معرفی انواع فیکوس و روش های نگهداری و تکثیر آن ها (2 نکته مهم)

گیاه فیکوس چیست ؟

فیکوس یک نوع گیاه است که به خانواده موراسه تعلق دارد و اصل آن از مناطق گرمسیری آسیا است. در فضای باز، این گیاه می‌تواند تا 30 متر ارتفاع بگیرد. گیاه فیکوس در آپارتمان‌ها به خوبی رشد می‌کند و برگ‌های آن بزرگ، براق و چرمی هستند و به صورت متناوب روی ساقه قرار می‌گیرند.

زمانی که برگ‌های قدیمی در پایین ساقه بریزند، ممکن است ظاهر زیبایی نداشته باشد. در این زمان، می‌توانید ساقه را نزدیک به سطح زمین قطع کنید تا گیاه جوان‌تر شود. این درختچه زیبا معمولاً در گلخانه‌ها و آپارتمان‌ها نگهداری می‌شود و برگ‌های آن به رنگ‌های سبز و ابلق دیده می‌شود.

این گیاه اغلب روی دیگر گیاهان رشد می‌کند. فیکوس به عنوان منبع کائوچوی هندی یا آسامی شناخته می‌شود. در بسیاری از نقاط ایران، این گیاه در گلخانه‌ها کشت می‌شود و در مناطق جنوبی کشور به راحتی در فضای باز رشد می‌کند. این گیاه همچنین در هندوستان و آسام نیز وجود دارد.

فیکوس انواع مختلفی دارد، از جمله Ficus elastica ‘ Decora’ و Ficus elastica ‘ Variegata’. فیکوس برگ درشت به عنوان یک درخت کند رشد، برای کشت در محوطه‌های چمن‌کاری شده بسیار مناسب است.

ارتفاع این گیاه ممکن است بین 30 تا 40 متر باشد و به ندرت به 60 متر نیز می‌رسد. تنه آن می‌تواند تا 2 متر قطر داشته باشد و ریشه‌های هوایی آن باعث تقویت شاخه‌های سنگین گیاه می‌شود.

برگ‌های فیکوس به شکل بیضی و براق هستند و طول آن‌ها بین 10 تا 35 سانتی‌متر و عرض آن‌ها بین 5 تا 15 سانتی‌متر می‌باشد. بزرگترین برگ‌ها در گیاهان جوان ممکن است تا 45 سانتی‌متر هم برسند.

گل فیکوس چیست ؟

انواع فیکوس

فیکوس‌ها دارای انواع مختلفی هستند که از نظر ظاهر با هم متفاوت‌اند. انواع گیاه فیکوس شامل:

1. فیکوس جنگلی برگ ریز یا فیکوس پیچ

فیکوس جنگلی برگ ریز که به فیکوس پیچ نیز معروف است، برگ‌های کوچک و قلبی شکلی دارد و ساقه‌های نازک و مفتولی دارد. این گیاه در گلخانه‌ها به دیوار‌ها می‌چسبد و مثل گیاه عشقه رشد می‌کند.

برگ‌های قلبی شکل و چرمی این گیاه به قدری آویزان هستند که ساقه‌های گیاه را کاملاً می‌پوشانند و به همین خاطر در سبد‌های آویز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گونه رشد سریعی دارد و در صورت وجود قیم یا داربست، به سمت بالا می‌خزد و دارای واریته‌های ابلق نیز هست.

فیکوس پیچ بهترین رشد را در مکان‌های نیمه سایه دارد زیرا از نور زیاد بیزار است.

2. فیکوس معمولی

برگ‌های فیکوس معمولی چرمی و براق هستند و طول آن‌ها به 30 سانتی‌متر یا بیشتر می‌رسد. این نوع فیکوس برای نگهداری در منزل بسیار مناسب است و محیط‌های سرد و کم نور را تحمل می‌کند، هرچند که محیط گرم و مرطوب را بیشتر دوست دارد.

3. فیکوس ابلق درخت کائوچوی ابلق

این نوع فیکوس، برگ‌هایی شبیه به فیکوس معمولی دارد اما لبه‌های برگ‌ها به رنگ‌های شیری یا کرم هستند.

4. فیکوس آلمانی

فیکوس آلمانی دارای برگ‌های ضخیم‌تری نسبت به فیکوس معمولی و به شکل بیضی است و به همین خاطر به فیکوس آلمانی یا هندی معروف است. این گیاه به دلیل اینکه قد بلندی ندارد، از دیگر انواع محبوب‌تر است.

5. فیکوس برگ تبریزی

در این نوع فیکوس، برگ‌ها مشابه برگه‌های صنوبر و تبریزی هستند اما کمی ضخیم‌تر و نوک‌دارتر می‌باشند.

6. فیکوس بنجامینا یا انجیرگریان

این گیاه یکی از زیباترین گیاهان آپارتمانی است و مخصوص مکان‌های سایه یا سرپوشیده می‌باشد. برگ‌های آن سبز روشن، بیضی شکل و نوک تیز هستند. شاخه‌های این گیاه خاصیت ارتجاعی دارند و به طور آویزان و به حالت مجنون رشد می‌کنند.

واریته‌های ابلق این گیاه با برگ‌های سبز و کرمی در ایران به تازگی پرورش داده می‌شوند. در طبیعت، این گیاه ممکن است تا 2 متر ارتفاع برسد و به خاطر اینکه زیاد آب جذب می‌کند و آب باقی‌مانده را به صورت قطراتی از نوک برگ‌ها خارج می‌کند، به فیکوس گریان نیز معروف است.

“““html

هم شهرت دارد.

7. فیکوس برگ ویلونی

برگ‌های این گیاه بزرگ و براق هستند، لبه‌های آنها موج‌دار و شبیه فرم ویولن می‌باشد و رگبرگ‌های سفید رنگی دارد. این نوع گیاه برای نگهداری در محیط‌های گرم و مرطوب مناسب است.

چطور فیکوس را قلمه بزنیم ؟

نحوه تکثیر فیکوس

برای تکثیر فیکوس، می‌توانید در اواخر بهار یا اوایل تابستان از ساقه‌ها قلمه بزنید. طول مناسب قلمه‌ها حدود ۱۵ سانتیمتر است.

چگونگی قلمه ساقه برای تکثیر فیکوس

قلمه را می‌توان از طول گیاه یا از انتهای ساقه تهیه کرد. قلمه باید حداقل یک برگ داشته باشد و اگر برگ‌ها زیادند، بهتر است تعدادی از آنها را حذف کنید. قسمت پایینی قلمه که داخل خاک خواهد رفت باید بدون برگ باشد.

بعد از قلمه‌گیری از محل برش شیره سفیدی خارج می‌شود، بهتر است قلمه‌ها را ۳۰ دقیقه در آب بگذارید تا این شیره خشک شود و سپس آنها را بکارید. قلمه‌ها را در بستر نرمی که مرطوب باشد بکارید.

می‌توانید از ترکیب کوکوپیت و پرلایت یا پیت ماس و ماسه استفاده کنید. قلمه‌ها را در جایی با نور مناسب و رطوبت بالا و دمای ۲۵ تا ۲۷ درجه سانتی‌گراد بگذارید.

قلمه برگ برای تکثیر فیکوس

بستر کاشت و شرایط برای نگهداری قلمه‌های برگ نیز مشابه قلمه‌های ساقه است.

روش خوابانیدن هوایی برای تکثیر فیکوس

این روش هم برای تکثیر فیکوس استفاده می‌شود. در این روش، قلمه‌ها باید حدود ۳۰ سانتیمتر طول داشته باشند. ابتدا باید برشی روی ساقه ایجاد کنید یا حلقه‌ای از پوست گیاه بردارید. اگر روی برش هورمون ریشه‌زایی بزنید، ریشه‌زایی سریع‌تر انجام می‌شود.

سپس مواد رطوبت‌دهنده مثل خزه اسفاگنوم یا کوکوپیت را دور برش قرار دهید و با پلاستیک بپوشانید تا گیاه بتواند ریشه تولید کند.

وقتی ریشه‌ها را در داخل کیسه پلاستیکی مشاهده کردید، زمان مناسب برای جدا کردن ساقه از گیاه مادری است. ساقه را از ۵ سانت پایین‌تر از محل ریشه‌زایی جدا کنید و آن را در یک گلدان با خاک نرم و سبک بکارید.

در هفته‌های اول، بهتر است با کشیدن یک پلاستیک روی گیاه، رطوبت اطراف قلمه را حفظ کنید، البته پلاستیک نباید با ساقه یا برگ تماس داشته باشد.

روش مراقبت از فیکوس در منزل

خاک مناسب فیکوس

این گیاه نیاز به خاکی با زهکشی بالا دارد که رطوبت را حفظ کند. اگر مواد غذایی کافی نباشد، برگ‌های گیاه بدشکل و کم رنگ می‌شود. برای تغذیه گیاه می‌توانید از کودهایی با نسبت ۱۰٫۱۰٫۱۰ هر دو هفته یکبار یا ۲۰٫۲۰٫۲۰ هر پنج هفته یکبار استفاده کنید.

