کربوهیدرات‌های ساده مانند ماکارونی، نان بدون سبوس، شکلات، شکر و الکل را به تری گلیسرید تبدیل کرده و آنها را در سلول‌های چربی ذخیره می‌کند.
تری گلیسرید در آزمایش خون
تری گلیسرید نوعی چربی در خون است. وقتی غذا می‌خورید، بدن شما کالری‌های اضافی را به تری گلیسرید تبدیل می‌کند و آنها در سلول‌های چربی شما ذخیره می‌شوند. برای تولید انرژی در زمان میان‌وعده، هورمون‌ها تری گلیسریدها را آزاد می‌کنند. اگر بیش از مقدار غذایی که می‌سوزانید، بخورید، مطمئناً تری گلیسرید شما بالا خواهد بود.
چگونه سطح تری گلیسرید را در خون اندازه می‌گیرند ؟
پزشک شما احتمالا آزمایش تری گلیسرید و کلسترول را هم زمان با یکدیگر تجویز می‌کند. آنها از خون شما نمونه می‌گیرند و ممکن است قبل از آن از شما بخواهند که به مدت نیم روز یا بیشتر غذاها و نوشیدنی‌های خاصی را مصرف نکنید تا نتیجه دقیق‌تر باشد. سپس خون در آزمایشگاه آزمایش میشود.
بیشتر بخوانید:
چه میزان تری گلیسرید نرمال محسوب میشود ؟
سطح تری گلیسرید خون خود را با این اعداد که بر اساس ۱۲ ساعت ناشتا بودن است، مقایسه کنید: با یک آزمایش خون ساده می‌توانید میزان تری گلیسرید خود را اندازه‌گیری کنید:
- تری گلیسیرید نرمال (بهترین حالت): کمتر از ١٥٠ میلی‌گرم در دسی‌لیتر و یا کمتر از ١.٧ میلی‌مول در لیتر
- تری گلیسیرید در مرز: ١٥٠ تا ١٩٩ میلی‌گرم در دسی‌لیتر و یا ١.٨ تا ٢٠٢ میلی‌مول در لیتر
- تری گلیسیرید بالا: ٢٠٠ تا ٤٩٩ میلی‌گرم در دسی‌لیتر و یا ٢.٣ تا ٥.٦ میلی‌مول در لیتر
- تری گلیسیرید خیلی بالا: ٥٠٠ میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا بالاتر و یا ٥.٧ میلی‌مول در لیتر یا بالاتر
انجمن قلب آمریکا اعلام کرده است که تری گلیسرید ١٠٠ میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا کمتر بسیار خوب است. این میزان تری گلیسرید می‌تواند به سلامت قلب شما کمک کند. البته این انجمن مصرف داروها برای کاهش تری گلیسرید را توصیه نمی‌کند و به جای آن تغییر سبک زندگی، تغذیه سالم، کاهش وزن و تحرک بدنی را پیشنهاد می‌دهد، زیرا معمولاً تری گلیسرید با رژیم غذایی به خوبی قابل کنترل است.
پزشک شما معمولا تری گلیسرید را در بخشی از آزمایش کلسترول چک می‌کند. (که به آن پانل چربی هم می‌گویند) و برای این آزمایش باید حداقل ١٢ ساعت ناشتا باشید.
بیشتر بخوانید:
آیا تری گلیسریدها می‌توانند برای بدن مفید باشند ؟
بله، در مقدار مناسب. بدن شما برای ذخیره و انتقال انرژی از تری گلیسریدها استفاده می‌کند. اما مقدار زیاد آنها می‌تواند باعث بروز بیماری‌های قلبی شود، به خصوص اگر سطح کلسترول بد (LDL) در خون شما بالا باشد.
آیا تری گلیسرید همان کلسترول است ؟
خیر. هر دوی آنها به عنوان چربی‌ها شناخته می‌شوند، اما فقط تری گلیسریدها چربی واقعی هستند. کلسترول ماده‌ای شبیه موم است که توسط کبد تولید میشود و همچنین از طریق غذا نیز وارد بدن میشود. کلسترول به ساخت غشای سلول‌ها و هورمون‌ها کمک کرده و به فرایند گوارش غذا نیز یاری می‌رساند.
