عوارض استفاده از لامپ‌های کم مصرف
با مجله اینترنتی رضیم همراه باشید تا با عوارض لامپ های کم مصرف آشنا شوید
لامپ های کم مصرف مدت زیادی است که جای لامپ‌های پرمصرف رشته‌ای را گرفته‌اند، اما همواره شایعه سرطان‌زا بودن آن موجب نگرانی شده است.
در گذشته، مردم به طور گسترده از لامپ‌های رشته‌ای استفاده می‌کردند، اما این لامپ‌ها به خاطر مصرف بالای انرژی و داغ شدن سریع، سریعاً خراب می‌شدند و نیاز به تعویض داشتند. به همین دلیل، سازندگان اقدام به تولید لامپ‌هایی کردند که این مشکلات را نداشتند و انرژی بیشتری را به نور تبدیل می‌کردند.
عوارض لامپ های کم مصرف
شاید شنیده باشید که وقتی یک لامپ کم مصرف می‌شکند، گازهای سمی زیادی به هوا می‌رود. در واقع، لامپ های کم مصرف برای عملکرد خود به جیوه نیاز دارند و اگر به هر دلیلی این فلز سمی از لامپ خارج شود، می‌تواند خطرناک باشد و باعث مسمومیت شود.
در علم پزشکی، مسمومیت ناشی از جیوه به نام هیدرارژیریا (Hydrargyriasis) شناخته می‌شود. وقتی فرد با جیوه یا ترکیبات آن تماس داشته باشد، به مسمومیت فلزی دچار می‌شود. جیوه معمولاً در ترمومترها، باتری‌ها و لامپ‌های کم مصرف وجود دارد.
جیوه مایع کاربرد عادی ندارد و انواع مختلف آن، به ویژه در مقادیر کم می‌تواند خطرناک باشد به طوری که فقط یک گرم از آن می‌تواند یک فرد را آسیب بزند. وقتی جیوه وارد بدن می‌شود، ابتدا عروق خونی را بسته و مشکلات زیادی ایجاد می‌کند.
شاید با دانستن این خطرات نگران شده‌اید، اما باید بدانید که لامپ های کم مصرف در حالت عادی که کار می‌کنند، باعث مسمومیت جیوه نمی‌شوند و تنها زمانی خطر دارند که جیوه بخار شود. براساس گزارش‌ها، اگر لامپ‌های کم مصرف شکسته شوند، آلودگی آنها بیش از 6 برابر مقدار طبیعی خواهد بود.
لامپ های کم مصرف بسیار به‌صرفه هستند
لامپ های کم مصرف بسیار کم انرژی مصرف می‌کنند و برای تولید نور، تنها 25 درصد از انرژی مورد نیاز یک لامپ پرمصرف را احتیاج دارند. طبق اطلاعات دپارتمان انرژی آمریکا، اگر هر شخص به جای لامپ های پرمصرف از لامپ های کم مصرف استفاده کند، می‌تواند از انتشار گازهای گلخانه‌ای معادل 800 هزار گاز منتشر شده از خودروها جلوگیری کند. همچنین بسیاری اعتقاد دارند که با حذف لامپ‌های پرمصرف و استفاده از لامپ های کم مصرف، می‌توان از انتشار جیوه جلوگیری کرد زیرا تولید لامپ‌های پرمصرف نیاز به زغال سنگ دارد و این فرآیند باعث آلودگی و تولید جیوه می‌شود.
سرطان‌زا بودن لامپ های کم مصرف واقعیت دارد؟
علاوه بر اینکه این لامپ‌ها در مصرف انرژی بسیار به‌صرفه هستند، اما می‌توانند عوارض خطرناکی داشته باشند. طبق تحقیقات موسسه علوم ایالات متحده آمریکا (U.S. National Science Foundation)، مشخص شده که بر روی سطح لامپ‌های کم مصرف شکاف‌هایی وجود دارد که می‌تواند اجازه دهد امواج ماورای بنفش (UV) به بیرون بیایند. این امواج، هنگامیکه توسط پوشش سطحی لامپ جذب شده و به نور تبدیل می‌شوند، خطرناک هستند.
این موضوع قبلاً توسط محققان دانشگاه استونی بروک (Stoney Brook University) کشف شده بود، اما بحث در مورد اینکه آیا این شکاف‌ها امواج UV به هوای آزاد می‌دهند یا نه، سال‌ها ادامه داشت. اما حالا، بر اساس تحقیقاتی که موسسه علوم ایالات متحده آمریکا انجام داده، مشخص شده است که این شکاف‌ها امواج UVC و UVA را منتشر می‌کنند که می‌توانند به سلول‌های پوست آسیب بزنند و خطر ابتلا به سرطان ملانوما را افزایش دهند.
برخی از پژوهشگران با بررسی آثار این اشعه‌های UV بر روی سلول‌های پوست، نتایج نگران‌کننده‌ای به دست آورده‌اند که نشان‌دهنده خطرات احتمالی استفاده مداوم از لامپ‌های کم مصرف است.
