صابون ضد باکتری (آنتی باکتریال) برای بدن چه عوارضی دارد؟ (2 نکته مهم)
مضرات مصرف صابون ضد باکتری
کلمه “ضد باکتری” که روی بسیاری از صابون ها و مایعات شستشو نوشته شده است، باعث ایجاد تصور نادرست در میان مصرف‌کنندگان می‌شود. آن‌ها فکر می‌کنند که با استفاده از این محصولات، احساس سلامتی بهتری خواهند داشت و می‌توانند بدن خود را در برابر میکروب‌ها و باکتری‌ها محافظت کنند.
در واقع، اداره غذا و داروی آمریکا (FDA) توصیه می‌کند که از صابون ساده برای شستن صورت و دست‌ها استفاده شود. این توصیه به منظور هشدار درباره مضرات مصرف صابون ضد باکتری برای سلامتی ارائه شده است.
تحقیقات نشان می‌دهد که حدود ۷۵ درصد از صابون‌های ضد باکتری و ۳۰ درصد از مایعات دستشویی ضد باکتری از ماده‌ای شیمیایی به نام تریکلوسان به عنوان یک ماده فعال استفاده می‌کنند.
علاوه بر تریکلوسان، دیگر مواد شیمیایی مضر که در اکثر صابون‌های ضد باکتری یافت می‌شود عبارتند از:
- تری کلکلربن
- ۲-بوتیک سدیم
- بسفنول A
- d لیمونن
- رنگ
- پارابن
- فتالات
- کلرید
بسیاری از کارشناسان معتقدند که استفاده مکرر از محصولات حاوی این مواد شیمیایی می‌تواند برای سلامتی شما مضر باشد. در سپتامبر سال ۲۰۱۶، محققان FDA اعلام کردند که تولیدکنندگان دیگر نمی‌توانند مواد ضد باکتری حاوی مقادیر معینی از این مواد را در ایالات متحده به فروش برسانند.
زیرا شرکت‌های تولیدکننده نتوانستند ثابت کنند که استفاده روزانه از این مواد در درازمدت ایمن بوده و موثرتر از صابون و آب ساده در جلوگیری از بیماری‌ها و انتشار عفونت‌های خاص می‌باشد.
ایجاد اختلال در غدد درون‌ریز
مطالعات نشان داده‌اند که تریکلوسان، که یکی از مواد شیمیایی اصلی در صابون‌های ضد باکتری است، می‌تواند در تنظیم هورمون‌های تیروئید در بدن اختلال ایجاد کند.
این مشکل به این دلیل است که تریکلوسان شبیه هورمون‌های ترشح شده توسط غده تیروئید است. بنابراین، این ماده به گیرنده‌های هورمونی متصل شده و می‌تواند عملکرد طبیعی تیروئید را تحت تأثیر قرار دهد.
تحقیقات سال ۲۰۰۶ نشان داد که قرار گرفتن در معرض تریکلوسان، حتی در سطوح پایین می‌تواند موجب اختلال در بیان ژن‌های مرتبط با هورمون تیروئید شود.
یک تحقیق دیگر که در سال ۲۰۰۹ در نشریه Toxicological Sciences منتشر شده نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض تریکلوسان، تغییرات قابل توجهی در غلظت هورمون تیروئید ایجاد می‌کند.
عدم تعادل هورمونی از مضرات مصرف صابون ضد باکتری
مواد شیمیایی مضر در صابون‌های ضد باکتری می‌توانند تعادل هورمونی در سلول‌های انسانی و حیوانی را تغییر دهند. به‌طور خاص، تریکلوسان می‌تواند تأثیرات منفی روی غددی مانند پروستات داشته باشد و تولید تستوسترون را تحت تأثیر قرار دهد. این می‌تواند به افزایش حجم پروستات منجر شود.
تحقیقات در سال ۲۰۰۷ در نشریه Endocrinology نشان داد که تریکلوسان دو اثر کلیدی دارد. در آزمایش انجام شده بر روی سلول‌های انسانی، تریکلوسان باعث افزایش بیان ژن‌هایی شد که معمولاً تحت تأثیر تستوسترون قرار دارند. همچنین، در آزمایش‌های حیوانی، موش‌های نر که تریکلوسان مصرف کرده بودند، تغییرات غیرعادی در غدد وابسته به تستوسترون دیدند.
موثر نبودن روی باکتری‌های جدید
یکی از دلایل اصلی استفاده از محصولات ضد باکتری، کشتن میکروب‌ها و باکتری‌ها است که فرد ممکن است با آن‌ها تماس داشته باشد.
اما این کار باعث نمی‌شود که بدن بتواند به‌طور طبیعی در برابر باکتری‌های جدید مقاوم شود. به علاوه، همان‌طور که در مورد آنتی‌بیوتیک‌ها صدق می‌کند، استفاده مکرر از صابون‌های ضد باکتری نیز ممکن است منجر به مقاومت نسبت به آن‌ها گردد.
این مشکل می‌تواند بدین معنا باشد که باکتری‌های جدید سلامت شما را تهدید کنند. زیرا بدن به دلیل مضرات مصرف صابون‌های ضد باکتری برای مقابله با باکتری‌های جدید دچار مشکل خواهد شد.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۶ در نشریه Microbial Drug Resistance نشان داد که استفاده گسترده از تریکلوسان ممکن است خطر بالقوه‌ای برای سلامت عمومی داشته باشد و ارتباطی با ایجاد مقاومت در برابر آنتی‌بیوتیک‌های مهم داشته باشد.