تفاوت بین تری گلیسرید و کلسترول چیست؟
این دو نوع چربی متفاوت در خون هستند. تری گلیسریدها کالری‌های مصرف‌نشده را برای تأمین انرژی ذخیره می‌کنند، در حالی که کلسترول به ساخته شدن سلول‌ها و هورمون‌ها در بدن کمک می‌کند. این دو نوع چربی در خون حل نمی‌شوند و با کمک پروتئین‌ها در کل بدن جابجا می‌شوند.
تری گلیسرید منبع انرژی است در حالی که کلسترول ماده‌ای مومی و بیبو است که یا از مواد غذایی تامین میشود یا به وسیله کبد تولید میشود. کلسترول بخش مهمی از سلول‌های عصبی و دیواره‌ی سلول‌ها را تشکیل می‌دهد. همچنین هم کلسترول و هم تری گلیسرید در فرایند گوارش و تولید برخی هورمون‌ها تاثیرگذار هستند. کلسترول نمی‌تواند با خون مخلوط شود و یا در آن حل گردد. کبد این چربی‌ها را با پروتئین‌ها ترکیب می‌کند و تشکیل لیپوپروتئین می‌دهد. سپس این لیپوپروتئین‌ها تری گلیسرید و کلسترول را به نقاط مختلف بدن منتقل می‌کنند.
تری گلیسرید یکی از عوامل مهم در بروز بیماری‌های قلبی است. زمانی که پزشک می‌خواهد چربی خون شما را بررسی کند، تری گلیسرید یکی از مواردی است که آزمایش میشود. در کنار تری گلیسرید، میزان کلسترول، HDL (کلسترول خوب) و LDL (کلسترول بد) نیز بررسی میشود. بعد از خوردن غذا، معمولاً تری گلیسرید در خون بالا می‌رود. به همین دلیل برای دقت بیشتر در آزمایش تری گلیسرید، از شما خواسته میشود که ۱۲ ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید و نیاشامید. علاوه بر رژیم غذایی و مصرف الکل، عادت ماهیانه، زمان روز و ورزش هم می‌توانند بر میزان تری گلیسرید تاثیر بگذارند.
میزان بالای کلسترول در خون می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد و تری گلیسرید بالا ممکن است منجر به سختی یا ضخیم شدن دیواره شریان‌ها شود که خطر حمله قلبی و مغزی را افزایش می‌دهد. تری گلیسرید بالا گاهی اوقات نشان‌دهنده وجود شرایط دیگر مثل چاقی یا سندرم متابولیک است (که شامل چندین مشکل بهداشتی مانند تجمع چربی دور کمر، فشار خون بالا، تری گلیسرید و قند خون بالا به همراه کلسترول HDL پایین است). این وضعیت در افرادی که دیابت نوع دو دارند نیز مشاهده میشود، به ویژه اگر آنها نتوانند قند خون خود را در محدوده طبیعی نگه دارند. همچنین، در افرادی که دچار کم‌کاری تیروئید، مشکلات قلبی، کلیوی هستند یا برخی اختلالات ژنتیکی دارند که فرایند تبدیل چربی به انرژی را تحت تاثیر قرار می‌دهند، هم دیده میشود. علاوه بر این، برخی داروها نیز ممکن است باعث افزایش تری گلیسرید شوند.
بیشتر بخوانید:
میزان اهمیت تری گلیسرید
هنوز درباره‌ی تاثیر تری گلیسرید بالا در ضخیم شدن دیواره‌های عروق قلبی و افزایش خطر سکته مغزی و بیماری‌های قلبی و عروقی روشن نیست.
تری گلیسرید بالا معمولاً در افرادی با اضافه وزن زیاد و شرایط متابولیک خاص دیده میشود، که در این صورت خطر حمله مغزی و قلبی به‌طور کلی افزایش می‌یابد. مجموعه‌ای از شرایط خاص مانند چربی زیاد دور شکم، فشار خون بالا، تری گلیسرید بالا، قند خون بالا و ترکیب نامناسب کلسترول به ایجاد سندرم متابولیسمی منجر میشود.
