شایع ترین علت درد ساق پا ؛ راه های مناسب درمان این عارضه (2 نکته مهم)
“`html
درد ساق پا چه عللی دارد
درد ساق پا یک مشکل شایع است که به دلیل التهاب و آسیب بافت همبند به وجود می‌آید. این بافت همبند، عضلات را به استخوان ساق پا، یعنی درشت‌نی، متصل می‌کند. در ادامه با ما همراه باشید تا با علل اصلی درد ساق پا آشنا شوید.
مقدمه‌ای در مورد درد ساق پا و علت‌های آن
در پشت ساق پای شما چند عضله وجود دارد که به آنها عضلات ساق پا می‌گویند. برخی از این عضلات در عمق ساق قرار دارند، مثل تیبیالیس خلفی، فلکسور بلند انگشتان، فلکسور لونگوس هالوسیس و سولئوس. این عضلات به استخوان درشت‌نی متصل می‌شوند. بافت همبند که این عضلات را به استخوان وصل می‌کند، تنوپریوستوم نام دارد. وقتی که ساق پا منقبض می‌شود، این بافت هم کشیده می‌شود. اگر این کشش بیش از حد باشد یا خیلی تکرار شود، ممکن است آسیب ببیند و باعث التهاب و درد شود که به آن تنوپریوستیت استخوان درشت‌نی می‌گویند.
شکستگی
روی استخوان‌ها یک لایه مقاوم وجود دارد به نام پریوست. در این لایه، اعصاب حسی وجود دارند. وقتی استخوان می‌شکند، این لایه آسیب می‌بیند و درد ایجاد می‌کند. همچنین عضلات اطراف استخوان هم ممکن است آسیب ببینند و این باعث ایجاد درد در آنها می‌شود. یکی از مشکلات مرتبط، شاین اسپلینت است که به دلیل فشار زیاد و مکرر به ساق پا، مثلاً در هنگام دویدن یا رقص، به وجود می‌آید.
استرین و اسپاسم (Strain)
استرین به معنی کشیده شدن عضله است. هنگام ورزش یا ضربه به اندام، ممکن است عضلات ساق تحت فشار قرار بگیرند و پارگی‌هایی کوچک یا بزرگ در آنها ایجاد شود. این پارگی‌ها معمولاً زمانی اتفاق می‌افتند که عضلات ساق، که انعطاف‌پذیری کمی دارند، به دلیل فعالیت بدنی زیاد تحت فشار قرار می‌گیرند. این مسئله می‌تواند باعث درد و انقباض در عضله شود.
کرامپ عضلانی
نسبت به تغییرات سطح مواد معدنی در بدن مثل کلسیم، سدیم و پتاسیم، عضلات، به ویژه عضلات ساق، ممکن است دچار انقباض و درد شوند.
خونریزی
ضربه به ساق ممکن است باعث خونریزی در بافت‌های آن، به خصوص در عضلات، شود. این خونریزی می‌تواند باعث فشار و تورم شود و در موارد شدید، جریان خون به ساق را کاهش داده و به درد، حس کم، و سردی پا منجر شود. این وضعیت را سندرم کمپارتمان می‌نامند.
مشکلات عروق محیطی
در این بیماری، رگ‌های خونی که اکسیژن و مواد غذایی را به اندام تحتانی می‌رسانند، باریک می‌شوند. بیماران معمولاً در حالت استراحت درد ندارند، اما در حین فعالیت بدنی، مانند راه رفتن، درد احساس می‌شود. چون در این حالت، عضلات به اکسیژن و مواد غذایی بیشتری نیاز دارند. در بدن سالم، رگ‌ها گشاد می‌شوند تا خون بیشتری به اندام برسانند، اما در این بیماران، به دلیل تنگ شدن عروق، این امر امکان‌پذیر نیست. این باعث کاهش خونرسانی و درد در عضلات می‌شود.
در ابتدا درد فقط در هنگام فعالیت بدنی احساس می‌شود، اما با پیشرفت بیماری، درد در حالت استراحت نیز ظاهر می‌شود. همچنین، کاهش خونرسانی می‌تواند به پوست آسیب بزند و باعث شود که زخم‌ها دیرتر بهبود یابند یا حتی زخم‌های جدیدی ایجاد شود.
“““html
ایجاد شوند.
