علت؛علائم و درمان بیماری آنافیلاکسی( بیش‌دفاعی) (2 نکته مهم)
با 15 علامت مهم آنافیلاکسی آشنا شوید
در این بخش از رضیم ما به شما کمک می‌کنیم تا با علائم بیماری آنافیلاکسی و روش‌های درمان این بیماری بیشتر آشنا شوید.
آنافیلاکسی یا بیش‌دفاعی Anaphylaxis
آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک بسیار جدی است که به طور ناگهانی اتفاق می‌افتد و می‌تواند باعث مرگ شود. این واکنش معمولاً با علائمی مانند جوش‌های پوستی، خارش، ورم در گلو و فشار خون پایین همراه است. حشره‌ها، غذاها و داروها از جمله عوامل شایع ایجاد این واکنش هستند.
علایم شایع آنافیلاکسی
علائم آنافیلاکسی می‌توانند در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه بعد از تماس با چیزی که به آن آلرژی دارید ظاهر شوند:
- احساس سوزن سوزن شدن یا کرختی در اطراف دهان
- عطسه
- سرفه یا خس‌خس
- ورم در صورت و دست‌ها
- احساس اضطراب
- نبض ضعیف و سریع
- دل‌پیچه، استفراغ و اسهال
- خارش در تمام بدن و گاهاً همراه با کهیر
- ریزش اشک
- احساس تنگی در سینه و مشکل در نفس کشیدن
- ورم یا خارش در دهان یا گلو
- تپش قلب
- غش
- از دست دادن هوشیاری
علل آنافیلاکسی
آنافیلاکسی به علت خوردن یا تزریق چیزی که به آن حساس هستید اتفاق می‌افتد. واکنش آلرژیک بدن شما برای مقابله با این ماده ممکن است به شکل یک واکنش شدید و خطرناک بروز کند. رایج‌ترین عواملی که باعث این واکنش می‌شوند شامل:
- داروها، به ویژه پنی‌سیلین؛ تزریق دارو نسبت به قرص یا قطره خطر بیشتری دارد.
- نیش یا گزش حشرات مثل زنبورها، مورچه‌های گزنده و بعضی عنکبوت‌ها
- واکسن‌ها
- گرده گل‌ها
- موادی که در برخی از عکس‌برداری‌ها تزریق می‌شوند.
- غذاها به ویژه تخم‌مرغ، باقلا، لوبیا، غذاهای دریایی و میوه‌ها
- ورزش
عوامل تشدید کننده بیماری آنافیلاکسی
سابقه حساسیت‌های خفیف به موارد ذکر شده در بالا.
سابقه اگزما، تب یونجه یا آسم
تشخیص آنافیلاکسی
آنافیلاکسی معمولاً از روی علائم آن تشخیص داده می‌شود. افرادی که سابقه واکنش‌های حساسیتی دارند، بیشتر در معرض خطر آنافیلاکسی هستند و از طریق تست‌های پوستی می‌توان فهمید که چه چیزی می‌تواند باعث واکنش‌های شدید شود.
“`html
پیشگیری بیماری آنافیلاکسی
برای پیشگیری از آنافیلاکسی، بهترین راه این است که از تماس با مواد حساسیت‌زا که می‌توانند واکنش‌های شدید ایجاد کنند، دوری کنید. به عنوان نمونه، پنی‌سیلین یکی از این مواد است. اما گاهی برای درمان عفونت‌ها به این دارو نیاز دارید. در این صورت، پزشک شاید روش حساسیت‌زدایی را پیشنهاد کند. در این روش، مقادیر بسیار کم از ماده حساسیت‌زا به بیمار تزریق می‌شود تا حساسیت او کاهش یابد. این کار باید تنها در شرایط زیر نظر پزشک متخصص انجام شود. همچنین، افرادی که سابقه حساسیت دارند باید همیشه وسایل ضروری برای درمان اضطراری، مانند آمپول اپی‌نفرین، همراه خود داشته باشند.
همچنین، اگر به پزشک یا دندان‌پزشک مراجعه می‌کنید، حتماً درباره حساسیت خود صحبت کنید و قبل از مصرف دارو، درباره احتمال بروز واکنش مشورت کنید. والدین کودکانی که سابقه چنین واکنش‌هایی دارند نیز باید مدارس را در جریان بگذارند و داروهای لازم را در اختیار کادر مدرسه قرار دهند تا در مواقع اضطراری از آن استفاده کنند.
تست پنی‌سیلین
پنی‌سیلین یکی از معروف‌ترین داروهایی است که می‌تواند باعث واکنش‌های آنافیلاکسی شود. این دارو از 70 سال پیش تاکنون جان انسان‌های زیادی را نجات داده، اما همچنان خطرات خاص خود را دارد. حتی اگر کسی قبلاً با خیال راحت این دارو را مصرف کرده باشد، ممکن است با بازگشت به آن دوباره دچار واکنش‌های شدید شود. از هر ۱۰ هزار نفر، یک نفر ممکن است به این عوارض دچار شود.
در سال‌های اخیر، درستی و کارایی تست پنی‌سیلین مورد سوال قرار گرفته است. گفته می‌شود که این تست هم ممکن است در برخی افراد منجر به واکنش آنافیلاکسی شود. با این حال، این تست هنوز هم در بسیاری از موارد حساسیت به پنی‌سیلین را شناخته و تشخیص می‌دهد. افرادی که حساسیت شدیدی پیدا کرده‌اند، نمی‌توانند آموکسی‌سیلین و آمپی‌سیلین و حتی داروهای دیگر مانند سفالوسپورین را مصرف کنند. در چنین مواردی پزشک از سایر آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده خواهد کرد. واکنش به پنی‌سیلین می‌تواند فوری (در چند دقیقه) یا تاخیری (پس از چند روز) باشد. واکنش‌های فوری خطرناک‌تر و ممکن است کشنده باشند، در حالی که واکنش‌های تاخیری معمولاً کمتر خطرناک هستند اما همچنان نیاز به درمان پزشکی دارند.
درمان شوک آلرژی
اگر آنافیلاکسی به موقع درمان نشود، می‌تواند به ایست قلبی و مرگ منجر شود. درمان این وضعیت شامل استفاده از آنتی هیستامین‌ها، استروئیدها و آدرنالین است. تزریق فوری اپی‌نفرین یا آدرنالین می‌تواند این وضعیت جدی را کنترل کند.
اگر علائم آنافیلاکسی را در فردی مشاهده کردید و تنفس او متوقف شد:
- به فوریت‌های پزشکی (اورژانس) اطلاع دهید یا از فرد دیگری بخواهید که این کار را انجام دهد. اگر این وضعیت برای کودک اتفاق افتاده باشد، قبل از تماس با اورژانس، اقدامات احیا را به مدت یک دقیقه انجام دهید.
- فوراً تنفس دهان به دهان را شروع کنید.
- اگر قلب نبض ندارد، ماساژ قلبی بدهید.
- تا زمانی که کمک نرسیده، عملیات احیا را ادامه دهید.
- عملیات احیا، شامل ماساژ قلبی و تنفس دهان به دهان را فقط زمانی انجام دهید که آموزش دیده‌اید، در غیر این صورت بهتر است این کار را به یک متخصص بسپارید.
- هر زمان که دارویی را مصرف می‌کنید، حتماً
“`
- به خطر بروز واکنش‌های آلرژیک توجه کنید و آماده باشید تا به محض اینکه علائم نشان داده شد، اقدامات لازم را انجام دهید. اگر قبلاً تجربه واکنش آلرژیک داشته‌اید، همیشه یک کیت برای مقابله با آنافیلاکسی همراه داشته باشید.
- درمان طولانی‌مدت نیازمند حساسیت‌زدایی است.
- در زمان بروز شوک آنافیلاکسی، مهم‌ترین موضوع این است که علائم آن را به سرعت شناسایی کنید.
پس از بروز شوک آنافیلاکسی، از وقوع شوک مجدد جلوگیری کنید
متخصصان بر این باورند که اگر شخصی به آلرژی مبتلا بوده و یک بار دچار شوک آنافیلاکسی شده است، باید از بروز مجدد آن جلو گیری کند. به خصوص متخصصان مرکز آلرژی ویزبادن در آلمان هشدار داده‌اند که واکنش افراطی سیستم ایمنی در افراد مبتلا به آلرژی می‌تواند به ایست تنفسی خطرناک منجر شود و نیاز به درمان فوری در اورژانس دارد.
مهم‌ترین نکته در زمان بروز شوک آنافیلاکسی این است که علائم آن سریعاً شناسایی شوند. در بسیاری از مواقع، شوک آنافیلاکسی پس از مصرف غذاهایی مانند بادام زمینی، شیر، تخم مرغ یا ماهی رخ می‌دهد. همچنین این وضعیت ممکن است ناشی از نیش حشره‌های سمی یا مصرف دارو باشد. افرادی که به این نوع آلرژی دچار هستند، ابتدا باید تحت درمان حساسیتی خاص قرار بگیرند و همچنین استفاده از داروهای ویژه برای مواقع اورژانس برای آنها ضروری است.
جمع‌آوری شده از مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی
