راهکاری مناسب برای نگهداری و مراقبت از سنجاب در خانه (2 نکته مهم)

درباره سنجاب چه می دانید؟

سنجاب یکی از جوندگان نیمه اهلی محسوب می‌شود. در کشورهای اروپایی، این حیوان به عنوان یک حیوان خانگی شناخته نمی‌شود، اما در چند سال اخیر نگهداری آن در ایران رایج شده است.

در طبیعت، سنجاب‌ها به خاطر توانایی‌شان در بالا رفتن از درختان، بیشتر در جنگل‌ها و در سوراخ‌هایی که خودشان در درختان درست می‌کنند، زندگی می‌کنند.

سنجاب‌ها می‌توانند از غذاهای طبیعی استفاده کنند و همچنین از غذایی که انسان‌ها تهیه می‌کنند. سنجاب‌ها در واقع ژیمناست‌های بسیار ماهری هستند. دم بلند آنها باعث می‌شود که به راحتی از دیگر پستانداران روی زمین متمایز شوند. سنجاب طوسی تاریخچه‌ای به طول 50 میلیون سال دارد که از فسیل‌های موجود در آمریکای شمالی به دست آمده است. سنجاب‌ها عضوی از خانواده جوندگان هستند.

نام سنجاب (Skiouros) از دو کلمه یونانی به وجود آمده است؛ کلمه Skia به معنی سایه و Oura به معنی دم است. سنجاب‌ها هنگام خواب، بدن خود را جمع کرده و بر روی دمشان می‌خوابند. این ویژگی باعث شده که یونانیان باستان به سنجاب لقب Skiouros بدهند که به معنی «کسی که زیر سایه دمش می‌نشیند» است.

سال‌ها بعد، فرانسوی‌ها نام esquirel را برای توصیف این حیوان ایجاد کردند و در حال حاضر آن را Squirrel می‌نامند. در سراسر جهان 365 نوع سنجاب وجود دارد.

خلق و خوی سنجاب

غدد عرق سنجاب‌های درختی در زیر پاهایشان قرار دارد. این غدد بین پهنه پا و پنجه‌ها قرار دارند. وقتی سنجاب‌ها گرم هستند یا فعالیت می‌کنند، می‌توانند جای پای خود را روی سطوح خشک بگذارند. این بو به آنها کمک می‌کند تا درختان قلمرو خود را علامت‌گذاری کنند. اگر آشیانه سنجاب‌ها به خاطر وجود کک‌ها یا مزاحم‌های دیگر به خطر بیفتد، سنجاب به جای دیگری رفته و آشیانه جدیدی درست می‌کند.

به همین خاطر، در ناحیه‌ای که آنها زندگی می‌کنند، تعداد آشیانه‌ها معمولاً بیشتر از تعداد سنجاب‌هاست. سنجاب‌های طوسی در مکان‌های غیرمعمول زیادی آشیانه می‌سازند. آنها بیشتر از جاهای دیگر در زیر شیروانی خانه‌ها، اتومبیل‌ها، دودکش‌ها، کباب پزها و در ایوان‌ها آشیانه می‌سازند. وقتی سنجاب احساس خطر کند، به طور طبیعی سعی می‌کند در همان جایی که هست بی‌حرکت بماند.

اگر روی زمین باشد، به سمت نزدیک‌ترین درخت یا اشیاء دیگری که می‌تواند به آنجا بالارود، می‌رود. اگر در درخت باشد، به وسیله فشار دادن بدنش به پوست درخت دور کنده درخت می‌چرخد. آراستن سنجاب نر درختی دو برابر آراستن ماده‌ها است. آنها تمیزترین حیوانات در میان جوندگان به شمار می‌روند. دندان‌های سنجاب‌ها به طور مداوم رشد می‌کند. دندان‌های جلویی آنها هر سال ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند، اما به دلیل ساییده شدن مرتب، این روند کنترل می‌شود.

“““html

کوتاه می مانند.

مشخصات فیزیکی سنجاب

وزن سنجاب بالغ به حدود ۷۰۰ گرم می‌رسد و طولش نهایتاً به ۳۲ سانتی‌متر می‌رسد و دمش هم بیش از ۳۰ سانتی‌متر نیست. دمای بدن او معمولا ۳۸ درجه است و در زمان خواب زمستانی کمی بیشتر از دمای محیط می‌شود.

حداکثر عمر سنجاب نر در قفس به ۷ سال می‌رسد و سنجاب ماده حدود ۴ سال عمر می‌کند. سنجاب‌ها چهار دندان پیش دارند؛ دو تا در فک پایین و دو تا در فک بالا که باید مرتب با جویدن از رشد زیاد آنها جلوگیری کنند.

