عوارض استفاده از دیازپام (2 نکته مهم)

موارد مصرف دیازپام Diazepam و عوارض جانبی آن

با رضیم همراه باشید تا با دیازپام و عوارض مصرف بیش از حد این دارو بیشتر آشنا شوید.دیازپام با نام تجاری valium (والیوم) دارویی است که برای درمان اضطراب، مشکلات خواب و حملات هراس تجویز می‌شود.

• نام تجاری : والیوم (Valium )
• رده درمانی: بنزودیازپین
• اشکال دارویی: قرص، آمپول و شیاف
• نیمه عمر : 24 تا 100 ساعت

اشکال داروی دیازپام

دیازپام در اشکال مختلف قرص‌های 2، 5 و 10 میلی‌گرمی موجود است که در جعبه‌های 100 عددی عرضه می‌شود.

مکانیزم اثر دیازپام

این دارو به طور خاص بر روی غشای سلول‌های عصبی تاثیر می‌گذارد و اثر آرام‌بخش یک ماده شیمیایی به نام گاما-آمینوبوتیریک‌اسید (GABA) را افزایش می‌دهد. این عمل باعث کاهش فعالیت عصبی در سیستم مرکزی می‌شود.

دیازپام به راحتی از طریق دهان جذب می‌شود و اگر از طریق عضله تزریق شود، سرعت جذب آن به محل تزریق بستگی دارد. در صورتی که در عضله دلتوئید تزریق شود، جذب آن معمولاً سریع‌تر خواهد بود. این دارو به پروتئین‌های خونی به اندازه 99 درصد پیوسته می‌شود و در کبد تجزیه شده و به متابولیت‌هایی مثل دزمتیل دیازپام و اگزازپام تبدیل می‌شود.

نیمه‌عمر این دارو در پلاسما 1 تا 2 روز است و دزمتیل دیازپام حدود 60 ساعت نیمه‌عمر دارد. متابولیت‌های ایجاد شده از طریق کلیه‌ها از بدن خارج می‌شوند.

موارد مصرف دیازپام

دیازپام به عنوان یک داروی مسکن و خواب‌آور در دسته بنزودیازپین‌ها قرار می‌گیرد و متابولیت‌های فعال آن در کبد نیز وجود دارند. این دارو به منظور تسکین اضطراب، اختلالات خواب و حملات هراسی تجویز می‌شود. علاوه بر این، به عنوان یک داروی ضد تشنج و شل‌کننده عضلات نیز برای درمان انقباض‌های عضلانی و تشنج (مانند تشنج‌های ناشی از تب در کودکان یا حملات صرع) استفاده می‌شود.

مهم‌ترین داروی آرامبخش

بنزودیازپین‌ها مهم‌ترین گروه از داروهای ضد اضطراب و خواب‌آور هستند. این داروها به سه دسته کوتاه اثر، متوسط اثر و طولانی اثر تقسیم می‌شوند. از داروهای کوتاه اثر می‌توان به اگزازپام، میدازولام و تریازولام اشاره کرد.

داروهای متوسط اثر شامل آلپرازولام، کلونازپام، نیترازپام و تمازپام هستند و در دسته داروهای طولانی اثر، داروهایی مانند دیازپام، کلردیازپوکساید و فلورازپام قرار دارند. البته باید توجه کرد که داروهای دیگری نیز از خانواده بنزودیازپین‌ها وجود دارند که در این گروه‌ها قرار می‌گیرند و در اینجا تنها به داروهای رایج اشاره شده است.

چطور بفهمیم به این دارو معتاد شده‌ایم؟!

در پاسخ به این سؤال که آیا این داروها باعث اعتیاد می‌شوند یا نه، جواب مثبت است؛ تقریباً 4 نفر از هر 10 نفر که این داروها را روزانه و به مدت بیش از 8 هفته مصرف می‌کنند، به اعتیاد دچار می‌شوند. نشانه‌های ساده‌ای برای تشخیص اعتیاد وجود دارد، از جمله:

1. افراد متوجه می‌شوند که بعد از مدتی باید دوز بیشتری از دارو را مصرف کنند تا همان تأثیر اولیه را بگیرند.
2. احساس نیاز به دارو در طول روز.
3. تجربه علائم ترک دارو در صورت قطع مصرف، شامل بی‌خوابی، نگرانی، اضطراب، سرگیجه، طعم غیرعادی در دهان، احساس شوک الکتریکی در بازوها و پاها، تاری دید و حساسیت به نور.
4. در برخی افراد، این علائم شدیدتر است و ممکن است شامل توهمات دیداری و شنیداری شود. باید توجه داشت که این داروها فقط باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.