گاهی اوقات تری گلیسرید بالا نشان‌دهنده دیابت نوع دوم، کمبود یکی از هورمون‌های تیروئید، بیماری‌های کبدی و کلیوی یا برخی بیماری‌های نادر ژنتیکی می‌باشد، که در آن بدن نمی‌تواند چربی‌ها را به انرژی تبدیل کند. حتی تری گلیسرید بالا ممکن است ناشی از مصرف داروهایی مانند بلوک‌کننده‌های بتا، قرص‌های ضد بارداری، داروهای ادرارآور، استروئیدها یا داروهای ضد سرطان سینه باشد.
بیشتر بخوانید:
لیپوپروتئین چیست ؟
تری گلیسرید به تنهایی نمی‌تواند در خون حرکت کند؛ بنابراین به پروتئین‌های خاصی به نام لیپوپروتئین متصل میشود. با این کار، تری گلیسریدها می‌توانند در بدن شما حرکت کنند و در سلول‌های چربی ذخیره شوند.
آیا سطح بالای تری گلیسرید علائمی دارد؟
معمولاً خیر. به همین دلیل بهتر است به طور منظم آزمایش خون بدهید تا سطح لیپیدهای خون، از جمله تری گلیسرید، مشخص شود. وقتی تری گلیسرید به طور مزمن بالا باشد، ممکن است نشان‌دهنده شرایطی باشد که خطر حمله قلبی را افزایش می‌دهد. همچنین، سطح تری گلیسرید با فشار خون بالا، کلسترول بالا، چاقی، دیابت و بیماری‌های تیروئید مرتبط است.
اگر تری گلیسرید شما بالا بود چه کار کنید؟
در ابتدا باید مشخص کنید چرا این حالت اتفاق افتاده است. ممکن است نیاز به تغییر در رژیم غذایی و ورزش داشته باشید. اما مشکلات کبد، تیروئید یا شرایطی مانند دیابت نیز می‌توانند علت افزایش تری گلیسرید باشند، یا ممکن است ترکیبی از این عوامل باشد. زمانی که پزشک شما دلیل اصلی را متوجه شد، می‌توانید برای درمان اقدام کنید.
بهترین روش‌ها برای کاهش تری گلیسرید
- کاهش وزن. اگر اضافه وزن دارید، کم کردن ۲.۵ تا ۵ کیلوگرم می‌تواند به کاهش تری گلیسرید کمک کند. بر روی انرژی بیشتر و سلامتی خود پس از کاهش وزن تمرکز کنید.
- کاهش کالری دریافتی. به یاد داشته باشید که کالری اضافه به تری گلیسرید تبدیل میشود و به عنوان چربی ذخیره میشود. کالری کمتر به معنای تری گلیسرید کمتر است.
- اجتناب از شکر و غذاهای فرآوری‌شده. کربوهیدرات‌های ساده مانند شکر و غذاهایی که با آرد سفید درست می‌شوند، باعث افزایش تری گلیسرید می‌شوند.
- محدود کردن کلسترول در رژیم غذایی. بیش از ۳۰۰ میلی‌گرم کلسترول در روز مصرف نکنید؛ اگر بیماری قلبی دارید، کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم مصرف کنید. از منابع کلسترول شامل گوشت‌های چرب، زرده تخم‌مرغ و محصولات لبنی نیز دوری کنید.
- انتخاب چربی‌های سالم‌تر. از روغن‌های گیاهی غیراشباع مانند روغن زیتون، بادام‌زمینی و کانولا استفاده کنید. به جای گوشت قرمز، ماهی‌های غنی از امگا ۳ مثل سالمون و ماکارل را انتخاب کنید.
- حذف چربی‌های ترانس از رژیم غذایی. چربی‌های ترانس معمولاً در غذاهای سرخ‌کردنی و برخی محصولات کارخانه‌ای یافت می‌شوند. به برچسب «بدون چربی ترانس» اعتماد نکنید؛ زیرا در آمریکا، محصولاتی که ۰.۵ گرم چربی ترانس دارند، به عنوان بدون ترانس محسوب می‌شوند و مصرف مکرر آنها مضر است. مواد تشکیل‌دهنده غذاها را مطالعه کنید و اگر حاوی روغن هیدروژنه است، از مصرف آن پرهیز کنید.
- محدود کردن مصرف الکل. الکل حاوی قند و کالری بالایی است که می‌تواند تری گلیسرید را افزایش دهد؛ حتی مقدار کمی از آن می‌تواند تری گلیسرید را بالا ببرد.
