دلایل ابتلا به سرطان چشم (نئوپلاسم چشم) و علائم آن (2 نکته مهم)

علل و علائم سرطان چشم چیست، چگونه درمان می شود و انواع سرطان چشم کدامند؟

سرطان چشم یا نئوپلاسم چشم (به انگلیسی: Eye neoplasm) در چشم‌شناسی تومورهایی را شامل می‌شود که به چشم و نواحی مرتبط با آن مربوط می‌شوند. سرطان چشم می‌تواند تمام قسمت‌های چشم را تحت تأثیر قرار دهد و همچنین ممکن است از خود چشم شروع شود یا از متاستاز (گسترش سرطان از قسمت‌های دیگر به چشم) به وجود آید. شایع‌ترین نوع متاستاز مربوط به سرطان‌هایی مثل سرطان پستان و سرطان ریه است. همچنین سرطان‌های دیگر مانند سرطان پروستات، سرطان کلیه، سرطان غده تیروئید، سرطان پوست، سرطان روده بزرگ، سرطان خون یا لوسمی نیز می‌توانند سبب سرطان چشم شوند، اما این‌ها کمتر شایع هستند.

دکتر فرزاد پاکدل درباره سرطان‌های چشم گفت:

سرطان‌هایی که در ناحیه چشم، تومورهای اربیت، مجاری اشکی، پلک‌ها و نواحی صورت به وجود می‌آیند، انواع مختلفی دارند که بعضی از آن‌ها آسان‌تر درمان می‌شوند و بعضی دیگر پیچیده‌تر هستند.

وی افزود: دلایل مختلفی برای سرطان‌ها وجود دارد، برخی از آن‌ها ممکن است به خاطر نقص در کروموزوم‌ها ایجاد شود، به این معنی که برخی از ژن‌ها به درستی کار نکرده و سلول‌ها شروع به رشد بی‌رویه می‌کنند. یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها که به چشم مرتبط است، ضایعات پوست هستند که اشعه‌های UV یا نور خورشید عامل آن‌ها هستند.

این فوق تخصص جراحی‌های پلاستیک و ترمیمی چشم تأکید کرد: بهترین روش برای پیشگیری از سرطان چشم این است که از نور زیاد خورشید جلوگیری کنید و از عینک‌های UV محافظ، کرم‌های ضدآفتاب حتی در زمستان استفاده کنید.

ملانوم چشمی یا ملانوما، شایع ترین سرطان چشم بزرگسالان

ملانوم چشمی یا ملانوما، شایع‌ترین تومور چشمی در میان بزرگسالان است. این بیماری مربوط به سلول‌های تولیدکننده ملانوم است.

فوق تخصص شبکیه و آنکولوژی چشم گفت: شایع‌ترین تومور داخل چشمی در بزرگسالان، تومور ملانوم بافت مشیمیه چشم است که از سلول‌های رنگدانه‌ای مشیمیه آغاز می‌شود. شیوع این بیماری سالانه شش تا هفت نفر در هر یک میلیون نفر است. لایه‌ای به نام مشیمیه در چشم وجود دارد که بین صلبیه و شبکیه قرار گرفته و دارای رنگدانه و مویرگ‌های زیادی است که مسئول تأمین غذا برای عنبیه و سلول‌های گیرنده نور شبکیه هستند.

این سرطان در نژادهای مختلف شیوع متفاوتی دارد؛ مثلاً در نژادهای سیاه‌پوست بسیار کمتر دیده می‌شود، در حالی که در نژادهای سفیدپوست و آمریکای شمالی و اروپایی بیشتر شایع است. در ایران، میزان شیوع ملانوم بین میزان شیوع نژادهای سیاه و نژادهای سفید است و به نظر می‌رسد در کشور ما شیوع این تومور بالاتر از متوسط جهانی نیست.

این بیماری معمولاً در سنین بالا رخ می‌دهد و به همین دلیل مخصوص بزرگسالان است و شامل کودکان نمی‌شود. گاهی اوقات خال‌های چشمی یا خال‌هایی که در ته کاسه چشم قرار دارند می‌توانند سبب بروز سرطان‌های چشمی شوند؛ بنابراین افرادی که اینگونه خال‌ها را دارند، باید به طور مرتب تحت معاینات چشم پزشکی قرار گیرند.

علل سرطان چشم

فوق تخصص شبکیه و آنکولوژی چشم در مورد علائم سرطان‌های چشم بزرگسالان گفت:

به طور کلی تومورهای ملانومای چشم به دلیل رشد غیرطبیعی سلول‌های رنگدانه‌ای چشم شکل می‌گیرند. دلایل مختلفی مثل تابش مستقیم آفتاب، وجود خال‌هایی داخل یا روی مشیمیه چشم و اشعه ماوراء بنفش به عنوان عواملی که می‌تواند خطر بیماری را افزایش دهد مطرح شده‌اند، هر چند که مدارک محکمی برای اثبات آن‌ها وجود ندارد.