   “““html

   مقدار مصرف دیازپام

   • بزرگسالان‌

   برای درمان اضطراب، بزرگسالان معمولاً 2 میلیگرم از این دارو را سه بار در روز مصرف می‌کنند و در صورت نیاز، می‌توانند تا 15 تا 30 میلیگرم در روز در مقادیر تقسیم شده استفاده کنند. برای افراد مسن، دوز مصرف به نصف کاهش می‌یابد. در درمان بی‌خوابی همراه با اضطراب، 5 تا 15 میلیگرم قبل از خواب مصرف می‌شود. مقدار مصرف برای افراد مسن نصف مقدار تجویزی برای بزرگسالان است.

   • کودکان‌

   برای درمان راه رفتن در خواب و ترس در کودکان، باید 1 تا 5 میلیگرم قبل از خواب مصرف شود.

   
   • بزرگسالان‌

   در مواقعی که فرد دچار حملات مداوم صرعی است، 10 تا 20 میلیگرم از طریق تزریق وریدی با سرعت 0/5 میلیلیتر (معادل 2/5 میلیگرم) در 30 ثانیه تجویز می‌شود و در صورت نیاز می‌توان 30 تا 60 دقیقه بعد آن را تکرار کرد. همچنین ممکن است بعد از اولین تزریق، یک انفوزیون وریدی تا حداکثر 3 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم در طول 24 ساعت انجام شود.

   برای درمان اضطراب حاد شدید، کنترل حملات پانیک و علائم حاد ناشی از قطع مصرف دارو، مقدار 10 میلی‌گرم استفاده می‌شود که در صورت نیاز، بعد از 4 ساعت می‌توان آن را تکرار کرد.

   موارد منع‌ مصرف‌: این دارو در افرادی که دچار ضعف تنفسی، نارسایی حاد ریوی، حالات فوبیک، نارسایی کبدی، سایکوز مزمن، افسردگی و اضطراب‌های شدید هستند، نباید مصرف شود.

   دیازپام برای چه کسانی منع مصرف دارد؟

   بنزودیازپین‌ها باید در افراد زیر استفاده نشوند:

   • افرادی که مشکلات کبدی دارند، زیرا این داروها ممکن است باعث کمای ناگهانی شوند.
   • افرادی که مشکلات کلیوی دارند، چرا که این مشکلات ممکن است حساسیت مغزی به این داروها را افزایش دهند و بنابراین مقدار دارو باید بسیار کم باشد.
   • خانم‌های باردار باید این دارو را فقط در شرایط خاص مانند تشنج مصرف کنند و در دوران شیردهی نیز به دلیل ترشح دارو در شیر مادر، بهتر است از آن استفاده نکنند.
   • افرادی که دچار مشکلات تنفسی، برونشیت و بیماری انسداد ریوی مزمن هستند.
   • افرادی که دچار بیماری خود ایمنی به نام «میاستنی گراویس» هستند.
   • بیمارانی که دچار آپنه در خواب می‌شوند.

   خطر مرگ!

   مصرف طولانی‌مدت بنزودیازپین‌ها ممکن است باعث بروز مشکلات ادراکی، تغییرات رفتاری و احساسی، احساس آشفتگی و مشکل در تفکر منطقی، کاهش توان جنسی، ترس از اجتماع، افزایش اضطراب و افسردگی و کاهش توجه به کارهای مورد علاقه شود. این مشکلات ممکن است در افرادی که این داروها را برای مدت طولانی مصرف می‌کنند بروز نکند، اما حداقل یک یا دو مورد از این عوارض در اکثر بیماران قابل مشاهده است. مصرف خودسرانه این داروها بدون مشورت پزشک بسیار خطرناک است و می‌تواند عوارض جانبی را تشدید کرده یا در مواردی به مصرف بیش از حد دارو (overdose) یا حتی مرگ منجر شود.

