مهمترین علت ورم و بزرگی شکم (گاستریت) چیست؟ (2 نکته مهم)
“`html
ورم شکم نشانه چه بیماری ای است؟
وقتی معده ورم می‌کند!
ورم معده یکی از بیماری‌های شایع دستگاه گوارش است و افراد نظرهای مختلفی در مورد آن دارند. برای بسیاری از مردم، ورم معده به معنای احساس سنگینی، تورم و نفخ در ناحیه بالای شکم است، اما از دید پزشکان، نشانه‌هایی مانند قرمزی یا زخم‌های کوچک در پوشش معده که با آندوسکوپی قابل مشاهده است، به عنوان علائم این بیماری تلقی می‌شود.
بسیاری از افراد از بزرگی شکم خود ناراحت هستند. شاید شما هم به دنبال راه‌های مختلفی برای کوچک کردن شکم خود بوده‌اید، ورزش کرده‌اید و رژیم‌های مختلفی را امتحان کرده‌اید. اگر بعد از تمام این موارد هنوز هم مشکل شما برطرف نشده است، بهتر است به دنبال دلایل دیگری برای بزرگی شکم خود بگردید.
برخی داروها می‌توانند باعث ورم شکم در افرادی شوند که دچار مشکلات گوارشی هستند. اگر روده‌ها حساس باشند، مصرف هر چیزی، حتی داروهایی مثل داروهای ضدالتهاب یا آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند باعث ورم شود.
باید بدانید که آنتی‌بیوتیک‌ها تعادل باکتری‌های روده را بهم می‌زنند و ممکن است باعث افزایش باکتری‌های مضر و سپس مشکلات شکمی بیشتری شوند.
بنابراین، توصیه می‌کنیم زمانی که مجبور به مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها هستید، از مواد غذایی پروبیوتیک (مانند ماست پروبیوتیک) به همراه آنها استفاده کنید تا مشکلات جانبی داروها کاهش یابد. البته، دقیق‌ترین روش تشخیص ورم معده، نمونه‌برداری کوچک از بافت معده و بررسی آن زیر میکروسکوپ برای مشاهده سلول‌های التهابی است.
گاستریت یا ورم معده به حالتی اشاره دارد که در آن معده دچار التهاب یا عفونت خفیف در پوشش داخلی خود می‌شود. گاهی اوقات این التهاب علامتی ندارد، اما در برخی موارد با احساس بزرگی شکم و سنگینی همراه است.
مهمترین علت ورم شکم
یک باکتری موذی
شایع‌ترین علت ورم یا التهاب معده، باکتری هلیکوباکترپیلوری است. علائم التهاب حاد ممکن است به صورت درد در ناحیه بالای شکم همراه با استفراغ و حالت تهوع بروز کند که در اکثر افراد این علائم گذرا هستند. اما در برخی افراد ممکن است این باکتری به صورت عفونت مزمن در معده باقی بماند، که این مشکل ممکن است 20 سال بعد از شروع عفونت حاد خود را نشان دهد.
متأسفانه، این عفونت مزمن ممکن است بدون علامت باشد، ولی با آندوسکوپی و نمونه‌برداری می‌توان وجود این باکتری و التهاب مزمن معده را تأیید کرد. برای بسیاری از بیماران با التهاب مزمن هیچ عارضه‌ای بوجود نمی‌آید، اما در برخی افراد ممکن است عوارضی مانند زخم معده یا اثنی‌عشر بروز کند. افرادی که به زخم اثنی‌عشر مبتلا می‌شوند معمولاً ترشح اسید معده آنان افزایش می‌یابد، در حالی که افرادی که زخم معده می‌گیرند معمولاً ترشح اسید معده‌شان کاهش می‌یابد.
این التهاب مزمن می‌تواند به مرور زمان لایه داخلی معده را از بین ببرد، تغییراتی در بافت ایجاد کند و نهایتاً منجر به سرطان معده شود. همچنین، عوامل ژنتیکی در این زمینه نقش دارند. درمان ورم معده مزمن به نوع بیماری بستگی دارد که توسط باکتری هلیکوباکترپیلوری ایجاد شده، اما در اغلب موارد اگر علائم درد نداشته باشند، نیازی به درمان نیست. زخم‌های ناشی از هلیکوباکتر معمولاً در عرض 2 هفته با کمک آنتی‌بیوتیک‌ها درمان می‌شوند.