اگر گیاه به سرعت رشد می‌کند، بهتر است هر سال در اوایل بهار گلدان آن را تعویض کنید و گلدانی که انتخاب می‌کنید باید حداقل ۵ سانتیمتر بزرگ‌تر از گلدان قبلی باشد.

تعویض گلدان فیکوس

بهترین زمان برای تعویض گلدان فیکوس در فصل تابستان و بهار است، به خصوص اگر رشد آن سریع باشد. هر سال اگر ریشه‌ها از زیر گلدان بیرون زده‌اند، باید گلدان را تعویض کنید.

اگر نمی‌توانید گلدان را تعویض کنید، می‌توانید ۵ تا ۷ سانت از خاک سطحی گلدان را با خاک جدید و غنی تعویض کرده و هر دو هفته یکبار از تغذیه مصنوعی استفاده کنید.

تمیز نمودن برگ‌های فیکوس

برای تمیز کردن برگ‌های فیکوس، باید برگ‌ها را با ملایمت با پارچه‌ای نرم و پنبه‌ای پاک کنید و یا…
“`

اسفنج مرطوب را تمیز کنید و فقط یک بار در هر ماه از مواد براق‌کننده شیمیایی استفاده کنید.

چگونه گل فیکوس را نگه داریم

آبیاری فیکوس

هرگز نگذارید خاک گلدان خیس و باتلاقی شود. بین دو آبیاری باید خاک خشک باشد. آبیاری را با آب ولرم انجام دهید. در تابستان هفته‌ای دو بار و در زمستان یک بار آبیاری کافی است.

شرایط نگهداری فیکوس

• دما: حداقل دما در زمستان 16 درجه سانتی‌گراد و حداکثر آن در تابستان 29 درجه سانتی‌گراد است.
• رطوبت: هفته‌ای یک بار گیاه را غبارپاشی کنید و با افزایش دما در تابستان، مقدار غبارپاشی را بیشتر کنید.
• تغذیه: برای تأمین مواد غذایی گیاه، هر دو هفته با کود مایع یا جامد محلول در آب آن را تغذیه کنید.

مشکلات و درمان فیکوس

بیماری‌های فیکوس و راه‌های درمان آن

برگ‌ها بدشکل، رنگ پریده و کوچک هستند: گیاه به تغذیه نیاز دارد، هر دو هفته طبق دستور عمل کنید.

برگ‌ها بی‌رنگ شده‌اند: نور زیاد است، گیاه را به جایی با نور کم‌تر منتقل کنید.

لکه‌های قهوه‌ای بر روی ساقه‌ها و زیر برگ‌ها دیده می‌شود: این مشکل به دلیل حشرات آفت است، هر ماه با سم حشره‌کش نفوذی گیاه را سم‌پاشی کنید. با پنبه آغشته به سم نیز می‌توانید لکه‌ها را تمیز کنید.

زخم‌های سفید پنبه‌ای روی برگ‌ها مشخص می‌شود: این هم به دلیل حشره آفت است، هر 14 روز با سم حشره‌کش نفوذی گیاه سم‌پاشی کنید و با برس آغشته به سم نیز زخم‌ها را سم‌پاشی کنید.

برگ‌ها لکه‌های قهوه‌ای دارند و به طور ناگهانی می‌افتند: هوا خیلی سرد است، گلدان را به جایی گرم‌تر منتقل کنید.

لکه‌های زرد روی برگ‌ها و تار عنکبوت در زیر آن‌ها دیده می‌شود: این نشانه کنه قرمز است، هر دو هفته با سم کنه‌کش طبق دستور سم‌پاشی کنید. غبارپاشی کمک می‌کند تا آفت کمتر شود.

لکه‌های سوخته روی برگ‌ها نمایان شده‌اند: در آفتاب غبارپاشی نکنید، زیرا قطرات آب نور را متمرکز می‌کنند و ممکن است به برگ‌ها آسیب برسانند. گیاه را از تابش مستقیم آفتاب دور نگه‌دارید.

برگ‌ها لوله‌ای شده و آویزان هستند: گیاه به آب نیاز دارد، گلدان را به مدت 15 دقیقه در آب قرار دهید تا خیس شود و سپس آبیاری را تنظیم کنید.

برگ‌های پایین زرد شده و می‌افتند: این به دلیل آبیاری زیاد است، بگذارید سطح خاک بین دو آبیاری خشک شود و سپس دوباره آبیاری کنید. این مشکل در گیاهان بزرگ‌تر طبیعی است.