موارد مصرف و عوارض قرص سیپروهپتادین (2 نکته مهم)

معرفی قرص سیپروهپتادین (Cyproheptadin)

سیپروهپتادین یک داروی آنتی‌هیستامین است که بعضی مواقع برای افزایش وزن نیز استفاده می‌شود. از عوارض جانبی این قرص می‌توان به سرگیجه، خواب‌آلودگی و یبوست اشاره کرد.

سیپروهپتادین جزو نسل اول داروهای آنتی‌هیستامین قرار دارد. این دارو از آزاد شدن هیستامین که یک ماده شیمیایی در بدن است جلوگیری می‌کند. هیستامین باعث ایجاد علائمی مثل آبریزش بینی، اشک‌ریزش، عطسه و خارش می‌شود. سیپروهپتادین برای کاهش علائم حساسیت، مانند تب یونجه و برخی از حساسیت‌های پوستی استفاده می‌شود.

موارد مصرف سیپروهپتادین

• کمک به درمان علائم آلرژی
• کاهش خارش
• درمان کهیر ناشی از سرما
• کاهش التهاب در ملتحمه
• افزایش اشتها
• مدیریت سردردهای خوشه‌ای عروقی

مکانیسم اثر و فارماکوکینتیک سیپروهپتادین

این دارو به خوبی از راه گوارش جذب می‌شود و اثر آن ۶۰ تا ۱۵۰ دقیقه بعد از مصرف نشان می‌دهد. از بدن از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود و معمولاً متابولیت‌های آن طی ۲۴ ساعت از بدن خارج می‌شود.

• جذب: از دستگاه گوارش به راحتی جذب می‌شود و اوج اثر آن در ۶ تا ۹ ساعت بعد از مصرف احساس می‌شود.
• پخش: اطلاعات دقیق در این مورد موجود نیست.
• متابولیسم: به نظر می‌رسد که تقریباً به طور کامل در کبد تجزیه می‌شود.
• دفع: عمدتاً متابولیت‌های سیپروهپتادین از طریق ادرار خارج می‌شوند و نسخه‌ی بدون تغییر آن در ادرار وجود ندارد. مقدار کمی از دارو به صورت تغییر نیافته و متابولیت‌های آن از طریق مدفوع دفع می‌شود.

‎پیش از شروع مصرف سیپروهپتادین

• اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید و یا به کودک شیر می‌دهید، این موضوع را به پزشک خود بگویید.
• اگر سابقه یا مشکل در عملکرد کبد یا کلیه دارید، یا از مشکلات پروستات، صرع و بیماری‌های خونی رنج می‌برید، حتماً پزشک را در جریان قرار دهید.
• اگر به بیماری گلوکوم (افزایش فشار چشم) مبتلا هستید، به پزشک خود اطلاع دهید.
• اگر سابقه زخم معده یا انسداد روده دارید، قبل از شروع مصرف این دارو باید به پزشک خود بگویید.
• فهرستی از تمام داروهایی را که مصرف می‌کنید (حتی داروهای گیاهی و بدون نسخه) به داروساز بدهید تا از بروز مشکلات تداخل دارویی جلوگیری شود.
• اگر قبلاً به این دارو یا سایر داروهای آنتی‌هیستامین حساسیت داشته‌اید، به پزشک خود بگویید.

‎نحوه صحیح مصرف سیپروهپتادین

1. دارو را به ویژه برای کودکان فقط طبق دستوری که پزشک یا داروساز داده است مصرف کنید.
2. در هر صورت نحوه درست مصرف را بر اساس وضعیت و سن فرد از داروساز یا پزشک بپرسید.
3. این دارو با غذا تداخل ندارد و می‌توانید آن را هر زمانی با یک لیوان آب بخورید.
4. اگر یک دوز را فراموش کردید، نیازی به مصرف آن نیست و فقط دوز بعدی را در زمان خود بپرسید و از دو برابر کردن مصرف پرهیز کنید.
5. می‌توانید مصرف دارو را وقتی که علائم حساسیت برطرف شد، قطع کنید.

موارد و مقدار مصرف سیپروهپتادین

این دارو برای درمان علائم آلرژی، مانند خارش، کهیر ناشی از سرما، التهاب پوست و همچنین افزایش اشتها و درمان سردردهای خوشه‌ای عروقی استفاده می‌شود.