علائم ملانومای چشم

• ملانومای چشم می‌تواند باعث ایجاد نورهای درخشان، مگس پران، تاری دید، مشکلات بینایی و افزایش فشار چشم شود.
• برخی از بیماران ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند و در بررسی‌های دوره‌ای، وجود تومور سرطانی در چشم‌ها مشخص شود.
• به مگس پران چشم توجه کنید.
• مگس پران به معنی وجود سایه‌های مزاحم در دید است که در برخی از افراد دیده می‌شود. فردی که دچار مگس پران است، ذرات ریز و معلقی را می‌بیند که به سمت بالا و پایین حرکت می‌کنند و با پلک زدن هم از بین نمی‌روند.
• این مشکل ناشی از وجود سایه‌هایی در مایع زجاجیه است که بر روی شبکیه می‌افتد و به صورت یک سایه تیره نشان داده می‌شود. دلایل مگس پران شامل چسبندگی و ضخیم شدن رشته‌های زجاجیه، تجمع سلول‌های التهابی، خونریزی درون چشم و همچنین ملانوماست.

همچنین بخوانید:

رتینوبلاستوما، شایعترین سرطان چشم در کودکان

رتینوبلاستوما نوعی سرطان چشم است که از شبکیه، لایه درونی و حساس چشم، شروع می‌شود. شبکیه از بافت عصبی تشکیل شده و از طریق اعصاب بینایی اطلاعات را به مغز ارسال می‌کند تا به صورت تصویر درک شود. رتینوبلاستوما هنگامی رخ می‌دهد که سلول‌های عصبی در شبکیه دچار تغییرات ژنتیکی شوند که باعث رشد و تکثیر غیرطبیعی آن‌ها می‌شوند.

تجمع این سلول‌ها تومور تشکیل می‌دهد. سلول‌های رتینوبلاستوما می‌توانند به ساختارهای دیگر چشم آسیب رسانده و حتی به اندام‌های دیگر بدن مثل مغز و نخاع گسترش یابند. این بیماری ممکن است در یک یا هر دو چشم بروز کند.

فوق تخصص شبکیه و آنکولوژی چشم، رتینوبلاستوما را شایعترین تومور داخل چشمی در کودکان معرفی کرد و گفت:

شیوع این بیماری یک مورد در میان هر ۱۵ تا ۲۰ هزار تولد زنده است. آمار ابتلا به رتینوبلاستوما با تعداد تولدهای زنده و موارد سالانه تقریباً با آمار جهانی همخوانی دارد.

علل رتینوبلاستوما

تومور رتینوبلاستومای کودکان ناشی از تغییرات ژنتیکی است و عوامل ژنتیکی در آن نقش دارند. حدود ۶ تا ۷ درصد کودکان به دلیل سابقه خانوادگی به این بیماری مبتلا می‌شوند. در ۹۳ تا ۹۴ درصد موارد، هیچ سابقه خانوادگی وجود ندارد و این بیماری ناشی از جهش ژنتیکی در کروموزوم ۱۳ است.

علائم رتینوبلاستوما

• شایع‌ترین علامت این نوع سرطان در کودکان، وجود مردمک سفید رنگ است.
• بعد از مردمک سفید رنگ، انحراف چشم از دیگر علائم بارز این بیماری محسوب می‌شود.

سایر سرطان‌های چشم

دیگر انواع سرطان‌های ناحیه چشم شامل سرطان‌های پلک، بازال سل کاستوما، تومورهای مختلف چشم و تومورهای غدد اشکی هستند. تقریباً همه قسمت‌های داخل چشم می‌توانند دچار تومورهای بدخیم یا خوش‌خیم شوند. این سرطان‌ها نسبت به رتینوبلاستوما و ملانومای چشمی کمتر شایع هستند.

پیشگیری از سرطان‌های چشم

فوق تخصص شبکیه و آنکولوژی چشم بیان کرده است: برای سرطان‌هایی که عوامل ژنتیکی دارند، هنوز دانش انسان نتوانسته راهکار موثری پیدا کند. اما برای سرطان‌هایی که عوامل محیطی در آن‌ها تأثیرگذار هستند، هرچند تأثیر این عوامل به طور کامل روشن نیست، اما بهتر است اقداماتی برای پیشگیری از بروز سرطان انجام دهیم.

“`

برای محافظت از چشمان‌تان مهم است که نکات ایمنی را رعایت کنید. تحقیقات نشان می‌دهند که نور مستقیم آفتاب می‌تواند تأثیر زیادی در بروز سرطان‌های چشمی داشته باشد. این موضوع به ویژه برای افرادی که در مناطق گرم زندگی می‌کنند یا شغل‌های خاصی مثل کشاورزی دارند و مجبورند زمان زیادی را در زیر نور آفتاب بگذرانند، اهمیت بیشتری دارد. این افراد باید حتماً از عینک‌های آفتابی استفاده کنند تا چشمانشان از تابش آفتاب در امان بماند.

درمان سرطان‌های چشم

یک متخصص در زمینه چشم و سرطان گفت: اگر سرطان‌های چشمی در مراحل اولیه شناسایی شوند و درمان‌های لازم در زمان مناسب انجام شود، نتایج درمان بسیار خوب خواهند بود. اما اگر بیماران دیر به مراکز درمانی مراجعه کنند و زمان مناسب برای تشخیص و درمان از دست برود، ممکن است عوارض شدیدتری ایجاد شود. در موارد نادر، این مسئله می‌تواند به تخلیه چشم منجر شود یا حتی تومور به سایر قسمت‌های بدن، به ویژه سر و صورت گسترش یابد. خوشبختانه در ایران تمامی درمان‌هایی که در کشورهای پیشرفته انجام می‌شود، در دسترس بیماران قرار دارد و فقط برخی درمان‌های خاص ممکن است در کشور ما ارائه نشود.