کلاژن و کراتین دو ماده اصلی در پوست انسان هستند. تحقیقات انجام شده نشان داد که پوست بدن انسان در سه مرحله مورد آزمایش قرار گرفته است. در مرحله اول، پوست بدون آرایش زیر نور لامپ‌های کم مصرف قرار گرفت. در مرحله دوم، تاثیر ذرات تیتانیوم دی‌اکسید بررسی شد و در مرحله سوم، آزمایش‌ها دوباره با نور لامپ‌های پرمصرف انجام شد.
دکتر میریام ریفایلوویچ، که رهبری این تحقیقات را بر عهده داشت، در مورد نتایج گفته:
ما متوجه شدیم که در مرحله اول، سلول‌های سالم پوست به نور UV واکنش نشان می‌دهند و به خوبی با آسیب‌های این نور سازگارند. در مرحله دوم، تماس پوست با ذرات نانو تیتانیوم دی‌اکسید باعث آسیب بیشتر به سلول‌ها می‌شود. اما در مرحله سوم، نتایج نشان می‌دهد که لامپ‌های پرمصرف به هیچ وجه به سلول‌های پوست آسیب نمی‌زنند. برعکس، لامپ‌های کم مصرف تاثیر منفی دارند. اگر یک فرد بیش از 8 ساعت در روز زیر نور لامپ‌های کم مصرف باشد، پوست او بیش از 1000 برابر میزان استاندارد اشعه UV را دریافت می‌کند.
تاثیر لامپ‌های کم مصرف بر بینایی
برخی پژوهشگران بر این عقیده‌اند که لامپ‌های کم مصرف می‌توانند بر بینایی انسان تاثیرات منفی بگذارند. به همین دلیل، در سال 2011، محققی به نام هلن والز مقاله‌ای در مجله بهداشت عمومی منتشر کرد که در آن اشاره شده بسیاری از مردم برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی به استفاده از لامپ‌های کم مصرف تشویق می‌شوند، اما این لامپ‌ها می‌توانند مشکلاتی مانند افزایش بیماری‌های چشمی را به همراه داشته باشند.
نتایج تحقیق هلن والز و تیمش نشان می‌دهد که لامپ‌های کم مصرف حدود 12 درصد بیشتر از حد معمول فرد را در معرض امواج ماورای بنفش قرار می‌دهند. به عنوان مثال، در استرالیا، سالانه 3000 مورد افزایش بیمار مبتلا به آب مروارید و 7500 مورد زائده ناخنک چشم گزارش می‌شود. بنابراین ضروری است که به خطرات لامپ‌های کم مصرف توجه بیشتری شود.
چگونه لامپ‌های کم مصرف تاثیر می‌گذارند؟
تاثیر این لامپ‌ها زمانی بیشتر می‌شود که یک فرد زیاد و به مدت طولانی در معرض نور آنها و سوسو زدنشان قرار بگیرد. افرادی که به سوسو زدن حساس هستند و کسانی که به بیماری‌هایی مثل اوتیسم، صرع و برخی دیگر مبتلا هستند، ممکن است با مشکلات جدی‌تری روبرو شوند.
بر اساس تحقیقاتی که در انگلستان انجام شده، پیشنهاد می‌شود که بیشتر از یک ساعت در نزدیکی لامپ‌های کم مصرف قرار نگیرید. البته این تحقیق بیشتر به لامپ‌های کم مصرف مارپیچ پرداخته است. لامپ‌ها اشکال مختلفی دارند و همه آنها مشکل‌زا نیستند، اما بهتر است زمان طولانی زیر نور آنها نباشیم و فاصله مناسب را رعایت کنیم، چرا که نزدیک بودن به این لامپ‌ها می‌تواند آسیب‌هایی به پوست برساند.
نکاتی که باید در نظر داشته باشید:
لامپ‌های کم مصرف خطرناک می‌شوند وقتی که در معرض نور آنها باشید. بنابراین باید زمان و فاصله مشخصی را برای استفاده از این لامپ‌ها در نظر بگیرید. همچنین، این لامپ‌ها زمانی خطرناک می‌شوند که شکسته شوند. اگر با این وضعیت مواجه شدید، سریعا کودکان و به خصوص زنان باردار را از محل دور کنید و توصیه می‌شود تا چند روز وارد آن مکان نشوید.
برای جمع کردن تکه‌های شکسته لامپ، حتما از ماسک و دستکش استفاده کنید. همچنین دستگاه تهویه مطبوع را خاموش کرده و پنجره‌ها را برای خروج گازهای سمی باز کنید. برای برداشتن تکه‌های لامپ، از مقوا یا کیسه پلاستیکی استفاده کنید و هرگز از جاروبرقی برای تمیز کردن تکه‌های شکسته استفاده نکنید. بهتر است این تکه‌ها را در خانه نگه ندارید و آنها را در سطل زباله نیندازید؛ بهترین گزینه برای دور انداختن این تکه‌ها، مراکز بازیافت است. امیدوارم به مسئولیت‌های شهروندی خود به خوبی عمل کنید.
تهیه شده مجله اینترنتی رضیم
مرضیه ملایری