تشخیص نر و ماده سنجاب

در بچه سنجاب نر، فاصله بین مقعد و برآمدگی ادراری بیشتر از سنجاب ماده است (مانند بچه گربه‌ها). در سنجاب نر بالغ هم، آلت تناسلی واضح است. عمر سنجاب‌های نر در قفس معمولاً بیشتر از ماده‌ها است.

غذای سنجاب چیست؟

سنجاب‌ها در طبیعت می‌توانند غذاهای مورد نیاز خود را پیدا کنند و رژیم غذایی مشخصی دارند، اما وقتی که در قفس هستند، لازم است که غذاهای کامل و متنوعی برایشان فراهم شود.

آب تازه باید همیشه در قفس وجود داشته باشد و همچنین شاخه‌های تازه برای جویدن برای جلوگیری از رشد دندان‌ها نیز توصیه می‌شود.

غذاهایی که می‌توانید به سنجاب دهید:

1. تخم آفتابگردان
2. دانه گندم
3. ذرت
4. جو دو سر یا صحرایی غلاف‌دار
5. گندم سیاه
6. ارزن
7. تخم کتان
8. دانه‌های مشابه
9. همچنین می‌توانید از دانه‌های آماده برای پرندگان استفاده کنید

همچنین هر میوه و سبزی که سنجاب علاقه‌مند به خوردن آن باشد، مشکلی ندارد و می‌تواند مصرف کند. برای تقویت، می‌توانید از غذاهای مکمل کودک مانند مامانا و غنچه و … استفاده کنید.

در مجموع می‌توان گفت سنجاب یک حیوان همه‌چیز خوار است. اما مهم است که ظرف غذایش شامل انواع مختلف مغزها باشد تا تنوع غذایی داشته باشد و هر کدام را که دوست دارد، بخورد.

شیر به‌عنوان مکمل غذایی استفاده می‌شود و به‌جای شیر، می‌توانید برایش بستنی بدهید، چون به بستنی مگنوم خیلی علاقه دارند. فقط کافیست که شکلات را از رویش بردارید تا خودش بتواند آن را بخورد.

برای کسانی که از سنجاب‌ها نگهداری می‌کنند یا قصد دارند این کار را بکنند، مهم است که فراموش نکنند که شربت کلسیم را حتما بدهند! این مکمل بسیار حیاتی است و حتی از غذای روزانه مهم‌تر است.

به هر صورت این شربت را باید به او بدهید (حتی اگر بخواهید به زور)! هر روز برای سنجاب باید ۵ سی‌سی کلسیم در وعده‌های غذایش موجود باشد! می‌توانید مغزها را پوست کرده و به قطعات کوچک تقسیم کنید و در ظرف غذایش بگذارید.

نمی‌دانم به چه شکل، اما به هر طریقی که فکر می‌کنید هر روز یک قاشق شیر به او بدهید. حالا می‌توانید آن را روی کیک یا بیسکویت یا داخل … بگذارید.

“““html

درب بطری … به خصوص وقتی بچه است و باید مواد مغذی شیر به او برسد.

نکته: یکی از زمان‌هایی که سنجاب‌ها ممکن است گاز بزنند، زمانی است که شما با دست به آنها غذا می‌دهید. هرگز غذا را بین انگشتانتان نگه ندارید، چون ممکن است انگشتان شما را گاز بزنند. چشم‌های سنجاب‌ها همیشه در حال تماشای شکارچیان هستند و به ندرت روی چیزی که می‌خورند متمرکز می‌شوند.

اهمیت خواب زمستانی سنجاب

سنجاب‌ها در برابر سرما مقاوم هستند و در هوای سرد، به خواب زمستانی ناقص می‌روند. ولی اگر سنجاب به خواب زمستانی نرود، عمرش بیشتر نخواهد شد. بنابراین، بهتر است محیط زندگی سنجاب خیلی سرد نباشد.

چگونه سنجاب را حمام کنیم؟

می‌توانید سنجاب‌ها را هر ماه یک بار با کف مخصوص شامپوی حیوانات (نه ریختن شامپو مستقیماً روی موها) به آرامی بشویید. برای کاهش استرس، بهتر است ابتدا شیر آب را با فشار کم باز کنید و اجازه دهید سنجاب آزادانه با آب بازی کند. سپس بدن سنجاب را با کف و آب بشویید و بیشتر بگذارید خودش بدنش را تمیز کند.

مراقب باشید آب به دهان، بینی، چشم و گوش سنجاب نرود. بعد از حمام، سنجاب را در مکانی گرم قرار دهید و اگر نترسد، ادامه دهید با باد ملایم سشوار او را خشک کنید و حتما فاصله را رعایت کنید تا پوستش نسوزد.

