درمان خانگی عفونت بعد از جراحی و بخیه (2 نکته مهم)
عفونت پس از جراحی چیست و چگونه می‌توان از آن جلوگیری کرد
پیشرفت‌های جراحی تا حد زیادی به دلیل کشف و توسعه روش‌هایی است که می‌توانند از بروز عفونت بعد از جراحی جلوگیری کنند. در هر عمل جراحی، حتی کوچک، خطر عفونت وجود دارد. برای مثال، در کارهای کوچک مانند وارد کردن سوزن به مفصل برای خارج کردن مایع، احتمال عفونت کم است. اما در جراحی‌های بزرگ‌تر، جایی که جراحت بزرگ‌تر است و زخم مدت طولانی‌تری باز می‌ماند، احتمال عفونت بیشتر می‌شود. همچنین، در جراحی‌هایی که اجسامی مانند پیچ، پلاک، یا مفصل‌های مصنوعی در بدن باقی می‌مانند، خطر عفونت بالاتر می‌رود.
نحوه پیشگیری از عفونت:
پیشگیری از عفونت یکی از مهم‌ترین مراحل هر عمل جراحی است و تمام اعضای تیم پزشکی باید اقداماتی انجام دهند تا احتمال عفونت را به حداقل برسانند. پیشگیری از عفونت با اقدامات قبل از جراحی شروع می‌شود. پزشک جراح قبل از عمل اطمینان حاصل می‌کند که بیمار هیچ عفونتی در بدن خود ندارد. عفونت‌های پوستی، عفونت‌های ادراری و یا عفونت‌های دهانی ممکن است میکروب‌ها را به محل جراحی منتقل کنند و باعث عفونت شوند. اگر پزشک متوجه شود که بیمار عفونتی دارد، عمل جراحی را تا زمان بهبودی به تعویق می‌اندازد.
احتمال دارد که صبح روز عمل از بیمار درخواست شود تا با یک صابون ضد باکتری کل بدنش را بشوید تا تعداد میکروب‌های روی پوست او کم شود. در اتاق عمل، قبل از شروع جراحی، پوست در محل جراحی و اطراف آن با یک محلول ضدعفونی‌کننده (معمولا بتادین) به چندین بار تمیز می‌شود. همچنین، قبل از شروع جراحی، معمولاً به بیمار آنتی‌بیوتیک به صورت وریدی داده می‌شود. در حین جراحی نیز به دقت مراقبت می‌شود تا هر چیزی که با پوست و بافت بیمار در محل جراحی تماس می‌گیرد، استریل و عاری از میکروب باشد.
اتاق جراحی به‌طور مداوم تمیز و با مواد ضدعفونی‌کننده استریل می‌شود. تمام ابزاری که در حین جراحی استفاده می‌شود، قبل از عمل با بخار و حرارت بالا ضدعفونی شده و میکروب‌ها از آنها حذف می‌شود. اطراف محل عمل با پرده‌های پارچه‌ای استریل و ضدعفونی‌شده محاصره می‌شود تا هیچ چیز دیگری با محل عمل تماس نداشته باشد. تمام اعضای تیم جراحی قبل از عمل دست‌های خود را با محلول ضدعفونی تمیز کرده و سر، بدن و جلوی دهان و بینی خود را با پارچه‌های ضدعفونی‌شده می‌پوشانند. در پایان جراحی، زخم عمل با پانسمان استریل پوشانده می‌شود.
پانسمان روی زخم یک مانع بزرگ در جلوگیری از ورود میکروب‌ها به زخم جراحی است. بعد از چند روز، زمانی که زخم جراحی به طور کامل بسته شد، خطر ورود میکروب‌ها کاهش می‌یابد، اما تا زمانی که زخم ترشحات آبی دارد، میکروب‌ها می‌توانند به داخل زخم بروند. به همین دلیل، در این مدت پوشاندن کامل زخم با پانسمان بسیار اهمیت دارد. پانسمان نباید به هیچ عنوان خیس شود و نباید اجازه داد ترشحات زخم به پانسمان برسند. تعویض پانسمان باید توسط پرسنل آموزش‌دیده و در شرایط استریل انجام شود. پس از جراحی، ممکن است تا چند روز به بیمار آنتی‌بیوتیک داده شود تا احتمال عفونت کاهش یابد.
علائم شایع عفونت بعد از جراحی و بخیه
معمولاً در عرض 5 تا 10 روز پس از جراحی، علائم زیر ظاهر می‌شود، اما در برخی از موارد ممکن است چند هفته بعد نمایان شوند:
- درد و قرمزی در اطراف زخم جراحی
- وجود چرک و تجمع سایر مایعات در اطراف بخیه‌ها
- تب (گاهی اوقات)
دلایل عفونت در محل بخیه
عفونت معمولاً به دلیل باکتری‌هایی مانند استرپتوکوک‌ها و استافیلوکوک‌ها یا سایر میکروب‌ها ایجاد می‌شود. با وجود پیشرفت‌های جدید در روش‌های ضدعفونی قبل از عمل و مراقبت‌های پس از عمل، گاهی اوقات عفونت به وجود می‌آید.