• بزرگسالان: معمولاً 4 میلی گرم از دارو 3 تا 4 بار در روز مصرف می‌شود. حداکثر مقدار مجاز مصرف روزانه 0.5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است.
• کودکان 14-7 ساله: مقدار 4 میلی گرم 2 تا 3 بار در روز تجویز می‌شود. حداکثر مقدار مجاز مصرف روزانه 16 میلی گرم است.
• کودکان 6-2 ساله: مقدار 2 میلی گرم 2 تا 3 بار در روز استفاده می‌شود. حداکثر مقدار مجاز مصرف روزانه 12 میلی گرم است.

این دارو همچنین به عنوان یک روش تجربی برای افزایش اشتها و وزن در کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اثر سیپروهپتادین بر آزمایش‌های تشخیصی

در صورتی که قصد انجام آزمایش‌های پوستی دارید، باید 4 روز قبل از آزمایش مصرف سیپروهپتادین را متوقف کنید، زیرا این دارو می‌تواند نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهد و باعث کاهش واکنش مثبت شود.

مصرف سیپروهپتادین در دوران بارداری و شیردهی

این دارو در گروه B قرار دارد، به این معنی که در مطالعات روی حیوانات خطری برای جنین نشان نداده است، اما مطالعات کافی روی زنان باردار وجود ندارد. همچنین شواهدی وجود ندارد که نشان دهد مصرف این دارو در سه ماهه اول بارداری خطرناک است.

در دوران شیردهی، بهتر است از مصرف این دارو خودداری شود، زیرا برخی از این داروها می‌توانند به شیر مادر منتقل شوند و ممکن است باعث ایجاد تحریک‌پذیری غیرمعمول در نوزاد شوند. نوزادان نارس به ویژه در معرض خطر تشنج هستند.

تداخلات دارویی سیپروهپتادین

• استفاده از داروهای مهار کننده مونوآمینو اکسیداز (MAO) همراه با سیپروهپتادین ممکن است باعث بروز توهم شود.
• مصرف همزمان با الکل و سایر داروهای آرامبخش می‌تواند اثرات تسکین‌دهنده را افزایش دهد.

ملاحظات اختصاصی سیپروهپتادین

• این دارو می‌تواند باعث افزایش وزن شود.
• در برخی از بیماران، اثر تسکین‌دهنده دارو ممکن است در عرض 3 تا 4 روز از بین برود.
• بزرگسالان: افراد سالخورده ممکن است به اثرات تسکین‌دهنده دارو حساس‌تر باشند و باید به آرامی وضعیت خود را تغییر دهند.
• کودکان: عوارض مانند اضطراب و توهمات در کودکان شایع‌تر است و ممکن است لازم باشد مقدار مصرف کاهش یابد. به طور کلی توصیه می‌شود از مصرف این دارو در نوزادان و شیرخواران نارس پرهیز شود.

عوارض جانبی سیپروهپتادین

• عوارض مربوط به سیستم عصبی مرکزی: تحریک، خواب‌آلودگی، سردرد، کسالت، تحریک اشتها، اغتشاش شعور، توهمات بینایی، و مشکلات در هماهنگی.
• عوارض قلبی ـ عروقی: فشار خون پایین و تپش قلب سریع.

“`html

• قلب: تپش قلب.
• پوست: کهیر، حساسیت به نور.
• گوش، حلق، بینی و چشم: خشکی بینی و گلو، تاری دید، وزوز گوش.
• دستگاه گوارش: خشکی دهان، یبوست، زردی.
• ادراری-تناسلی: احتباس و تکرر ادرار.
• خون: کم خونی همولیتیک، کاهش گلبول‌های سفید خون، کاهش پلاکت‌ها، تحریک اشتها و آگرانولوسیتوز.
• متابولیک: افزایش وزن بدن.

مسمومیت با سیپروهپتادین و درمان آن

تظاهرات بالینی: ممکن است ضعف در سیستم عصبی مرکزی مشاهده شود (کاهش هوشیاری، توقف تنفس و افت فشار خون) یا تحریک این سیستم (بی‌خوابی، توهم، لرزش یا تشنج). همچنین ممکن است علائم ضد کولینرژیک شامل خشکی دهان، پوست قرمز، مردمک‌های گشاد و نشانه‌های گوارشی به‌ویژه در کودکان مشاهده شود.