سندروم کمپارتمان مزمن
این مشکل به دلیل افزایش فشار در یکی از قسمت‌های عضلانی ساق ایجاد می‌شود و باعث درد در جلوی ساق می‌شود. این درد معمولاً در افرادی که زیاد راه می‌روند یا دوندگان به وجود می‌آید و با استراحت بهتر می‌شود.
لخته شدن خون در ساق
لخته شدن خون در رگ‌های ساق به معنای بسته شدن کامل رگ است که موجب کاهش شدید خونرسانی به ساق می‌شود و همین باعث احساس درد شدید در ساق می‌گردد. منبع این لخته خون ممکن است قلب باشد. گاهی به علت برخی بیماری‌ها، ضربان قلب نامنظم می‌شود و این ضربان غیرطبیعی می‌تواند باعث تشکیل لخته‌های خون در قلب شود.
این لخته‌ها می‌توانند از طریق رگ‌های خونی به شریان‌های ساق برسند و باعث انسداد آنها و بروز درد شوند. همچنین ممکن است منبع این لخته‌ها وریدهای عمیق ساق باشد. در این صورت، ورید عمیق مسدود می‌شود که نه تنها باعث درد و ورم ساق می‌شود بلکه ممکن است لخته به قلب و ریه برود و مشکلات جدی برای بیمار ایجاد کند. همچنین ممکن است منبع لخته‌ها وریدهای سطحی ساق باشند که باعث درد و ورم در وریدهای واریسی می‌شود.
سیاتیک
برخی از انواع کمردردها که با سیاتیک همراه هستند، به دلیل تحریک ریشه‌های عصبی می‌توانند موجب درد در ساق شوند. بسته به اینکه کدام ریشه عصبی در کمر تحت فشار باشد، محل درد در ساق متفاوت خواهد بود. سیاتیک می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، اما منبع آن همیشه در کمر است.
نوروپاتی
درد ساق ممکن است به دلیل نوروپاتی یا مشکلات در اعصاب محیطی ران یا ساق رخ دهد. بیماری‌های مختلفی می‌توانند موجب نوروپاتی شوند و معمولاً در این بیماری‌ها، به دلیل التهاب اعصاب، احساس درد در ساق ایجاد می‌شود. مثلاً یک رحم بزرگ شده در دوران بارداری می‌تواند بر روی اعصابی که از ناحیه شکم به اندام‌های تحتانی می‌روند فشار وارد کند و این فشار موجب التهاب عصب و احساس درد در ساق می‌شود.
بیماری‌های عمومی
برخی بیماری‌های مزمن مانند دیابت، الکلیسم، بعضی از سرطان‌ها و یا کمبود برخی ویتامین‌ها می‌توانند موجب درد ساق شوند. در بعضی از بیماری‌ها مانند گیلن باره یا ام اس، به دلیل ضعف عضلات ساق، ممکن است این ناحیه از بدن دردناک شود.
مشکلات پوست
بیماری زونا یک مشکل پوستی است که به دلیل ویروس آبله مرغان به وجود می‌آید. علامت اصلی این بیماری ایجاد جوش‌های ریزی در یک ناحیه از پوست است که می‌تواند در هر جایی از بدن از جمله روی ساق ایجاد شود. همراه با این جوش‌ها، درد شدیدی در ناحیه مربوطه وجود دارد. گاهی این درد قبل از ظاهر شدن ضایعات پوستی ایجاد می‌شود و تشخیص زونا را دشوار می‌کند. گاهی اوقات به دلیل تجمع مایعات زیاد در پوست که به آن ادم می‌گویند، ساق‌ها متورم و دردناک می‌شوند. این اتفاق بخصوص زمانی رخ می‌دهد که پاها برای مدت طولانی به پایین آویزان باشند.
دیابت
اگر قند خون در دیابتی برای مدت طولانی بالا بماند، به تدریج و در طول سال‌ها عروق و اعصاب اندام‌ها آسیب می‌بینند. در اندام‌های تحتانی ممکن است اعصاب دچار التهاب شوند که می‌تواند منجر به درد شدید ساق شود. عارضه دیگری که ناشی از دیابت طولانی‌مدت است، تنگ شدن عروق اندام تحتانی است که همین امر می‌تواند موجب کاهش جریان خون به اندام و درد در ساق شود.
تشخیص بیماری درد ساق پا
تشخیص این عارضه معمولاً کار ساده‌ای است. پزشک با انجام معاینه فیزیکی و دریافت اطلاعاتی در مورد تاریخچه پزشکی بیمار و پرسش از نحوه زندگی و فعالیت‌های جسمانی او، به تشخیص می‌پردازد. در بعضی مواقع، پزشک برای تشخیص علت درد ساق پا، مانند شکستگی ناشی از فشار، آزمایش‌هایی انجام می‌دهد.
“`
تست‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس و سی‌تی‌اسکن توصیه می‌شوند.
یافته‌های تحقیقات اخیر، نحوه درمان درد ساق پا را با روش‌های فیزیوتراپی مدرن تغییر داده است. با بررسی دقیق زانو و پاها، درمان شما می‌تواند سریع‌تر پیشرفت کند و به شما کمک کند تا از درد خلاص شوید و به فعالیت‌های روزمره و ورزشی‌تان بازگردید.
فیزیوتراپی برای درد ساق پا
برای افرادی که با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند، فیزیوتراپی به تسریع روند بهبودی، تضمین نتیجه بهتر و کاهش احتمال بازگشت درد اهمیت دارد. این درمان‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• ماساژ عمیق ناحیه (به ویژه عضلات ساق پا)
• افزایش حرکات مفصل
• طب سوزنی (خشک)
• الکتروتراپی
• حرکات کششی PNF
• محافظ قوس پا
• استفاده از ارتز یا کفی‌های فنری
• استفاده از عصا
• اصلاح وضعیت بیومکانیکی
• گرما و سرما درمانی
• تمرینات پیشرفته برای بهبود انعطاف‌پذیری (به ویژه در عضلات ساق پا)، تعادل، قدرت و ثبات مرکزی بدن.
• مشاوره درباره فعالیت‌های درمانی
• تجویز داروهای ضد التهاب
• توصیه درباره انتخاب کفش مناسب و استفاده از ساق بند طبی
• مشاوره در مورد کاهش وزن در صورت نیاز
سایر روش‌های درمانی برای درد ساق پا
اگرچه فیزیوتراپی می‌تواند بسیار مؤثر باشد، اما در بعضی از بیماران، درد ساق پا بهبود نمی‌یابد. در این صورت، فیزیوتراپیست یا پزشک می‌تواند بهترین روند درمانی را برای بیمار پیشنهاد کند. ممکن است نیاز به استفاده از دارو، انجام تست‌های بیشتر مانند اشعه ایکس، اسکن استخوان، سی‌تی‌اسکن، MRI یا تست فشار کومپارتمان باشد، یا ممکن است بیمار به یک متخصص ارتوپدی ارجاع داده شود. همچنین ممکن است نیاز به بررسی وضعیت پا و ارائه ارتز برای رفع مشکلاتی در وضعیت پا باشد.
تمرینات ورزشی برای درد ساق پا
این تمرینات معمولاً برای افرادی که با این مشکل مواجه هستند توصیه می‌شود. پیش از آغاز این تمرینات، بهتر است با فیزیوتراپیست خود مشورت کنید. این تمرینات را می‌توان روزی 2 تا 3 بار و با شرط عدم تشدید علائم، انجام داد.
فیزیوتراپیست شما می‌تواند زمان مناسب برای شروع تمرینات ابتدایی را تعیین کرده و به تدریج آنها را به مراحل وسط و پیشرفته ببرد. به طور کلی، اضافه کردن تمرینات یا توصیه تمرینات پیشرفته باید بدون ایجاد درد صورت گیرد.
کشش ساق پا با حوله
برای این حرکت کششی، بنشینید و پای خود را دراز کنید. زانو و کمر شما باید صاف باشد. یک حوله یا باند سفت را دور پای خود بپیچید. با کمک پا و حوله، انگشتان خود را به سمت خود بکشید تا احساس کشش در پشت ساق پا، تاندون آشیل یا پای خود کنید. این حالت را به مدت 5 ثانیه نگه دارید و 10 بار با کشش خفیف تا متوسط تکرار کنید، به شرطی که درد نداشته باشید.
باند کششی برای تقویت ساق پا
برای انجام این تمرین، یک باند کششی را دور پا خود قرار دهید. در حالت کشش باند، پا و مچ خود را به سمت خود نگه دارید. به آرامی پای خود را حرکت دهید و مچ را در خلاف جهت باند کششی بکشید تا جایی که ممکن و بدون درد است، سپس به آرامی به حالت ابتدایی بازگردید. این حرکت را 10 تا 20 بار تکرار کنید در صورتی که درد ایجاد نشود.
اگر سوال یا نظری درباره موضوع درد ساق پا دارید، لطفاً آن را در قسمت نظرات با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.
مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی
