علت سوزاندن رگ های بینی چیست و چه عوارضی در بر دارد؟ (2 نکته مهم)
“`html
هشدار: رگ‌های بینی را نسوزانید
داخل بینی پوشیده از بافت مرطوب و حساسی است (مخاط) که در نزدیکی سطح آن رگ‌های خونی بسیار زیادی وجود دارد. زمانی که این بافت آسیب ببیند، حتی با یک خراش کوچک، ممکن است این رگ‌ها خونریزی کنند و بعضی وقت‌ها این خونریزی شدید می‌شود. در بیشتر موارد، خونریزی بینی خطرناک نیست و معمولاً با قرار دادن انگشت روی بینی و کمی صبر به راحتی متوقف می‌شود. اما در مواقعی که خونریزی شدید و مکرر باشد، باید توسط متخصص درمان شود.
سوزاندن رگ‌های بینی یک روش ساده است که در آن به کمک حرارت خونریزی بینی را متوقف می‌کنند. اگر خونریزی بینی ادامه پیدا کند، معمولاً پزشک این روش را پیشنهاد می‌دهد. این درمان حدود یک دقیقه طول می‌کشد زیرا برای بستن رگ خونی فقط نیاز است که سیم یا ماده شیمیایی برای چند ثانیه با آن تماس داشته باشد. به همین دلیل پزشکان این درمان را در کلینیک یا مطب و با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌دهند.
پارگی خود به خودی رگ ها
دکتر محسن نراقی، رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، می‌گوید که خونریزی از بینی به دو دلیل اصلی به وجود می‌آید: عوامل موضعی و سیستمیک. عوامل موضعی در خونریزی بینی بسیار رایج‌تر هستند.
عوامل موضعی که باعث خونریزی بینی می‌شوند شامل ضربه به بینی و صورت، چیزهایی که باعث التهاب بافت بینی می‌شوند مانند عفونت‌ها، آلرژی‌ها، ناهنجاری‌های ساختاری، وجود اجسام خارجی، تماس با مواد شیمیایی سمی، جراحی، و تومورها در داخل بینی هستند. ضربه به بینی یکی از شایع‌ترین علل خونریزی بینی است.
دستکاری داخل بینی یکی از مهم‌ترین این دلایل است. برخی از افراد با دست‌کاری‌های زیاد در داخل بینی، به رگ‌های ظریف آسیب می‌زنند. این کار به مرور زمان باعث می‌شود بینی بیشتر در معرض خونریزی قرار گیرد. جراحی‌های بینی نیز در بعضی افراد ممکن است به خونریزی منجر شود.
رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی ایران ادامه می‌دهد:
ناهنجاری‌های ساختمانی مادرزادی یا اکتسابی بینی می‌توانند ناحیه غضروفی یا استخوانی تیغه بینی یا شاخک‌ها را درگیر کنند. در این حالت هوای ورودی با سرعت و تلاطم بیشتری به بینی می‌رسد. این موضوع باعث خشکی بافت مخاطی، التهاب و دلمه بستن می‌شود. وقتی دلمه‌ها به علت پاک کردن بینی یا فشار دادن هوا از راه بینی که دچار انسداد شده، برداشته می‌شوند، رگ‌های خونی سطحی ممکن است پاره شوند و خونریزی ایجاد شود. همچنین التهابات بینی که ناشی از آلرژی، ویروس‌ها و باکتری‌ها هستند، می‌توانند باعث خونریزی حتی با ضربه‌های کوچک مانند مالش بینی شوند.
خون ریزی های خطرناک بینی در پسران
دکتر نراقی توضیح می‌دهد: انواع مختلفی از تومورها می‌توانند با خونریزیهای خود به بینی خود را نشان دهند. یکی از دلایل بسیار خطرناک خونریزی شدید بینی در پسران، تومور آنژیوفیبروم است. این تومور خوش‌خیم و پُررگ، از ناحیه پشت بینی شروع می‌شود و ممکن است به طور خود به خود یا به دنبال ضربه خونریزی کند. اگر خونریزی بینی همراه با علائمی مثل گرفتگی یک طرفه بینی یا ترشحات خون‌آلود باشد، حتماً باید معاینه دقیق توسط متخصص انجام شود تا احتمال وجود تومورهای مختلف در بینی و سینوس‌ها رد شود.
افزایش فشار خون، اختلالات خونی و عروقی، کمبود ویتامین‌ها و مشکلات مربوط به انعقاد خون (که ممکن است به خاطر نارسایی کلیه ایجاد شوند)، بیماری‌های مزمن کبدی و داروهای موثر بر انعقاد خون از عوامل سیستمیک خونریزی هستند و رگ‌هایی که به علت افزایش سن سفت یا دچار تصلب شرایین شده‌اند نیز به همراه فشار خون بیشتر مستعد پاره شدن هستند.
“`
افراد مسن ممکن است در مواقعی که فشار خون بالا دارند، به‌راحتی دچار خونریزی بینی شوند. مشکلات قلبی و عروقی مانند تنگی دریچه میترال و نارسایی قلبی باعث افزایش فشار در رگ‌های خونی و خونریزی در بینی می‌شوند و حتی با کوچک‌ترین ضربه ممکن است دچار خونریزی شوند. اگر شخص سابقه کبودی‌های مکرر بر روی پوست یا خونریزی طولانی پس از آسیب‌های جزئی را داشته باشد، این ممکن است نشان‌دهنده وجود اختلالات خونی باشد.
چگونه خونریزی بینی را متوقف کنیم؟
بهترین حالتی که برای توقف خونریزی بینی می‌توان اتخاذ کرد، نشستن به صورت عمودی و نگه‌داشتن سر به سمت جلو است. اگر سر به عقب خم شود، ممکن است خون به پشت حلق برود و باعث تهوع شود. در صورتی که برای 5 دقیقه قسمت جلویی بینی را با انگشت در سمت خونریزی فشار دهیم، خیلی از خونریزیهای بینی متوقف می‌شوند. به بیماران توصیه می‌شود که از گذاشتن پنبه یا دستمال در بینی خود خودداری کنند، زیرا هنگام بیرون آوردن آن‌ها ممکن است مشکل پیش بیاید و به بافت داخلی بینی آسیب برسد.
اگر فرد سابقه خونریزی شدید یا طولانی داشته باشد یا در حین معاینه فشار خونش افت کند، لازم است تا سطح هموگلوبین بررسی شود تا تصمیم‌گیری درباره نیاز به تزریق خون صورت گیرد. متوقف کردن خونریزی نیاز به همکاری بیمار و ابزارهای معاینه دقیق دارد، و پزشکان عمومی در بخش‌های اورژانس از روش‌های مختلفی برای توقف خونریزی بهره می‌برند.
وقتی خونریزی بینی داریم چه کار کنیم؟
بیمار باید با آرامش کامل نشسته و سر را به سمت جلو بگیرد. پزشک قبل از هر اقدامی با دقت حفره بینی را معاینه کرده و محل خونریزی را شناسایی کند. در اکثر موارد، با فشار دادن پانسمان بر روی عروق خونی در داخل بینی، خونریزی متوقف می‌شود. این پانسمان باید حداقل به مدت 2 روز باقی بماند و در این مدت به دلیل مسدود کردن راه تخلیه سینوس‌ها، باید از آنتی‌بیوتیک نیز استفاده شود.
روش‌های مورد استفاده
یک سوزن از جنس پلاتین با استفاده از جریان برق گرم می‌شود و در داخل سوراخ بینی قرار می‌گیرد تا بافت رگ‌های خونی را بسوزاند و آن‌ها را مسدود کند. همچنین، یک عامل سوزاننده مانند قلم نیترات نقره بر روی رگ‌های خونریزی‌کننده قرار داده می‌شود تا این رگ‌ها را از طریق واکنش‌های شیمیایی مسدود کند.
سوزاندن رگ‌های بینی عملی سریع و کوچک است که نیاز به هیچ گونه آمادگی قبلی از جانب بیمار ندارد. مراحل انجام این درمان به شرح زیر است:
بررسی سوراخ‌های بینی:
هر دو سوراخ بینی با استفاده از یک لامپ و وسیله‌ای به نام اسپکولوم بررسی می‌شوند تا نقطه‌ای که باعث خونریزی بینی می‌شود، مشخص گردد.
آزمایش خون:
یک نمونه خون از بینی گرفته می‌شود تا در صورت وجود عناصر ضد انعقاد در آن مشخص شود و همچنین آزمایش برای تشخیص کم‌خونی نیز از آن انجام می‌گیرد.
بی‌حسی موضعی:
با آغشته کردن یک تکه پنبه به داروی بی‌حسی موضعی و قرار دادن آن در سوراخ بینی، بینی بیمار بی‌حس می‌شود تا در حین درمان دردی احساس نکند.
سوزاندن رگ:
پس از بی‌حسی بینی، یک سوزن الکتروکوتری یا یک قلم نیترات نقره بر روی محل خونریزی و بافت‌های اطراف آن قرار داده می‌شود. گرما از این سوزن باعث ذوب شدن بافت رگ‌های خونی و چسبیدن آن‌ها به یکدیگر می‌شود و این‌گونه خونریزی بینی متوقف می‌شود.