- ورزش منظم. حداقل روزی ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی انجام دهید. ورزش منظم، کلسترول خوب را افزایش می‌دهد و کلسترول بد را کاهش می‌دهد. پیاده‌روی، شنا و ورزش‌های گروهی بسیار مفید هستند. اگر وقت کافی ندارید، می‌توانید برای ۱۰ دقیقه از پله‌ها بالا و پایین بروید یا هنگام تماشای تلویزیون حرکات شنا و دراز و نشست انجام دهید.
- اگر تری گلیسرید شما بالا است، به وضعیت دیابت و فشار خون بالا نیز توجه داشته باشید.
بیشتر بخوانید:
آیا برای تری گلیسرید بالا باید دارو مصرف کرد؟
اگر با تغییر در شیوه زندگی نتوانید تری گلیسیردتان را کاهش دهید، پزشکتان ممکن است برای شما دارو تجویز کند. معمولا تمرکز درمان بر کاهش کلسترول بد خون است.
داروها به شرح زیر هستند:
- نیاسین: نیاسین یا اسید نیکوتینیک می‌تواند کلسترول بد را کاهش دهد. پزشک ممکن است یک مکمل به نام نیاسپان هم به همراه نیاسین تجویز کند. این دارو را حتماً با تجویز پزشک تهیه کنید چون ممکن است با سایر داروها تداخل داشته باشد و اگر بیش از حد مصرف شود، عوارض جانبی خطرناکی به همراه دارد.
- فیبریتس: داروهایی مثل فنوفیبریت و جمفیبروزیل نیز در کاهش تری گلیسرید موثر هستند.
- استاتین‌ها: اگر کلسترول خوب شما پایین و کلسترول بد خونتان بالا باشد، پزشک ممکن است ترکیبی از داروهای استاتین و نیاسین یا فیبریتس را تجویز کند. به دلیل عوارض جانبی استاتین‌ها، اگر دچار سرگیجه، اسهال، یبوست یا گرفتگی عضلانی هستید، حتماً این موارد را به پزشکتان بگویید.
- مکمل‌های امگا ٣: اسیدهای چرب امگا ٣ می‌توانند در کاهش تری گلیسرید مؤثر باشند. این مکمل‌ها را می‌توانید از داروخانه یا با تجویز پزشک تهیه کنید. اگر خودتان این دارو را تهیه کنید و در عین حال داروی دیگری برای کاهش تری گلیسرید مثل استاتین‌ها مصرف می‌کنید، حتماً با پزشک مشورت کنید زیرا مصرف امگا ٣ ممکن است بر روی دیگر داروها تاثیر بگذارد.
- اگر به تجویز پزشک دارو مصرف می‌کنید، حتماً طبق دستور عمل کنید و فراموش نکنید که تغییر شیوه زندگی هم تأثیر زیادی بر سلامتی‌تان دارد.
سوالات رایج شما کاربران در مورد آزمایش تری گلیسرید (triglyceride)
پروفایل لیپیدی چیست؟
این آزمایش سطح کلسترول خوب (HDL)، کلسترول بد (LDL) و تری گلیسرید را در خون شما اندازه‌گیری می‌کند. پزشک ممکن است این سه عدد را در یک فرمول قرار دهد تا مقدار کلسترول نهایی خون شما را مشخص کند. عدد بالاتر برای این فاکتور احتمال خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
سن، سابقه خانوادگی، سیگار کشیدن، فشار خون و مسائل دیگر می‌توانند بر روی مقدار کلسترول نهایی خون تأثیر بگذارند. بنابراین، درباره این موضوع با پزشک خود صحبت کنید.
آیا قبل از آزمایش باید ناشتا باشیم؟
سطح تری گلیسرید معمولاً بعد از خوردن غذا افزایش می‌یابد. به همین خاطر است که گاهی پزشک از شما می‌خواهد که از دوازده ساعت قبل از آزمایش جز آب چیزی نخورید. رژیم غذایی، مصرف نوشیدنی‌های الکلی، دوره قاعدگی برای خانم‌ها، ساعت آزمایش و فعالیت‌های ورزشی اخیر شما می‌تواند بر نتیجه آزمایش تأثیر بگذارد.
چه موقع باید آزمایش بدهم؟
شما باید با پزشک خود مشورت کنید تا او بر اساس سوابق خانوادگی، سن و جنسیت شما، تصمیم بگیرد که هر چند وقت یکبار باید آزمایش بدهید. پزشک شما شرایط دارویی و درمان‌هایی که تاکنون داشته‌اید را نیز در نظر می‌گیرد.
بیشتر بخوانید:
آیا برای تری گلیسرید بالا باید دارو مصرف کرد؟
اگر با تغییر در شیوه زندگی نتوانید تری گلیسیردتان را کاهش دهید، پزشکتان ممکن است برای شما دارو تجویز کند. معمولا تمرکز درمان بر کاهش کلسترول بد خون است.
داروها به شرح زیر هستند:
- نیاسین: نیاسین یا اسید نیکوتینیک می‌تواند کلسترول بد را کاهش دهد. پزشک ممکن است یک مکمل به نام نیاسپان هم به همراه نیاسین تجویز کند. این دارو را حتماً با تجویز پزشک تهیه کنید چون ممکن است با سایر داروها تداخل داشته باشد و اگر بیش از حد مصرف شود، عوارض جانبی خطرناکی به همراه دارد.
- فیبریتس: داروهایی مثل فنوفیبریت و جمفیبروزیل نیز در کاهش تری گلیسرید موثر هستند.
- استاتین‌ها: اگر کلسترول خوب شما پایین و کلسترول بد خونتان بالا باشد، پزشک ممکن است ترکیبی از داروهای استاتین و نیاسین یا فیبریتس را تجویز کند. به دلیل عوارض جانبی استاتین‌ها، اگر دچار سرگیجه، اسهال، یبوست یا گرفتگی عضلانی هستید، حتماً این موارد را به پزشکتان بگویید.
- مکمل‌های امگا ٣: اسیدهای چرب امگا ٣ می‌توانند در کاهش تری گلیسرید مؤثر باشند. این مکمل‌ها را می‌توانید از داروخانه یا با تجویز پزشک تهیه کنید. اگر خودتان این دارو را تهیه کنید و در عین حال داروی دیگری برای کاهش تری گلیسرید مثل استاتین‌ها مصرف می‌کنید، حتماً با پزشک مشورت کنید زیرا مصرف امگا ٣ ممکن است بر روی دیگر داروها تاثیر بگذارد.
- اگر به تجویز پزشک دارو مصرف می‌کنید، حتماً طبق دستور عمل کنید و فراموش نکنید که تغییر شیوه زندگی هم تأثیر زیادی بر سلامتی‌تان دارد.
سوالات رایج شما کاربران در مورد آزمایش تری گلیسرید (triglyceride)
پروفایل لیپیدی چیست؟
این آزمایش سطح کلسترول خوب (HDL)، کلسترول بد (LDL) و تری گلیسرید را در خون شما اندازه‌گیری می‌کند. پزشک ممکن است این سه عدد را در یک فرمول قرار دهد تا مقدار کلسترول نهایی خون شما را مشخص کند. عدد بالاتر برای این فاکتور احتمال خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
سن، سابقه خانوادگی، سیگار کشیدن، فشار خون و مسائل دیگر می‌توانند بر روی مقدار کلسترول نهایی خون تأثیر بگذارند. بنابراین، درباره این موضوع با پزشک خود صحبت کنید.
آیا قبل از آزمایش باید ناشتا باشیم؟
سطح تری گلیسرید معمولاً بعد از خوردن غذا افزایش می‌یابد. به همین خاطر است که گاهی پزشک از شما می‌خواهد که از دوازده ساعت قبل از آزمایش جز آب چیزی نخورید. رژیم غذایی، مصرف نوشیدنی‌های الکلی، دوره قاعدگی برای خانم‌ها، ساعت آزمایش و فعالیت‌های ورزشی اخیر شما می‌تواند بر نتیجه آزمایش تأثیر بگذارد.
چه موقع باید آزمایش بدهم؟
شما باید با پزشک خود مشورت کنید تا او بر اساس سوابق خانوادگی، سن و جنسیت شما، تصمیم بگیرد که هر چند وقت یکبار باید آزمایش بدهید. پزشک شما شرایط دارویی و درمان‌هایی که تاکنون داشته‌اید را نیز در نظر می‌گیرد.
بیشتر بخوانید:
