فنوفیبرات چیست و چرا تجویز می شود؟ (2 نکته مهم)
“`html
موارد مصرف و عوارض فنوفیبرات
فنوفیبرات (Fenofibrate) دارویی است که به کاهش چربی‌های خون کمک می‌کند و با افزایش یک ماده خاص، تری گلیسیرید را کاهش می‌دهد.
فنوفیبرات به کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید (چربی‌های خون) کمک می‌کند. وقتی این چربی‌ها در خون زیاد می‌شود، خطر بیماری قلبی افزایش می‌یابد. از این دارو برای درمان کلسترول و تری گلیسیرید بالا استفاده می‌شود.
نام های تجاری: Antara, Fenoglide, Lipofen, Lofibra, TriCor, Triglide, Lipidil Micr: Dom-Fenofibrate, Lipidil Supra, Lipidil EZ
مکانیسم اثر فنوفیبرات
فنوفیبرات باعث می‌شود تا چربی‌های مضر به شکل بهتری از بدن حذف شوند. این دارو با افزایش تجزیه نوعی چربی به نام VLDL و همچنین کمک به اکسیداسیون اسیدهای چرب، مقدار تری گلیسیرید را به میزان ۳۰ تا ۶۰ درصد کاهش می‌دهد. همچنین ممکن است سطح HDL (چربی خوب) در افرادی که تری گلیسیرید بالا دارند افزایش یابد.
فارماکوکینتیک فنوفیبرات
وقتی فنوفیبرات با غذا مصرف می‌شود، به راحتی جذب بدن می‌شود. اما اگر بعد از گرسنگی مصرف شود، جذب آن کمتر خواهد بود. این دارو به سرعت به متابولیت فعال خود یعنی اسید فنوفیبریک تبدیل می‌شود و ۹۹% آن به پروتئین‌های خون متصل می‌شود.
نیمه عمر حذف فنوفیبرات در خون حدود ۲۰ ساعت است. اسید فنوفیبریک بیشتر به شکل گلوکورونید از طریق ادرار خارج می‌شود و بخشی نیز به شکل معدودی دیگر دفع می‌شود که با همودیالیز قابل برداشت نیست.
موارد و مقدار مصرف فنوفیبرات
هایپوتری گلیسریدمی (هایپرلیپیدی نوع IV و V).
- بزرگسالان: کپسول 200-67 میلی‌گرم روزانه حداکثر 200 میلی‌گرم در روز.
- قرص: 160-54 میلی‌گرم روزانه حداکثر 160 میلی‌گرم در روز. دوز دارو بر اساس اندازه‌گیری تری گلیسرید تعیین می‌شود.
هایپرکلسترولمی یا دیس لیپیدمی ترکیبی (هایپرلیپیدمی IIa و IIb)
- بزرگسالان: شروع با دوز 200 میلی‌گرم روزانه.
- دوز دارو بر اساس اندازه‌گیری لیپیدهای پلاسما تنظیم می‌شود.
تنظیم دوز: در افراد مسن و کسانی که مشکلات کلیوی دارند، دوز دارو با توجه به ارزیابی عملکرد کلیه و سطح لیپیدها تعیین می‌شود.
مصرف فنوفیبرات در دوران بارداری و شیردهی
رده بندی بارداری FDA : گروه C
هنوز مشخص نیست که آیا فنوفیبرات برای جنین خطر دارد یا خیر. قبل از مصرف این دارو، حتماً به پزشک خود بگویید که باردار هستید یا خیر.
فنوفیبرات می‌تواند به شیر مادر منتقل شود و ممکن است به نوزاد آسیب بزند. پیش از مصرف این دارو در دوران شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
عوارض جانبی فنوفیبرات
- اعصاب مرکزی: ضعف، گیجی، خستگی، سردرد، بی‌خوابی، درد و احساس سوزن سوزن شدن.
- قلبی- عروقی: آریتمی.
- چشم، گوش، بینی: تاری دید، التهاب چشم، آبریزش بینی، سینوزیت، وجود اشیاء شناور در چشم، سوزش چشم و درد گوش.
- دستگاه گوارش: درد شکم، یبوست، اسهال،…
“““html
- مشکلات گوارشی: درد معده، آروغ زدن، نفخ، افزایش اشتها، حالت تهوع، التهاب لوزالمعده، استفراغ.
- مشکلات ادراری-تناسلی: التهاب واژن، ادرار کردن زیاد.
- مشکلات خونی: کم‌خونی.
- مشکلات عضلانی و اسکلتی: درد در مفاصل و عضلات.
- مشکلات تنفسی: سرفه.
- مشکلات پوستی: خارش، جوش‌های پوستی، کهیر.
- سایر عوارض: کاهش میل جنسی، علائم شبیه آنفلوآنزا، عفونت.
مسمومیت با فنوفیبرات و درمان آن
هیچ گزارشی از مصرف بیش از حد فنوفیبرات وجود ندارد. در صورت مصرف، باید درمان‌های حمایتی انجام شود. به دلیل اینکه این دارو به پروتئین‌ها در بدن متصل می‌شود، همودیالیز در این موارد موثر نیست.
اثر فنوفیبرات بر آزمایش‌های تشخیصی
این دارو باعث افزایش سطح BUN، کراتینین، ALT، AST و CLC می‌شود و همچنین سطح اسید اوریک سرم، هموگلوبین، هماتوکریت و تعداد گلبول‌های سفید خون را کاهش می‌دهد.
تداخلات دارویی فنوفیبرات
تولیدکنندگان فنوفیبرات توصیه می‌کنند که در بیمارانی که از داروهای ضد لخته‌سازی خوراکی استفاده می‌کنند، باید دوز این داروها به یک سوم کاهش یابد و در صورت نیاز به تدریج تنظیم شود.
هشدارها در رابطه با فنوفیبرات
- حساسیت به دارو
- مشکلات جدی کلیه و در افرادی که دیالیز می‌شوند
- بیماری‌های فعال کبدی
- بیماری‌های مربوط به کیسه صفرا
- قبل از شروع درمان با این دارو، باید کم‌کاری تیروئید درمان شود.
توصیه‌های دارویی فنوفیبرات
- انجام آزمایش‌های دوره‌ای خون که پزشک تجویز کرده، الزامی است.
- اگر داروهای کلستیرامین یا کلستیپول مصرف می‌کنید، حداقل ۴ ساعت قبل یا ۱ ساعت بعد از این دارو مصرف کنید.
- همزمان با این دارو، رژیم غذایی تجویز شده توسط پزشک را رعایت کنید.
- اگر علائم مشکلات کبدی مثل ادرار تیره، مدفوع روشن، خستگی زیاد و احساس سیری بیش از حد یا درد شکم داشتید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
- اگر علائم مشکل پانکراس مثل درد شدید شکم، درد در ناحیه کمر یا استفراغ دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
- در صورت داشتن درد عضلانی، تورم یا درد در مفاصل یا دست و پا، درد در قفسه سینه، خستگی شدید، تب، مشکل در ادرار کردن یا تغییر حجم ادرار، کبودی یا خونریزی، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
- این دارو را با یک لیوان آب بخورید.
- اگر علائم شدید التهاب پوست، دهان یا چشم را مشاهده کردید، به سرعت مصرف دارو را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید.
ملاحظات اختصاصی فنوفیبرات
1- این دارو نباید به عنوان پیشگیری از بیماری عروق کرونر استفاده شود.
2- قبل از درمان باید میزان پایه لیپید و عملکرد کبدی بررسی شود. در طول درمان عملکرد کبدی باید تحت نظر باشد و در صورت افزایش آنزیم‌های کبدی به بیش از ۳ برابر میزان طبیعی، مصرف دارو باید قطع شود.
3- در صورت امکان، به دلیل احتمال افزایش تری‌گلیسرید، مصرف داروهایی مانند بتا-بلوک‌کننده‌ها، استروژن‌ها و دیورتیک‌های تیازیدی باید قطع شود.
4- بیماران باید از لحاظ علائم و نشانه‌های پانکراتیت، میوزیت، رابدومیولیز،
“`
سنگ‌های کلسترولی و مشکلات کلیوی باید به دقت زیر نظر باشند.
5- اگر بعد از دو ماه مصرف دارو به نتیجه خوبی نرسیدید، باید مصرف دارو را متوقف کنید.
نکاتی که باید به بیمار در طول مصرف فنوفیبرات گفته شود
1- به بیمار گفته شود تا هرگونه ضعف غیر طبیعی در عضلات، درد و حساسیت در لمس را به خصوص اگر با کسالت و تب همراه است، گزارش دهد.
2- برای جذب بهتر دارو، توصیه می‌شود بیمار دارو را با غذا مصرف کند.
3- مصرف در افراد مسن: مصرف دارو در افراد مسن مثل جوانان است.
4- مصرف در کودکان: میزان اثرگذاری و ایمنی دارو در کودکان مشخص نیست.
داروهای مشابه فنوفیبرات
- جم فیبروزیل
- کلوفیبرات