سوزاندن رگ‌های بینی و یک خطر
در برخی موارد و بنا به تشخیص پزشک، سوزاندن رگ‌های داخل بینی ممکن است لازم باشد، اما در بیشتر موارد نیازی به چنین اقدامی نیست. اگر این عمل به‌درستی انجام نشود، ممکن است موجب عوارضی مانند چسبندگی داخل بینی و حتی سوراخ شدن تیغه بینی شود.
به گفته دکتر نراقی، در مواردی که خونریزی در نقاط عمیق‌تر بینی اتفاق می‌افتد و قابل تشخیص نیست، این وضعیت نیاز به بررسی توسط متخصص گوش، گلو و بینی دارد. در این موارد، با استفاده از اندوسکوپی بینی می‌توان دقیقاً محل خونریزی را مشخص کرد.
خونریزیهای بینی در کودکان معمولاً سطحی و در قسمت‌های جلویی بینی هستند و اگرچه کنترل و درمان آن‌ها به سادگی انجام می‌شود، ولی والدین را به شدت نگران می‌کند.
پیشگیری
برای جلوگیری از ادامه خونریزی، پس از بند آمدن آن یا در افرادی که به خونریزیهای خفیف مکرر مبتلا هستند، می‌توان از قطره کلرور سدیم استفاده کرد، هوای تنفسی را مرطوب نگه داشت، از دستکاری در داخل بینی خودداری کرد و به‌طور روزانه از پماد مناسب برای چرب نگه داشتن تیغه بینی استفاده کرد.
مراقبت‌های بعد از سوزاندن بینی چگونه است؟
وقتی رگ بینی سوزانده می‌شود و خونریزی متوقف می‌گردد، نیاز به درمان خاصی وجود ندارد. اما تا یک هفته بعد از این درمان، بیمار باید از وارد کردن آسیب به بافت سوزانده شده در بینی خودداری کند، در غیر این صورت ممکن است دوباره خونریزی آغاز شود. هرگونه ضربه به بینی یا آسیب به آن در ۷ تا ۱۰ روز بعد از عمل می‌تواند باعث خونریزی مجدد شود. در صورت از سر گرفتن خونریزی، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
همچنین بخوانید:
با رعایت نکات پیشگیرانه و احتیاطی زیر می‌توانید خطر آسیب رسیدن به بافت سوزانده شده بینی را کاهش دهید:
- تا حد امکان از فین کردن بینی خودداری کنید.
- هنگام عطسه، دهان خود را باز نگه دارید.
- تا یک هفته بعد از عمل از سیگار کشیدن و مصرف الکل خودداری کنید.
- با استفاده مرتب از قطره بینی، داخل بینی را نرم و مرطوب نگه دارید.
- تا یک هفته بعد از درمان از بلند کردن اجسام سنگین، فشار آوردن به خود و انجام ورزش‌های سنگین پرهیز کنید.
- بیمارانی که درمان سوزاندن رگ بینی را انجام داده‌اند، ممکن است تا چند روز بعد از درمان احساس درد یا سوزش خفیفی در بینی خود داشته باشند. این علائم معمولاً با استفاده از قطره تایلانول به دستور پزشک و اسپری کردن آب نمک در داخل بینی به راحتی برطرف می‌شود.
در انجام عمل سوزاندن رگ بینی زیاده‌روی نکنید
نکته بسیار مهمی که باید به یاد داشته باشید این است که هرگز نباید در سوزاندن رگ‌های بینی زیاده‌روی کنید. انجام این عمل به دفعات زیاد می‌تواند به بینی شما آسیب بیشتری وارد کند. سوزاندن رگ بینی باید با احتیاط و توجه زیادی انجام شود و نباید به محض وقوع یک خونریزی شدید اقدام به این عمل کرد. خونریزی بینی معمولاً به راحتی قابل کنترل است. به عنوان مثال، می‌توانید یک کمپرس سرد روی پل بینی بگذارید. در بسیاری از موارد، نشستن و خم شدن به طرف جلو یا فشار ملایم روی استخوان وسط بینی به راحتی می‌تواند خونریزی را متوقف کند.
متخصصین توصیه می‌کنند که سوزاندن رگ بینی فقط و فقط یک بار در هر سوراخ بینی و در زمان‌های جداگانه انجام شود. سوزاندن رگ بینی به‌طور مکرر یا انجام این عمل در هر دو سوراخ بینی به طور همزمان می‌تواند باعث ضعیف شدن بینی و شکل‌گیری حفره‌هایی در داخل بینی شود. این حفره‌ها که معمولاً بر روی تیغه میانی بینی تشکیل می‌شوند، دیر یا زود به حالت دائمی در می‌آیند و قابل ترمیم نیستند. وجود این حفره‌ها می‌تواند منجر به خون‌دماغ، عفونت سینوس‌ها، کاهش مقاومت در برابر سرماخوردگی و بروز مشکلات تنفسی در بیمار شود.