درمان ورم معده و شکم
درمان ورم معده به عامل ایجادکننده آن بستگی دارد. اگر ورم معده به علت عفونت باشد، درمان عفونت به بیماران توصیه می‌شود. همچنین، اگر مصرف الکل و سیگار باعث ایجاد ورم معده شده باشد، بیماران باید از ادامه مصرف آنها خودداری کنند. اشخاصی که به علت مصرف مکرر مسکن دچار ورم معده شده‌اند، باید یا این نوع داروها را استفاده نکنند، یا در صورت لزوم، مصرف آنها را به حداقل برسانند و به طور همزمان داروهای معده را مصرف کنند. همچنین برخی داروها، به خصوص داروهای ضدالتهاب ضداستروئیدی ممکن است باعث التهاب مزمن معده شوند.
“`
مهمترین روش درمان آن، قطع داروی اصلی با کمک پزشک است.
عدم تعادل باکتری‌های روده می‌تواند باعث بروز مشکلات گوارشی شود. باکتری‌های روده که به نام فلور روده شناخته می‌شوند، در فرآیند هضم غذا نقش دارند. اما نکته مهم این است که این باکتری‌ها باید در تعادل باشند. اگر برخی از باکتری‌ها زیاد یا کم شوند، هضم غذا دچار مشکل می‌شود و ممکن است شکم ورم کند. در بسیاری از موارد، عدم تعادل فلور روده به دلیل تغذیه نامناسب (مثل مصرف بیش از حد چربی و پروتئین) است.
تنها راه برای برقراری تعادل در فلور روده، اجتناب از مصرف مواد غذایی نامناسب است. همچنین می‌توان با مصرف مکمل‌ها یا مواد غذایی حاوی پروبیوتیک به حفظ تعادل این میکروارگانیسم‌ها کمک کرد. به گفته متخصصان، توجه به روش تغذیه نیز بسیار مهم است. این یعنی باید در هنگام غذا خوردن نشسته و آرام باشید و تمرکز کنید. همچنین باید به روش پخت غذا توجه داشت. برای مثال، بخارپز کردن غذا می‌تواند به بهبود هضم کمک کند. نفخ ناشی از مصرف مواد غذایی در افرادی که دچار استرس هستند، ممکن است عوارض جدی بر روی گوارش و سلامت روده‌هایشان بگذارد.
استرس موجب تغییرات در ترشح هورمون‌های فوق کلیوی می‌شود و این تغییرات می‌تواند التهاب روده را افزایش دهد. نفخ به واسطه تجمع گاز در روده ایجاد می‌شود که ناشی از فرآیند تخمیر است و بنابراین شکم را متورم می‌کند. متخصصان می‌گویند که باکتری‌های روده هر آنچه را که سلول‌ها نمی‌توانند هضم کنند، هضم می‌کنند. اما این باکتری‌ها نمی‌توانند برخی از مواد غذایی که به «فودمپ»ها (مواد غذایی حاوی قندهایی که برای تخمیر نیاز هستند) معروفند را هضم کنند.
بین مصرف فودمپ‌ها و بروز مشکلات گوارشی مانند گاز، نفخ، اسهال و یبوست ارتباط زیادی وجود دارد. به همین دلیل، لازم است مصرف این مواد غذایی به طور موقت محدود شود. این مواد غذایی شامل برخی میوه‌ها مانند سیب، گلابی، زردآلو و همچنین برخی سبزیجات مانند کلم، تره‌فرنگی، آرتیشو و حبوباتی مانند عدس، نخود، لوبیا و محصولات لبنی و غلات می‌شود. اما به یاد داشته باشید که در صورت ظهور نفخ، نیازی به حذف کامل این مواد غذایی نیست زیرا آنها برای سلامتی ضروری هستند. فقط کافیست در زمان‌هایی که شدیداً نفخ دارید، مصرف این مواد را محدود کنید.