درمان: بستگی دارد به وادار کردن بیمار به استفراغ با شربت ایپکا (اگر بیمار هوشیار باشد) و سپس استفاده از ذغال فعال برای کاهش جذب دارو. اگر بیمار هوشیار نیست یا شربت ایپکا مؤثر نباشد، باید معده شستشو داده شود. می‌توان با داروهای افزایش‌دهنده فشار خون افت فشار را درمان و با فنیتوئین یا دیازپام تشنج را کنترل کرد. از مصرف داروهای محرک باید پرهیز کرد.

توصیه‌های داروی سیپروهپتادین

1. اگر داروهای خواب‌آور یا آرام‌بخش مصرف می‌کنید، سیپروهپتادین ممکن است خواب‌آلودگی و گیجی را بیشتر کند.
2. اگر اخیراً داروهای ضدافسردگی مانند ایزوکربوکسازید، فنلزین یا ترانیل سیپرومین و یا داروهای ضد پارکینسون مانند سلژیلین و راساژیلین مصرف کرده‌اید، حداقل تا ۱۴ روز بعد از قطع این داروها از مصرف سیپروهپتادین خودداری کنید، چون ممکن است فشار خون به شدت افزایش یابد.
3. اگر می‌خواهید این دارو را برای افزایش اشتها در کودکان استفاده کنید، توجه داشته باشید که دلایل بد اشتهایی و کم وزنی در کودکان ممکن است متفاوت باشد و باید توسط متخصص بررسی شود. بنابراین مصرف خودسرانه این دارو برای این مورد مناسب نیست. اگر رشد کودک از نظر قد و وزن در محدوده طبیعی است، نیازی به افزایش اشتها و وزن نیست.

نکاتی که در ارتباط با مصرف قرص سیپروهپتادین باید بدانید

1. با مصرف سیپروهپتادین ممکن است وزن شما افزایش یابد.
2. اگر خواب‌آلودگی دارید، از انجام کارهایی که نیاز به تمرکز دارند پرهیز کنید.
3. افراد مسن به اثرات آرام بخش این دارو حساس‌تر هستند. آن‌ها باید به آرامی وضعیت خود را تغییر دهند و ممکن است به راحتی دچار سرگیجه یا کاهش فشار خون شوند.
4. اگر باردار هستید یا قصد دارید بچه‌دار شوید، با پزشک خود در مورد مصرف این دارو صحبت کنید تا از خطرات احتمالی مطلع شوید.
5. هر دارویی ممکن است تحت تأثیر سیپروهپتادین قرار گیرد. قبل از استفاده از این دارو، تمام داروهایی که مصرف می‌کنید را به دکتر خود اطلاع دهید.
6. اگر به برخی داروها، غذاها یا مواد دیگری آلرژی دارید، قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید.

اقدامات پرستاری حین مصرف سیپروهپتادین

• به بیمار در مورد واکنش‌های ناخواسته توضیح دهید.
• به بیمار…
  “`
  
  • برای کاهش ناراحتی گوارشی، بهتر است دارو را همراه با غذا یا شیر مصرف کنید.
  • به بیمار توضیح دهید که ممکن است به دارو عادت کند و این موضوع را در نظر داشته باشد.
  • این دارو به عنوان یک محرک برای افزایش اشتها در کودکان به کار رفته است و اثرات آرامبخش آن ممکن است طی ۳ تا ۴ روز کاهش یابد.
  • حداقل ۴ روز قبل از انجام آزمایش‌های تشخیصی پوستی، مصرف دارو را قطع کنید.
  • استفاده از این دارو در کودکان زیر ۲ سال ممنوع است. زیرا ممکن است مشکلات تنفسی و اختلالات در سیستم اسکلتی ایجاد کند.
  • تحریک گوارشی و استفاده از سیپروهپتادین در نوزادان و شیرخواران نارس توصیه نمی‌شود.

  

  بیشتر بخوانید:

  گردآوری توسط بخش سلامت

  مجله رضیم