چگونه یک سنجاب را در خانه نگهداری کنیم؟

برای چند روز اول هرگز سنجاب را نگیرید و بگذارید به راحتی در محیط بگردد و به شما عادت کند و گرنه از شما فراری می‌شود.

برای گرفتن سنجاب، با دو دست از طرفین آن را بگیرید. چون اگر سنجاب شما را خوب نشناسد، وقتی دستتان را نزدیک صورتش ببرید، جمع می‌شود. اگر این کار را نکرد، آرام دستتان را زیر سینه‌اش ببرید تا روی دستتان بیفتد.

برای خارج کردن از قفس نیز همین کار را انجام دهید (البته اگر دستتان حدود ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر برای پریدن سنجاب از جلوی آن قرار داشته باشد، این مشکل پیش نمی‌آید).

به طور کلی سنجاب‌ها پستاندارانی بسیار فعال هستند و تقریباً هیچ قفسی نمی‌تواند برایشان کافی و مناسب باشد. ولی قفس‌هایی به ارتفاع 1.5 متر، عرض یک متر و طول 2.5 متر می‌تواند از بروز مشکلات رفتاری و استرس در آنها جلوگیری کند.

بهترین زمان برای تمیز کردن لانه‌ها ماهی یک بار است. در زمستان هر سه هفته یک بار. بعد از اینکه بچه سنجاب‌ها از شیر گرفته شدند، یعنی 8 تا 10 هفته می‌توانید لانه را تمیز کنید.

وقتی لانه پاک‌سازی شد، باید مقداری دانه‌های خوراکی جایگزین غذاهای ذخیره‌ای شود که در زمان تمیز کردن از آشیانه برداشته شده است.

بهتر است مواد لانه‌گزینی (علف خشک، خرده…)
“““html

در اوایل فصل پاییز، غذاهایی مثل کاهو و کاغذ برای سنجاب‌ها فراهم می‌شود تا برای زمستان استفاده کنند. نیازی به گرم کردن محل زندگی سنجاب‌ها نیست، اما داشتن هوای خوب بسیار مهم است.

سنجاب‌ها خیلی دوست دارند از قفس فرار کنند و معمولاً به طور کامل اهلی نمی‌شوند، حتی اگر غذا را از دست صاحب خود بگیرند. برای جلوگیری از فرار آنها، باید یک لایه توری فلزی زیر چوب کف قفس قرار داد تا اگر چوب خورده شد، سنجاب نتواند فرار کند.

در طبیعت، سنجاب‌ها معمولاً به صورت جفت یا یک سنجاب نر و دو یا سه سنجاب ماده زندگی می‌کنند، ولی هر کدام لانه جداگانه‌ای دارند. در شرایط اسارت، اگر فضای کافی باشد، دو یا چند سنجاب ماده می‌توانند به خوبی کنار هم زندگی کنند، اما دو یا چند سنجاب نر یا یک نر و یک ماده ممکن است به هم آسیب برسانند.

محل نگهداری سنجاب باید دمای مناسبی داشته باشد و نباید در نور مستقیم خورشید یا نزدیک شوفاژ و بخاری باشد.

سنجاب‌ها به دود سیگار خیلی حساس هستند و این دود می‌تواند به سرعت باعث بیماری ریوی در آنها شود.

محل نگهداری سنجاب نباید در اتاقی باشد که تلویزیون روشن دارد، زیرا تلویزیون‌ها امواج الکترومغناطیسی و اولتراسونیک تولید می‌کنند که تماس طولانی مدت با این امواج می‌تواند برای سنجاب خطرناک باشد.

حضور حیوانات خانگی مانند سگ و گربه در خانه یکی از عوامل استرس‌زا برای سنجاب‌ها محسوب می‌شود.

شرایط مناسب برای تولید مثل سنجاب

سنجاب‌ها از 12 تا 18 ماهگی به بلوغ جنسی می‌رسند و تا هفت سالگی می‌توانند جفت‌گیری کنند.

دوران فحلی سنجاب ماده معمولاً 13 تا 14 روز طول می‌کشد و دوران آبستنی آنها حدود 31 تا 32 روز است.

زایمان سنجاب‌ها از نیمه اول اسفند تا اوایل مهر انجام می‌شود. در هر سال، یک یا دو زایمان برای سنجاب‌ها اتفاق می‌افتد که نوزادان در زایمان دوم کوچک‌تر از زایمان اول هستند و حدود یک ماه پس از زایمان اول به دنیا می‌آیند. هر زایمان معمولاً 3 تا 5 نوزاد دارد، ولی ممکن است بین 1 تا 10 نوزاد هم متولد شود.

سنجاب‌ها به مدت 8 تا 10 روز به نوزادان خود شیر می‌دهند.