عوامل خطر
- افراد مسن‌تر
- تغذیه ناکافی
- هر نوع بیماری مزمن، به ویژه دیابت
- انجام جراحی روی دستگاه گوارش
- مصرف داروهایی که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کنند
- بیماران چاق
- افرادی که به سرطان مبتلا هستند
نکات پیشگیری از عفونت در محل بخیه
- تجویز آنتی‌بیوتیک پیش از عمل جراحی در زمان مناسب
- اطمینان از این که بیمار در بهترین شرایط ممکن قبل از عمل است
- استفاده از محلول‌های ضدمیکروبی در اطراف محل برش جراحی
- رعایت نکات بهداشتی و استریل در اطراف محل عمل و استفاده کارکنان اتاق عمل از لباس و تجهیزات تمیز
- مصرف آنتی‌بیوتیک‌های خاص مثل نئومایسین قبل از جراحی برای پاکسازی دستگاه گوارش
- تمیز کردن کامل پوست قبل از جراحی
- کاهش هر چه بیشتر تعداد بخیه‌ها
- انتخاب مناسب آنتی‌بیوتیک پس از عمل
- انتخاب زمان و مدت مناسب برای مصرف آنتی‌بیوتیک
- کوتاه کردن موها با قیچی به جای تراشیدن اطراف محل برش جراحی
- نگهداری سطح قند خون در حد مناسب برای افراد دیابتی (خصوصاً کسانی که جراحی قلب داشتند)
- حفظ دمای طبیعی بدن در بیمارانی که عمل جراحی روده بزرگ دارند
ضدعفونی کردن پوست پیش از عمل جراحی
روش‌های ضدعفونی کردن پوست در بیمارستان‌ها ممکن است متفاوت باشد، اما معمولاً ترکیبی از شستشو و رنگ‌آمیزی ناحیه عمل با محلول ضدعفونی‌کننده توصیه می‌شود. مطالعات نشان داده است که پاکسازی مکانیکی محل عمل از چرک و خون خشک و باقی ماندن محلول ضد میکروبی برای حداقل 2 دقیقه می‌تواند از عفونت جلوگیری کند. در این حالت نوع محلول اهمیتی ندارد.
هدف اصلی از اصلاح موهای اطراف محل برش، ایجاد توازن بهتر بین لبه‌های زخم است. تراشیدن موها در فاصله زمانی کوتاه قبل از عمل می‌تواند باعث آلودگی و عفونت زخم بعد از جراحی شود. کوتاه کردن موها با استفاده از یک ماشین ریش‌تراش بهترین روش برای این کار است.
نکات مهم در مورد زخم جراحی و پانسمان آن در منزل
- کسی که پانسمان را تعویض می‌کند باید آموزش دیده باشد و دست‌های خود را قبل از انجام این کار به خوبی بشوید
- باید از به آب رسیدن زخم جراحی تا زمان اجازه پزشک خودداری شود
- هیچ دارویی را نباید بر روی زخم جراحی قرار داد
- باید از خراشیدن و خارانیدن روی زخم خودداری کنید
- قرمزی در محل بخیه می‌تواند علامت عفونت باشد
- مشاهده برخی نشانه‌ها ممکن است نشان‌دهنده عفونت باشد.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، به سرعت به پزشک مراجعه کنید
- تب
- افزایش قرمزی در اطراف زخم
- افزایش تورم در اطراف زخم
- ترشح مداوم از زخم بیش از پنج روز بعد از عمل
- ترشح کدر، زرد یا با بوی بد از زخم جراحی
- درد شدیدی در محل زخم جراحی
آنتی بیوتیک های پیشگیری
- استفاده از آنتی بیوتیک‌ها به صورت پیشگیرانه و تحت نظر پزشک، مشابه تمیز کردن پوست قبل از عمل جراحی، می‌تواند خطر عفونت در محل زخم را کاهش دهد.
- برای بیمارانی که در بدنشان پروتزهایی مانند پروتزهای زانو یا قلب دارند، توصیه می‌شود قبل از عمل و در فاصله 8 و 16 ساعت پس از عمل از آنتی بیوتیک‌های وسیع‌الطیف مانند آمپی‌سیلین و جنتامایسین استفاده کنند تا از عفونت در این پروتزها جلوگیری شود.
عوارض ممکن
- عفونت یا التهاب شدید درون شکم، که به آن پریتونیت گفته می‌شود.
- مسمومیت خون.
- اختلال در بهبود طبیعی محل جراحی که ممکن است نیاز به عمل جراحی دوباره برای ترمیم داشته باشد.
درمان عفونت جای بخیه
- پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند، که گاهی خوراکی و بیشتر اوقات از طریق وریدی برای عفونت‌های جدی است.
- در بسیاری از موارد، از محل آلوده نمونه‌برداری می‌شود تا مشخص شود آیا باکتری مقاوم وجود دارد (به این معنا که باکتری به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهد).
- در بعضی موارد، ممکن است نیاز به باز کردن دوباره محل جراحی باشد تا چرک، تجمع مایع عفونی یا خون خارج شود.
- اگر عفونت جدی باشد و جسم خارجی مانند پروتز در محل وجود داشته باشد، ممکن است برای درمان عفونت، نیاز به خارج کردن آن باشد.
- درمان‌های حمایتی شامل نوشیدن مایعات، داروهایی برای کاهش تب و مسکن‌ها ممکن است لازم باشد. در صورتی که عفونت شدید باشد، ممکن است بیمار نیاز به بستری شدن در بیمارستان، و حتی در بخش مراقت‌های ویژه (ICU) داشته باشد.
- استفاده از کیسه گرم یا کمپرس گرم.
- اگر زخم ترشح کند، لباس‌ها را به طور مکرر عوض کنید.
- در برخی موارد، ممکن است نیاز به جراحی برای تخلیه مایعات از زخم باشد.
