علت ایجاد بیماری واسکولیت چیست؟چگونه درمان میشود؟ (2 نکته مهم)

علل و انواع بیماری واسکولیت

با رضیم همراه باشید تا با بیماری واسکولیت و راه های مناسب برای درمان آن آشنا شوید.

بیماری واسکولیت

بیماری واسکولیت یکی از بیماری‌های نادر است که باعث التهاب در رگ‌های خونی می‌شود. هر ساله، بین 10 تا 15 نفر از هر یک میلیون نفر دچار این بیماری می‌شوند و بیشتر در افراد بالای 50 سال دیده می‌شود، ولی ممکن است کودکان و جوانان را هم درگیر کند. این بیماری می‌تواند به هر نوع رگ خونی در بدن آسیب بزند و باعث بروز علائم و عوارض مختلفی شود. التهاب ممکن است منجر به تورم دیواره رگ‌ها، کاهش یا حتی مسدود شدن جریان خون به بافت‌ها و اعضای مختلف شود.

برای تشخیص واسکولیت، می‌توان از بیوپسی (گرفتن نمونه‌ای از بافت‌های آسیب‌دیده) و یا آنژیوگرافی استفاده کرد. درمان این بیماری به هدف کاهش التهاب در رگ‌های خونی و بهبود عملکرد اعضای بدن انجام می‌شود. شدت آسیب‌های ناشی از واسکولیت به ناحیه‌ای که تحت تأثیر قرار گرفته، بستگی دارد. آسیب جدی به دیواره‌های رگ‌ها می‌تواند منجر به تورم و برآمدگی (آنوریسم) شود و حتی ممکن است رگ دچار پارگی شده و خونریزی داخلی ایجاد کند. همچنین، این بیماری می‌تواند به بافت‌ها و اعضای بدنی که به وسیله رگ‌ها تغذیه می‌شوند، آسیب برساند.

تشخیص بیماری واسکولیت چگونه انجام می‌گیرد؟

تشخیص این بیماری با استفاده از آنژیوگرافی و یا بیوپسی ممکن است. شدت آسیب این بیماری به فرد بستگی به ناحیه‌ای که تحت تاثیر قرار گرفته، دارد. از علائم مشخص بیماری می‌توان به تورم رگ‌های خونی در ناحیه آسیب‌دیده و حتی احتمال پارگی و خونریزی داخلی در آن ناحیه اشاره کرد. این بیماری می‌تواند به بافت‌ها و اعضای بدن که به وسیله رگ‌های خونی جذب مواد غذایی می‌شوند نیز آسیب برساند.

بیماری واسکولیت به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. واسکولیت اولیه بدون پیشینه پزشکی خاصی به وجود می‌آید، در حالی که واسکولیت ثانویه معمولاً به دلیل بیماری‌های رماتیسمی مانند لوپوس ایجاد می‌شود و شیوع بالاتری دارد.

علت واسکولیت چیست؟

واسكولیت به مجموعه‌ای از بیماری‌های مختلف اشاره دارد که همگی دارای التهاب در رگ‌های خونی هستند. این التهاب می‌تواند به دلایل گوناگونی از جمله واکنش‌های آلرژیک خفیف، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا حتی بیماری‌های خود ایمنی خطرناک ایجاد شود. به همین خاطر، همه انواع واسکولیت باید با دقت و جدیت بررسی شوند، زیرا می‌تواند به صورت بالقوه کشنده باشد.

اگرچه درمان قطعی برای واسکولیت سیستمیک وجود ندارد، اما این بیماری می‌تواند با استفاده از داروهای مدرن تحت کنترل قرار گیرد. اگر در مراحل اولیه به درستی تشخیص داده و درمان شود، بسیاری از بیماران می‌توانند بهبود یابند و با مراقبت‌های مداوم، زندگی خوبی داشته باشند. در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، واسکولیت می‌تواند عوارض جدی و کشنده‌ای به همراه داشته باشد. از این رو، پزشکان باید از آخرین روش‌های درمانی آگاه باشند و وب‌سایت www.vasculitis.org.uk نیز به همین خاطر فعالیت می‌کند.

سیم بندی واسکولیت براساس نوع عروق است

واسکولیت انواع مختلفی دارد و تقسیم بندی
“`

این بیماری به نوع عروق درگیر بستگی دارد. در بدن ما سه نوع عروق وجود دارد؛ بزرگ، متوسط و کوچک. عروق بزرگ شامل عروق مرکزی مانند آئورت و شاخه‌های آن است، عروق متوسط در اندام‌ها مانند ران و بازوها و عروق کوچک در کف دست و پا و انگشتان قرار دارند. در این تقسیم‌بندی چند بیماری شناخته شده وجود دارد؛ در دسته واسکولیت عروق بزرگ، بیماری‌هایی مانند تاکایسو، بهجت و آرتریت سلول‌های بزرگ دیده می‌شوند. در عروق متوسط، بیماری‌هایی از جمله پن، کاوازاکی و برگر و در عروق کوچک، نشانگان رینود وجود دارد. هر یک از این بیماری‌ها علائم و نشانه‌های خاصی دارند و در سنین مختلف بروز می‌کنند.