احتباس آب در بدن و ورم آن نتیجه‌ای است که ناشی از عدم دفع آب از بافت‌های بدن می‌شود. به همین دلیل، مازاد آب در بدن جمع می‌شود و باعث ورم و بزرگ شدن شکم می‌شود. اما احتباس آب ممکن است عوارض دیگری جز ورم شکم نیز داشته باشد. پس ضروری است که ابتدا علت اصلی این احتباس و عدم دفع آن تعیین شود. در برخی موارد نادر، شکم متورم می‌تواند ناشی از یک بیماری گوارشی نادر و مزمن باشد.
در این حالت ممکن است یک بیماری گوارشی مانند بیماری کرون، سندرم روده تحریک‌پذیر یا التهاب زخم‌دار روده بزرگ وجود داشته باشد. این بیماری‌ها مزمن و جدی هستند و نیاز به بررسی پزشکی دارند. عدم تعادل هورمونی نیز ممکن است دلیل ورم شکم باشد و باید در نظر گرفته شود. هورمون‌هایی مانند کورتیزول (هورمون استرس) و انسولین که به تغذیه مرتبطند، می‌توانند بر اندازه شکم تأثیر بگذارند.
علاوه بر این دو هورمون، برخی هورمون‌های دیگر نیز در ورم شکم نقش دارند. هورمون‌های زنانه، به ویژه در مواقعی مثل دوره پیش از یائسگی، می‌توانند بر اندازه شکم تأثیر بگذارند. اختلالات هورمونی ناشی از یائسگی نیز ممکن است باعث تغییرات در ساختار بدن خانم‌ها شوند. در این دوران، قد خانم‌ها ممکن است کمی کوتاه‌تر شده و به نظر برسد که شکم بزرگ‌تر شده است. اما در واقع، توزیع جدید حجم در شکم باعث می‌شود که محتویات شکم بهتر دیده شوند.
شل شدن عضلات شکم نیز یکی دیگر از دلایل بروز ورم شکم است. باکتری‌های روده در هضم غذا کمک می‌کنند و بنابراین تعادل این باکتری‌ها بسیار مهم است. زمانی که برخی از این باکتری‌ها زیادی یا کم باشند، ممکن است هضم دچار مشکل شود و شکم متورم شود. اگر عضلات شکم ضعیف باشند، نمی‌توان انتظار داشت که شکم کوچک و صاف باشد. برای حل این مشکل، بهتر است با انجام ورزش‌ها و تقویت عضلات شکم، به نتیجه دلخواه برسید. برای داشتن شکمی صاف‌تر، ابتدا تغذیه مناسب داشته باشید و سبک زندگی خود را اصلاح کنید.
باید به انجام ورزش، پیاده‌روی و سایر فعالیت‌های بدنی نیز توجه داشت.
ورزش‌های شکمی به تقویت عضلات ناحیه شکم و کاسته شدن از حجم آن کمک می‌کند. استرس می‌تواند باعث التهاب روده‌ها شود. افرادی که در معرض استرس شدید قرار دارند، ممکن است مشکلات جدی در دستگاه گوارش و سلامت روده‌هایشان پیدا کنند. استرس باعث تغییر در ترشح هورمون‌های فوق کلیوی می‌شود که این نیز به التهاب روده‌ها دامن می‌زند. نتیجه این وضعیت، متورم و دردناک شدن ناحیه شکم است. برای حل این مشکل، ابتدا باید به فکر کاهش استرس و رسیدن به آرامش باشید.
متأسفانه پیشگیری از استرس و مدیریت آن همیشه آسان نیست. وقتی که اضطراب تمام وجود فرد را می‌گیرد، کنترل آن دشوار می‌شود. اما پیشنهاد می‌کنیم از تکنیک‌های آرامش‌بخش بهره بگیرید. تنفس عمیق شکمی، ورزش یوگا، نیایش، مدیتیشن و موارد مشابه می‌توانند به کاهش استرس کمک کنند. همچنین می‌توانید از گیاهان دارویی آرامبخش برای کم کردن استرس خود استفاده کنید.