شیر سنجاب دارای 26.6% مواد جامد است که شامل 47.3% چربی، 34.5% پروتئین و 12.8% کربوهیدرات می‌باشد.

نوزادان سنجاب بدون مو، با چشم‌های بسته و به طول تقریبی 3 سانتی‌متر متولد می‌شوند. بدن بچه سنجاب‌ها در 16 روزگی کاملاً پوشیده از مو می‌شود و چشم‌ها نیز حدود 26 تا 29 روزگی باز می‌شوند.
در زایمان سنجاب‌ها، اکثر نوزادان زنده می‌مانند.

اما سنجاب ماده باید از هرگونه عامل استرس‌زا مانند تلویزیون، تمیز کردن لانه، سرکشی مرتب به داخل جعبه نوزادان و صدای بلند دور بماند.

“`

اگر دوران دور باشد، در غیر این صورت نوزادان ممکن است بدون دلیل خاصی بمیرند، یا مادر آنها را ترک کند و به آنها شیر ندهد یا حتی آنها را بخورد.

بیماری‌های خطرناک سنجاب

سنجاب‌ها می‌توانند برخی بیماری‌ها را به انسان و حیوانات دیگر منتقل کنند که بعضی از آن‌ها مانند هاری بسیار خطرناک هستند. احتمال آلودگی به هاری بیشتر در سنجاب‌هایی وجود دارد که در اسارت بزرگ نشده‌اند، و گاز گرفتگی در این مورد ممکن است خطرناک باشد. به همین دلیل نگهداری این حیوان در برخی کشورها ممنوع است.

سنجاب‌ها به خاطر اینکه در قفس‌های کوچک نگهداری می‌شوند، به ترشحات مدفوع و ادرار خود حساسیت دارند. آنها ممکن است به یک نوع قارچ به نام آلبیکنز مبتلا شوند که عامل برفک دهان است.

همچنین، برخی انگل‌های گوارشی مشترک میان سنجاب و انسان وجود دارد که برای کنترل آنها باید هر سه ماه یک بار توسط دامپزشک داروی ضد انگل مصرف شود. همچنین باید از دادن میوه، سبزی و دانه‌های شسته نشده خودداری کرد.

در سنجاب‌های خانگی، بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان، انگل‌های خارجی، بیماری‌های تنفسی و مسمومیت بیشتر مشاهده شده است.

پوکی استخوان:

این یک اختلال تغذیه‌ای است که به دلیل کمبود کلسیم، فسفر یا ویتامین D یا نارسایی در تعادل کلسیم و فسفر در رژیم غذایی ایجاد می‌شود. در سنجاب‌های خانگی در ایران، بخاطر نوع تغذیه و کمبود منابع کلسیم و فسفر در رژیم غذایی، این مشکل زیاد دیده می‌شود. برای جلوگیری از این امر، نوزادان باید به اندازه کافی شیر مادر بخورند و بعد از آن نیز مکمل‌های کلسیم به رژیم غذایی آنها اضافه شود.

انگل‌های خارجی:

انگلی‌هایی مثل کک، شپش، و کنه در سنجاب‌ها شایع هستند. این انگل‌ها علاوه بر خون‌خواری، می‌توانند بیماری‌ها را منتقل کنند. درمان آنها با داروهای ویژه امکان‌پذیر است، اما باید در مصرف این داروها دقت کرد زیرا در صورت بلعیده شدن توسط سنجاب می‌توانند باعث مسمومیت شوند.

طبق مطالعات انجام شده توسط محققان آمریکایی ثابت شده که آلودگی ناشی از سنجاب بیشتر از سگ‌ها، گربه‌ها و پرندگان زینتی است.

سنجاب‌ها حیوانات مقاومی هستند و به همین دلیل زمانی که علائم بیماری را نشان می‌دهند، معمولاً بیماری پیشرفته شده است و بنابراین باید در سریع‌ترین زمان اقدام درمانی انجام شود.

اگر علائم زیر را مشاهده کردید، با دامپزشک خود مشورت کنید:

1. بی‌اشتهایی
2. سختی در دفع ادرار
3. اسهال
4. فلجی (کامل یا ناقص)
5. کوری
6. ریزش مو به صورت ناحیه‌ای یا خارش پوست
7. ترشح زیاد بزاق در دهان
8. پنجه زدن مداوم به دهان
9. تنفس غیرطبیعی یا دشوار و صداهای تنفسی (عطسه، سرفه، خس خس)
10. آبریزش از بینی یا چشم

بیشتر بخوانید::

کاربر گرامی، اگر درباره “
نگهداری سنجاب در خانه
” سوالی دارید، در پایین همین صفحه در قسمت نظرات با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.