نوع عارضه التهاب عروق

زمانی که عروق ملتهب می‌شوند، ممکن است دیواره رگ ضعیف شده و حتی از بین برود. آسیب به عروق به دو صورت است:

1- گشادی عروق: گاهی آسیب باعث گشاد شدن رگ و بروز بیماری به نام آنوریسم می‌شود. در صورتی که آنوریسم پاره شود، خونریزی داخلی و خطرناکی رخ می‌دهد که می‌تواند جان بیمار را به خطر بیندازد.

2- بسته شدن عروق: گاهی اوقات، التهاب باعث بسته شدن رگ و متوقف شدن خونرسانی به اعضای مختلف می‌شود. این اختلال در خونرسانی می‌تواند به سیاه شدن و قطع عضو منجر شود. در کشور ما، بیماری واسکولیت شایع است و این دو نوع (گشادی و بسته شدن عروق) بیشتر از سایر انواع واسکولیت مشاهده می‌شود.

علائم بیماری واسکولیت در قسمت‌های مختلف بدن چگونه است؟

بیماری واسکولیت به معنای التهاب عروق است و می‌تواند باعث ورم یا انسداد رگ‌ها شود. برخی از علائم عمومی شامل: خستگی، ضعف، از دست دادن اشتها، کاهش وزن و تب می‌باشد. دیگر علائم بیماری واسکولیت در قسمت‌های مختلف بدن به شرح زیر است:

• ریه: تنگی نفس، خس خس، سرفه خشک یا سرفه خونی
• پوست: جوش، تاول، راش و زخم
• مفاصل: درد و تورم در مفاصل
• سیستم عصبی: از دست دادن حس، ضعف و دردهای غیرمعمول در دست‌ها و پاها
• دستگاه گوارش: خونریزی و درد شکمی
• مشکلات شنوایی: ناشنوایی یا وز وز در گوش
• بینی: خشکی و خون‌ریزی از بینی
• چشم: برخی انواع واسکولیت می‌توانند به طور ناگهانی دید را تحت تاثیر قرار دهند و باعث قرمزی، درد و خشکی چشم شوند.
• عضلات: التهاب باعث درد عضلانی و ضعف می‌شود.
• اعصاب: احساس سوزن سوزن شدن یا ضعف در بازوها و پاها
• کلیه‌ها: مشکلات دفع ادرار یا وجود خون در ادرار
• دست و پا: انگشتان ممکن است سفید یا آبی شوند و در معرض سرما احساس سوزش می‌کنند.
• سردرد، درد در فک و مشکلات بینایی مانند دوبینی می‌تواند از علائم آرتریت سلول ژانت باشد.

واسکولیت رینود

نشانگان رینود بیشتر در زنان دیده می‌شود. در واسکولیت رینود، عروق کوچک در انگشتان درگیر هستند. علامت اصلی این بیماری، سفیدی انگشتان است که زمانی رخ می‌دهد که دست‌ها در معرض سرما قرار می‌گیرند.

این عارضه به همراه سفیدی، درد نیز دارد. پس از گرم شدن دست، خون دوباره به انگشتان برمی‌گردد و سفیدی و درد برطرف می‌شوند. اگر نشانگان رینود شدید باشند، ممکن است باعث بسته شدن رگ‌ها و قطع کامل خونرسانی به بافت شود و حتی ممکن است منجر به قطع انگشتان شود.

بیماری‌ها ممکن است با آزمایش خون شناسایی شوند. اگر در این آزمایش‌ها مشکلی مشاهده نشود، از آنژیوگرافی به عنوان روش بعدی برای تشخیص استفاده می‌شود. برای درمان این بیماران، هم از دارو استفاده می‌شود و هم از جراحی. در جراحی، عصب سمپاتیک در ناحیه مورد نظر برش داده می‌شود تا جریان خون بهتر برقرار شود.

واسکولیت برگر

بیماری برگر در ایران بسیار شایع است. واسکولیت برگر یک بیماری التهابی است که شریان‌ها و وریدها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در بعضی مواقع، التهاب به حدی شدید می‌شود که عصب‌های پیام‌رسان به عروق نیز آسیب می‌بینند. وقتی این وضعیت پیش می‌آید، بیمار احساس درد شدید می‌کند. تقریباً همه بیماران در زمان حمله بیماری، پاهای خود را در آغوش می‌گیرند و از درد ناله می‌کنند.

درمان واسکولیت

واسکولیت ممکن است نواحی مختلفی مانند پوست، مفاصل، کلیه‌ها و ریه‌ها را درگیر کند. پیش‌آگهی بیماری بستگی به ناحیه مبتلا و شدت آن دارد و درمان نیز بسته به شدت بیماری و نواحی درگیر متفاوت است. به طور کلی، درمان‌ها برای کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی بدن طراحی شده‌اند. معمولاً از داروهای کورتن مانند پردنیزولون استفاده می‌شود. علاوه بر این، سایر داروهای که سیستم ایمنی را مهار می‌کنند، مانند سیکلوفسفامید (Cytoxan)، نیز ممکن است تجویز شود. در مواردی که اعضای خاصی از بدن مانند قلب و ریه درگیر بیماری شده‌اند، امکان دارد به درمان‌های ویژه نیاز باشد.

گردآوری شده ی مجله اینترنتی رضیم

مرجان امینی