   هشدار در مورد دیازپام

   1. در بیماری‌های تنفسی، ضعف عضلانی، سابقه مصرف نابجای دارو یا افراد با اختلال شخصیتی، باید با احتیاط مصرف شود.
   2. در افراد مسن و کسانی که نارسایی کبدی و کلیوی دارند، مقدار مصرف باید کاهش یابد.
   3. از مصرف طولانی‌مدت این دارو باید پرهیز شود.
   4. اگر دارو برای مدت طولانی مصرف شده باشد، باید برای جلوگیری از بروز عوارض ناشی از قطع مصرف، به تدریج مصرف آن کاهش یابد.
   5. در زمان تزریق وریدی این دارو، باید تجهیزات لازم برای کمک به بهبود ضعف تنفسی و تهویه مکانیکی در دسترس باشد.
   6. در زمان انفوزیون وریدی این دارو باید با احتیاط کامل عمل کرد زیرا خطرناک است و باید در بخش مراقبت‌های ویژه انجام شود.
   7. تزریق سریع وریدی این دارو ممکن است منجر به بروز مشکلاتی همچون آپنه، کاهش فشار خون، برادی‌کاردی یا ایست قلبی شود. (در تزریق هر 5 میلی‌گرم دارو، حداقل باید یک دقیقه زمان صرف شود).

   “““html

   تزریق دیازپام وریدی نباید در وریدهای کوچک مثل مچ دست و پا انجام شود. باید مواظب بود تا دارو به اشتباه داخل شریان نرود و سوزن تزریق هم از رگ خارج نشود. این کار به جلوگیری از مشکلاتی مانند تشکیل لخته خونی، التهاب، تحریک موضعی، ورم و به ندرت آسیب به عروق کمک می‌کند.

   تزریق عضلانی زمانی استفاده می‌شود که مصرف دارو به صورت خوراکی یا وریدی ممکن نباشد.

   در افراد مسن باید با احتیاط مصرف شود و میزان دارو بر اساس کارکرد کبد و کلیه تنظیم گردد.

   همچنین بخوانید:

   تداخلات دارویی دیازپام

   • اگر دیازپام همزمان با داروهای مضعف CNS (مثل داروهای خواب آور، مسکن‌های قوی، بیهوش کننده‌ها، برخی ضدافسردگی‌ها، و داروهای کاهش دهنده فشار خون) مصرف شود، ممکن است اثر مضعف CNS دیازپام قوی‌تر شود.
   • آنتی‌اسیدها جذب دیازپام را به تأخیر می‌اندازند، اما مقدار جذب را تحت تأثیر قرار نمی‌دهند.
   • استفاده همزمان با تریمتافان قبل از عمل جراحی ممکن است باعث کاهش فشار خون شود و خطر افت فشار خون شدید، شوک و ایست قلبی را افزایش دهد.
   • مصرف همزمان با کاربامازپین ممکن است متابولیسم دیازپام را افزایش داده و غلظت آن را در خون کاهش دهد.
   • سایمتیدین می‌تواند متابولیسم دیازپام را متوقف کرده و باعث افزایش غلظت آن در خون شود.
   • ایزونیازید ممکن است با کاهش دفع دیازپام، غلظت آن را بالا ببرد. همچنین ریفامپین ممکن است دفع دیازپام را افزایش داده و غلظت آن را کاهش دهد.

   عوارض جانبی دیازپام

   عوارض جانبی احتمالی شامل خواب آلودگی روز بعد از مصرف، گیجی، اختلال در حرکت، فراموشی، وابستگی، تحریک‌پذیری غیرطبیعی، و در برخی موارد درد، سرگیجه، افت فشار خون، افزایش ترشح بزاق، کرامپ و درد شکم، جوش‌های جلدی، اختلال در بینایی، تغییر در میل جنسی، احتباس ادرار، اختلالات خونی و زردی می‌شود.

   همچنین، درد و تشکیل لخته خونی و به ندرت اختلال در تنفس و افت فشار خون در اثر تزریق این دارو گزارش شده است.

   چگونگی مصرف دیازپام

   دیازپام بسته به شرایط و افراد به مقادیر مختلف تجویز می‌شود. هرگز بیشتر یا کمتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید و به دستورات پزشک به دقت عمل کنید. می‌توانید شکل مایع دیازپام را با مواد غذایی مایع یا نیمه‌جامد، مانند پوره، مخلوط کنید. از یخ زدن دیازپام مایع جلوگیری کنید.

   اگر یک نوبت را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اما اگر زمان نوبت بعدی نزدیک است، نوبت فراموش شده را نادیده بگیرید و به برنامه دارویی خود برگردید. مقدار دارو را دو برابر نکنید.