درست است که صابون‌ها و ضدعفونی‌کننده‌های ضد باکتری ممکن است باکتری‌هایی را که با آن‌ها تماس دارید، از بین ببرند، اما…
محصولات ضد باکتری ممکن است باکتری های مضر را از بین ببرند، اما آن ها همچنین باکتری های مفید را نیز نابود می کنند. این باکتری های خوب کمک می‌کنند تا از گسترش باکتری های مضر جلوگیری شود و در ایجاد مقاومت طبیعی بدن در برابر آن ها نقش دارند.
خشکی پوست از مضرات صابون ضد باکتری
یکی دیگر از معایب استفاده از صابون ضد باکتری، به ویژه برای افرادی که پوست حساسی دارند، ایجاد خشکی است. کسانی که پوست خشکی دارند باید از این نوع صابون ها دوری کنند.
ماده ضد باکتری قوی موجود در این صابون ها به نام تریکوسان، به شدت روغن طبیعی پوست را کاهش می‌دهد. این عمل باعث خشکی پوست و بروز نشانه‌هایی مانند خارش، قرمزی، سوزش و پوسته پوسته شدن می‌شود.
به همین دلیل، متخصصان پوست در آمریکا توصیه می‌کنند که از صابون های ضد باکتری استفاده نکنید. به جای آن، می‌توانید از صابون های ملایم با مواد طبیعی مانند آلوئه ورا یا روغن نارگیل استفاده کنید. پس از شستن دست‌ها با هر نوع صابونی، فراموش نکنید که از مرطوب‌کننده استفاده کنید.
افزایش آلرژی از مضرات صابون ضد باکتری
اگر از صابون ضد باکتری استفاده می‌کنید تا کودک خود را از میکروب‌ها و باکتری‌ها دور نگه‌دارید، بهتر است این کار را متوقف کنید. یک ماده مهم در این شوینده ها وجود دارد که می‌تواند باعث افزایش آلرژی در کودکان شود. این ماده تریکوسان نام دارد.
استفاده از صابون ضد باکتری می‌تواند بر رشد سیستم ایمنی کودک تاثیر بگذارد و آن‌ها را بیشتر در معرض آلرژی‌ها، به ویژه تب یونجه، قرار دهد.
یک مطالعه که در سال ۲۰۱۳ در مجله آلرژی و ایمنی شناسی بالینی منتشر شده نشان می‌دهد که احتمال ابتلا به آلرژی به بادام زمینی در کودکانی که از تریکوسان استفاده می‌کنند بیشتر است. یک تحقیق دیگر نیز در سال ۲۰۱۱ در مجله Health Perspectives Environmental گزارش می‌دهد که تریکوسان ممکن است بر عملکرد سیستم ایمنی بدن تأثیر منفی بگذارد و موجب ایجاد حساسیت یا تب یونجه شود.
آسیب به رشد جنین
تریکوسان می‌تواند مشکلاتی در رشد کودکان و نوزادان ایجاد کند و حتی ممکن است منجر به نقایص مادرزادی و تأخیر در رشد نوزاد پس از تولد شود.
یک مطالعه که در سال ۲۰۱۵ در مجله Endocrinology & Metabolism بالینی منتشر شده نشان می‌دهد که تریکوسان می‌تواند به طرز چشمگیری رشد نوزادان را کند کند. در این مطالعه، محققان آثار تریکوسان را بر روی سلول های بنیادی جنینی آزمایش کردند.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که تریکوسان توانایی بدن برای تبدیل کورتیزول به کورتیزون، که برای رشد مناسب جنین ضروری است، کاهش می‌دهد.
افزایش وزن از مضرات صابون ضد باکتری
یکی دیگر از معایب مصرف صابون ضد باکتری تأثیر این محصولات بر افزایش وزن است. تریکوسان، که یک ماده ضد باکتری است، می‌تواند منجر به افزایش وزن شود. این ماده شیمیایی اغلب توسط دامداران برای افزایش وزن حیوانات گوشتی استفاده می‌شود.
علاوه بر این، تریکوسان تأثیراتی بر روی غدد درون ریز دارد که می‌تواند به افزایش وزن کمک کند.
یک مطالعه که در سال ۲۰۱۳ در مجله PLOS ONE منتشر شد نشان داد که افرادی که مقدار زیادی تریکوسان در ادرار خود دارند، بیشتر احتمال دارد که وزنشان افزایش یابد. افزایش سطح تریکوسان در ادرار، باعث افزایش ۰.۹ درصدی در شاخص توده بدنی آن ها می‌شود.
آلودگی محیط زیست و صابون ضد باکتری
یکی دیگر از مضرات استفاده از صابون ضد باکتری، عوارض ناشی از مصرف بیش از حد این محصولات بر محیط زیست است. مواد شیمیایی موجود در این صابون ها به داخل زهکش‌ها می‌روند و در نهایت به منابع آب زیرزمینی نفوذ می‌کنند.
مرکز علوم آب کلرادو یک بررسی انجام داده که نشان می‌دهد حتی پس از تصفیه آب در تصفیه خانه، ممکن است مقدار کمی از مواد شیمیایی مضر باقی مانده و به رودخانه‌ها و سایر منابع آبی وارد شود.
به نظر می‌رسد که این مواد شیمیایی به شکل‌های متفاوتی بر روی جلبک‌ها و موجودات آبی تأثیر می‌گذارند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۹ در Environmental Pollution منتشر شد، دلفین‌های ساحلی در کارولینای جنوبی و فلوریدا را مورد بررسی قرار داد و نشان داد که مواد شیمیایی موجود در این صابون‌ها در خون این حیوانات یافت می‌شود.
تحقیقی که در سال ۲۰۱۰ در Aquatic Toxicology منتشر شد نشان می‌دهد که وجود تریکوسان در طبیعت می‌تواند توانایی جلبک‌ها را در انجام فتوسنتز مختل کند.
همچنین بخوانید:
