علت، علائم و راههای درمان فشار خون پایین چیست ؟ (2 نکته مهم)

علت و درمان فشار خون پایین

بسیاری از افراد که از فشار خون بالا رنج می‌برند ممکن است تصور کنند که فشار خون پایین یک وضعیت عالی است، اما کاهش ناگهانی فشار خون می‌تواند عوارض خطرناکی برای بدن ایجاد کند.

برای اندازه‌گیری فشار خون، دو عدد مختلف گرفته می‌شود؛ فشار خون سیستولیک که حداکثر فشار زمانی است که قلب در حال انقباض است و فشار دیاستولیک که در زمان استراحت قلب اندازه‌گیری می‌شود.

فشار خون نیرویی است که جریان خون به دیواره رگ‌ها وارد می‌کند و یکی از علامت‌های حیاتی اصلی به شمار می‌رود. این فشار توسط پمپ خون که خون را به درون شریان‌ها می‌فرستد ایجاد می‌شود و با واکنش شریان‌ها به این جریان تنظیم می‌گردد.

فشار خون فرد به صورت فشار سیستولیک بر روی فشار دیاستولیک (دیاستولیک/سیستولیک) بیان می‌شود، مثلاً 80/120.

فشار خون پایین چیست؟

فشار خون پایین (هیپوتانسیون) به فشاری گفته می‌شود که به قدری پایین است که باعث بروز علائم و نشانه‌ها ناشی از کاهش جریان خون در رگ‌ها می‌شود. زمانی که فشار خون آنقدر کم می‌شود که اکسیژن و مواد مغذی به ارگان‌ها مانند مغز، قلب و کلیه نمی‌رسد، این ارگان‌ها نمی‌توانند وظایف طبیعی خود را به درستی انجام دهند و به مرور زمان آسیب می‌بینند.

علائم فشار خون پایین

برخلاف فشار خون بالا، فشار خون پایین با علائم و نشانه‌های افت جریان خون مشخص می‌شود نه با استفاده از دستگاه اندازه‌گیری، زیرا معمولاً فشار خون بالا بدون علامت است.

علائم فشار خون پایین شامل سبکی سر، سرگیجه و غش کردن است. این علائم معمولاً زمانی که فرد از حالت خوابیده به نشسته یا از نشسته به ایستاده تغییر وضعیت می‌دهد، بیشتر خود را نشان می‌دهد.

علل فشار خون پایین چیست؟

شایع‌ترین دلایل فشار خون پایین عبارتند از:

1. کاهش حجم خون
2. بیماری قلبی
3. تاثیر برخی داروهای خاص

برخی افراد ممکن است با وجود فشار خون 50/90 هیچگونه علامتی از فشار خون پایین نداشته باشند و بنابراین فشارشان پایین محسوب نمی‌شود. با این حال، برخی از افرادی که معمولاً فشار خون بالاتری دارند ممکن است وقتی فشارشان به 60/100 کاهش یابد، علائم فشار خون پایین را احساس کنند.

فرق بین افت فشار خون و افت قند خون چیست؟

بسیاری از افراد افت فشار خون را با افت قند خون اشتباه می‌گیرند. تشخیص بین این دو سخت است، زیرا علائم مانند پریدگی رنگ، عرق سرد، سرگیجه و بی‌حالی تقریباً مشابه هستند.

در این مواقع معمولاً به فرد آب قند می‌دهند که هم برای فشار خون پایین و هم برای افت قند خون مفید است، زیرا وقتی قند به فرد داده می‌شود، کانال‌های سدیم در سلول‌ها باز شده و سدیم بیشتری وارد می‌شود. به این ترتیب، فشار خون بالا می‌رود و این عمل از نظر علمی صحیح است.

آیا فشار خون پایین برای سلامت مضر است؟

افرادی که فشار خون پایین‌تری دارند در مقایسه با دیگران ریسک کمتری برای ابتلا به بیماری‌های کلیوی، سکته، و بیماری‌های قلبی دارند.

اغلب ورزشکاران و افرادی که به طور منظم ورزش می‌کنند، افرادی که وزن مناسب دارند و کسانی که سیگار نمی‌کشند، معمولاً فشار خون کمتری دارند.

بنابراین، فشار خون پایین تا زمانی که به حدی نباشد که علائمی تولید کند و به اندام‌های ما آسیب برساند، می‌تواند به نفع بدن باشد.

معمولاً
“““html

وقتی فشار سیستولی فرد زیر 90 میلی‌متر جیوه باشد، آن را فشارخون پایین تلقی می‌کنیم، اگرچه بسیاری از افراد با همین فشارخون به زندگی ادامه می‌دهند و مشکلی برایشان پیش نمی‌آید، اما اگر فشارخون سیستولی کمتر از 80 میلی‌متر جیوه باشد، این موضوع غیرعادی است و احتمال دارد که فرد دچار شوک شود.

فشارخون پایین در چه شرایطی نگران‌کننده نیست ؟

در روزهای مختلف، فشارخون باید تغییرات زیادی نداشته باشد زیرا بدن به ثبات عادت دارد و نوسانات فشارخون را به سختی تحمل می‌کند.

فشارخون نباید به طور ناگهانی کاهش یابد و مقدار بیشینه فشارخون (سیستولیک) نباید به پنج یا شش برسد. در واقع، با چنین میزان فشاری، قلب نمی‌تواند به درستی به تمام قسمت‌های بدن خون برساند و در این وضعیت بیشترین آسیب به مغز وارد می‌شود.

این وضعیت خطرناک معمولاً پس از خونریزی‌های شدید یا شوک‌های حساسیتی رخ می‌دهد.

علائم افت فشار خون

1. سرگیجه یا احساس سبکی سر
2. غش کردن
3. عدم توانایی در تمرکز
4. تاری دید
5. تهوع
6. پوست رنگ پریده، سرد و مرطوب
7. نفس نفس زدن
8. خستگی
9. احساس افسردگی
10. تشنگی

علت های کم شدن فشار خون

1. کم آبی علت فشار خون پایین

کاهش فشار خون در افرادی که مدت طولانی استفراغ یا اسهال دارند، بخصوص اگر مایعات کافی برای جبران آب از دست رفته ننوشند، شایع است. دلایل دیگر کم آبی می‌تواند ورزش شدید و عرق کردن زیاد، تب و گرمازدگی باشد.

افرادی که کم آبی جزئی دارند ممکن است تنها احساس تشنگی و خشکی دهان کنند، اما در موارد کم آبی متوسط تا شدید، کاهش فشار خون می‌تواند با سرگیجه یا غش همراه باشد.

کم‌آبی طولانی و شدید ممکن است به شوک، نارسایی کلیوی، افزایش اسید در خون، کما و حتی مرگ منجر شود.

2. خونریزی متوسط یا شدید یکی از علل کم شدن فشار خون

خونریزی می‌تواند به سرعت بدن را از خون خالی کند و باعث کاهش فشار خون شود. خونریزی می‌تواند ناشی از آسیب، عوارض جراحی یا مشکلات گوارشی مانند زخم‌های معده، تومورها یا دیورتیکولوز باشد.

گاهی اوقات خونریزی ممکن است آنقدر شدید و سریع باشد (مانند خونریزی از یک شریان پاره) که باعث شوک و مرگ سریع شود.

3. التهاب حاد ارگان‌های بدن

پانکراتیت حاد (التهاب پانکراس) می‌تواند باعث کاهش فشار خون شود. در پانکراتیت حاد، مایعات از رگ‌های خونی به بافت‌های متورم اطراف پانکراس و درون حفره شکمی حرکت می‌کند، بنابراین خون غلیظ و حجم آن کم می‌شود.

4. بیماری‌های قلبی یکی از علل کم شدن فشار خون

1. ضعف ماهیچه قلب : یکی از بیماری‌های قلبی، ضعف ماهیچه قلب است که می‌تواند منجر به نارسایی قلب شود و در نتیجه، مقدار پمپاژ خون توسط قلب کاهش یابد. یکی از دلایل شایع ضعف ماهیچه قلب، مرگ قسمت بزرگی از عضلات قلب به دلیل یک حمله قلبی بزرگ است یا حملات قلبی کوچکتر و مکرر.
2. دلایل دیگری که می‌تواند توانایی قلب برای پمپاژ خون را ضعیف کند، شامل داروهای مضر برای قلب، عفونت‌های عضله قلب توسط ویروس‌ها و مشکلات دریچه‌های قلب هستند.
3. التهاب پریکاردیوم : از دیگر مشکلات قلبی، التهاب پریکاردیوم (کیسه احاطه‌کننده قلب) است. این التهاب می‌تواند باعث جمع شدن مایع در داخل پریکاردیوم شود و با فشردن قلب، توانایی آن برای پر شدن از خون و پمپاژ را محدود کند.
4. کاهش ضربان قلب : از دیگر مشکلات قلبی می‌توان به کاهش ضربان قلب اشاره کرد که می‌تواند مقدار خون پمپ شده…

“““html

میزان ضربان قلب در حال استراحت برای یک بزرگسال سالم بین 60 تا 100 ضربه در دقیقه است. البته باید بدانید ضربان قلب کمتر از 60 ضربه در دقیقه همیشه نشانه کاهش فشار خون نیست. برخی از ورزشکاران که به خوبی تمرین کرده‌اند، ممکن است ضربان قلبشان حتی به 40 یا 50 ضربه در دقیقه برسد. اما در بسیاری از افراد، کم شدن ضربان قلب می‌تواند منجر به کاهش فشار خون، سرگیجه و حتی غش شود.

افزایش غیرطبیعی ضربان قلب نیز می‌تواند باعث کاهش فشار خون شود. یکی از رایج‌ترین دلایل آن فیبریلاسیون سرخرگی است که یک بیماری قلبی محسوب می‌شود و با تخلیه الکتریکی سریع و نامنظم قلب مشخص می‌شود. این وضعیت موجب می‌شود که بطن‌های قلب سریع‌تر منقبض شوند، اما زمان کافی برای پر شدن خون را نداشته باشند و در نتیجه مقدار خونی که پمپ می‌شود صرف نظر از ضربان سریع کند‌تر می‌شود. این وضعیت ممکن است باعث کاهش فشار خون و حتی شوک خطرناک شود.

5. ایستادن طولانی مدت

یکی دیگر از دلایل کاهش فشار خون، ایستادن طولانی‌مدت است. بخصوص وقتی فرد به سرعت از حالت نشسته بلند می‌شود. همچنین عفونت‌های شدید خون که ناشی از ورود باکتری‌ها یا سایر میکروارگانیسم‌ها به خون هستند و شوک آنافیلاکسی، که یک نوع واکنش آلرژیک و خطرناک به داروها (مثل پنی‌سیلین) یا غذاها (مثل بادام زمینی) است، نیز می‌تواند باعث کاهش فشار خون شوند.

6. آمبولیسم ریوی

وضعیت دیگری که می‌تواند ایجاد مشکل کند، آمبولیسم ریوی است. در این حالت، ابتدا خون در یک ورید لخته می‌شود (این اتفاق به عنوان ترومبوز عمیق وریدی شناخته می‌شود) و سپس این لخته از جداره ورید جدا شده و به قلب و از آنجا به ریه می‌رود. یک لخته بزرگ خونی می‌تواند جلوی جریان خون از ریه‌ها به بطن چپ را بگیرد و این موضوع می‌تواند به شدت بازگشت خون به قلب را کاهش دهد. به همین دلیل، آمبولی ریوی حالتی بسیار خطرناک است.



داروهایی که باعث کاهش فشار خون می‌شوند

داروهایی مانند:

1. مسدودکننده‌های کانال کلسیم
2. مسدودکننده‌های بتا
3. دیگوکسین رلانوکسین
4. این داروها می‌توانند ضربان قلب را هنگام انقباض‌های قلبی، بخصوص در سالمندان، کاهش دهند.
5. داروهایی که برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شوند، ممکن است فشار خون را کاهش دهند.
6. داروهای مدر (مثل لاسکیس) به دلیل افزایش ادرار، حجم خون را کاهش می‌دهند.
7. داروهایی که برای درمان بیماری‌های افسردگی و پارکینسون استفاده می‌شوند نیز ممکن است فشار خون را پایین بیاورند.
8. بیماری دیابت هم می‌تواند در این زمینه موثر باشد.

درمان کم‌فشاری خون

درمان کم‌فشاری خون بستگی به علتی دارد که موجب آن شده است. به عنوان مثال، اگر یک دارو باعث افت فشار خون شده باشد، باید دوز آن را کاهش داد یا دارو را متوقف کرد که این کار باید تحت نظر پزشک انجام شود.

اگر افت فشار خون ناشی از کم‌آبی باشد، می‌توان با استفاده از مایعات و الکترولیت‌ها و در موارد حاد از طریق تزریق وریدی، این مشکل را برطرف کرد.

همچنین در صورت کمبود خون (بر اثر خونریزی و…)‌، می‌توان از مایعات وریدی و تزریق خون استفاده کرد.

در شرایط شوک عفونی، مایعات وریدی و آنتی بیوتیک‌ها به کار گرفته می‌شود و اگر ضربان قلب سریع شده باشد، ممکن است به داروها یا دفیبریلاتورهای قابل پیوند نیاز باشد تا مشکل حل شود.

آمبولی ریوی و ترومبوز وریدی نیز با استفاده از رقیق‌کننده‌های خون مانند هپادین و وارفارین درمان می‌شود.

کاهش فشار خون ناشی از ایستادن طولانی را نیز می‌توان با تغییر در رژیم غذایی مثل افزایش مصرف آب و نمک و قندهای کافئین‌دار و داروهایی مانند میدودرین درمان کرد. همچنین استفاده از جوراب‌های فشرده نیز می‌تواند برای پیشگیری از کاهش فشار خون مفید باشد.

بیشتر بخوانید :