   علائم ترک دارو عبارتند از:

   • گیجی، افت توان ذهنی، درد شکمی، تعریق زیاد، حالت تهوع، استفراغ، حساسیت به نور و صدا، یا احساس سوزن‌سوزن شدن. اگر می‌خواهید دیازپام را قطع کنید، با پزشکتان تماس بگیرید تا این کار به آرامی انجام شود.
   • اگر علائم زیر مشاهده شد، فقط در صورتی که مشکل‌ساز شوند، به پزشک گزارش دهید:
   • سرگیجه، خواب آلودگی، خشکی دهان، سردرد، حالت تهوع، یبوست، اسهال، ضربان قلب سریع و شدید، یا لرزش.

   هنگام مصرف دیازپام توصیه می‌شود

   • به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا بهبودی شما را کنترل کند.
   • تا زمانی که پاسخ بدنتان به دارو مشخص نشده، در رانندگی و کار با وسایل خطرناک احتیاط کنید. برخی افراد ممکن است با مصرف این دارو خواب آلود شوند.
   • در صورت شک به مصرف بیش از حد دارو، بلافاصله از کمک پزشکی استفاده کنید.
   • اگر در حین مصرف دیازپام احساسات یا افکار عجیبی داشتید، با پزشک خود مشورت کنید.
   • یک برگه شناسایی پزشکی به همراه داشته باشید که نشان دهد دیازپام مصرف می‌کنید.
   • دیازپام را دور از دسترس کودکان و در مکان‌های دور از گرما و نور مستقیم نگه داری کنید.

   “`

   • دیازپام را در جای خشک و خنک نگه دارید. اگر در دمای مرطوب نگهداری شود، ممکن است خراب شود.
   • دیازپام تاریخ مصرف گذشته را دور از دسترس کودکان به عنوان زباله دور بیندازید.
   • زمانی که دیازپام مصرف می‌کنید، نباید:
   • داروهای آرامبخش دیگر بگیرید.
   • نوشیدنی‌های الکی بنوشید.
   • از دیازپام به عنوان قرص خواب استفاده کنید، مگر اینکه مطمئن باشید حداقل ۷ تا ۸ ساعت خواب دارید. در غیر این صورت ممکن است خواب آلود و فراموشکار شوید.
   • دیازپام برای کاهش اضطراب، اختلالات خواب و حملات هراس تجویز می‌شود. این دارو همچنین به عنوان داروی ضد تشنج و شل‌کننده عضلات استفاده می‌شود.

   ---

   قبل از مصرف این دارو در موارد زیر حتما با پزشک مشورت کنید:

   • اگر به این دارو یا داروهای مشابه مانند دیازپام، کلردیازپوکساید، کلونازپام یا حتی غذاها و مواد نگهدارنده حساسیت دارید.
   • اگر هر گونه بیماری خاصی مانند گلوکوم (زاویه بسته)، میاستنی گراو (ضعف شدید عضلانی) یا مشکلات تنفسی دارید.
   • اگر داروهای دیگری مصرف می‌کنید.
   • اگر می‌خواهید بعد از مصرف طولانی مدت دارو ناگهان آن را قطع کنید.
   • اگر باردار هستید یا شیر می‌دهید.
   • برای مصرف در کودکان و سالمندان احتیاط کنید.
   • برای جلوگیری از وابستگی، بیشتر از مقدار و مدت زمانی که پزشک تجویز کرده دارو مصرف نکنید.
   • اگر دارو را به عنوان ضد تشنج مصرف می‌کنید، دوره درمان را کامل کنید و هیچ نوبتی را از دست ندهید.
   • اگر احساس کردید دارو موثر نیست، مقدار آن را خودسرانه افزایش ندهید و با پزشک صحبت کنید.
   • اگر یک دوز دارو را فراموش کردید و کمتر از یک ساعت از زمان مصرف آن گذشته، دارو را مصرف کنید. اما اگر بیشتر از این زمان گذشته باشد، دوز بعدی را دو برابر نکنید.

   شرایط نگهداری دیازپام

   • دارو را در دمای پایین‌تر از ۳۰ درجه سانتی‌گراد نگهداری کنید.
   • دارو را در جایی دور از دسترس کودکان قرار دهید.
   • از مصرف داروهای تاریخ گذشته خودداری نمایید.

   سایت رضیم