هر آنچه باید در مورد قرص اگزازپام بدانید! (2 نکته مهم)
موارد مصرف قرص اگزازپام
اگزازپام یک داروی ضد اضطراب است که معمولاً برای کمک به خواب، کاهش اضطراب و کنترل علائم ترک الکل استفاده می‌شود. این دارو به راحتی وابستگی ایجاد می‌کند و نباید بدون مشورت پزشک مصرف یا قطع شود. همچنین، اگزازپام ممکن است عوارضی داشته باشد که برای فرد خطرناک هستند. تجویز این دارو باید توسط پزشک انجام شود و او با توجه به وضعیت بیمار، دوز و مقدار مناسب را تعیین خواهد کرد.
نام‌های تجاری: Ox-Parn, Serax, Zepex
مکانیسم اثر اگزازپام
اگزازپام باعث تقویت اثرات آرام‌بخش گابا می‌شود. به همین دلیل است که این دارو احساس آرامش و خواب‌آوری دارد. این دارو بر روی سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارد و فعالیت آن را در بخش‌های خاصی از مغز کاهش می‌دهد.
فارماکوکینتیک اگزازپام
- اگزازپام به پروتئین‌های پلاسما متصل می‌شود.
- این دارو خوب از دستگاه گوارش جذب می‌شود.
- مدت زمان اثر اگزازپام بین 6 تا 12 ساعت است.
- اگزازپام از طریق ادرار دفع می‌شود.
قبل از مصرف اگزازپام
- از مصرف بیش از حد یا طولانی‌مدت این دارو که پزشک تعیین نکرده، خودداری کنید.
- اگر به اگزازپام یا سایر بنزودیازپین‌ها (مانند آلپرازولام، دیازپام، لورازپام، میدازولام و غیره) حساسیت دارید، این دارو را مصرف نکنید.
- اگر هر یک از شرایط زیر را دارید، به پزشک اطلاع دهید تا از مضر نبودن اگزازپام برای شما اطمینان حاصل کند:
- سابقه افسردگی، بیماری‌های روانی یا افکار و رفتارهای خودکشی
- سابقه اعتیاد به الکل یا مواد مخدر
- بیماری‌های کبدی یا کلیوی
- مصرف داروهای حاوی مخدر
اگر باردار هستید، نباید از اگزازپام استفاده کنید زیرا این دارو می‌تواند باعث مشکلاتی در جنین شود. همچنین ممکن است نوزاد شما به این دارو وابستگی پیدا کند و علائم ترک را نشان دهد. نوزادانی که به دلیل اعتیاد مادر به دارو به دنیا می‌آیند، ممکن است نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشند. اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، به پزشک خود اطلاع دهید و از روش‌های موثر پیشگیری از بارداری استفاده کنید.
مقدار و موارد مصرف اگزازپام
اضطراب و تنش خفیف تا متوسط
برای درمان اضطراب و تنش‌های کم تا متوسط، معمولاً 10 تا 15 میلی‌گرم اگزازپام روزانه سه تا چهار بار مصرف می‌شود. در سالمندان، معمولاً 10 میلی‌گرم اگزازپام خوراکی سه بار در روز تجویز می‌شود و سپس می‌توان دوز را به 15 میلی‌گرم و سه تا چهار بار در روز افزایش داد.
محرومیت از الکل و اضطراب شدید
در این موارد، 15 تا 30 میلی‌گرم اگزازپام روزی سه تا چهار بار تجویز می‌شود.
نکات مهم درباره اگزازپام
- ساختار شیمیایی اگزازپام شبیه به دیازپام است. در واقع، می‌توان گفت اگزازپام متابولیت کوتاه اثر دیازپام به حساب می‌آید.
- عوارض جانبی اگزازپام در مقایسه با دیازپام کمتر است.
“`html
- اما تأثیر ضد تشنج آن به اندازه دیازپام قوی نیست.
- تأثیرات خواب‌آور اگزازپام نسبت به سایر بنزودیازپین‌ها کمتر است.
- مدت زمان اثر اگزازپام نسبت به دیگر بنزودیازپین‌ها کوتاه‌تر است.
موارد منع مصرف اگزازپام
- حساسیت شدید به دارو
- گلوکوم
- کما
- سایکوز
- مسمومیت حاد با الکل
موارد احتیاط در مصرف اگزازپام
- اختلال شدید در عملکرد کلیه و کبد
- میاستنی گراویس (MG)
- پارکینسون
- سوء مصرف مواد
- سالمندان
مصرف اگزازپام در بارداری و شیردهی
مصرف اگزازپام در بارداری: استفاده از اگزازپام در دوران بارداری ممنوع است زیرا ممکن است به جنین آسیب برساند.
مصرف اگزازپام در شیردهی: این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود، اما نیمه عمر آن در شیر کمتر از سایر بنزودیازپین‌هاست. زنانی که به درمان افسردگی با اگزازپام پرداخته‌اند، خواب‌آلودگی در نوزادان خود را مشاهده کرده‌اند. هرچند نتایج تحقیقات در این زمینه متفاوت است، اما به طور کلی توصیه می‌شود که از مصرف اگزازپام در دوران شیردهی خودداری شود.
اثر اگزازپام بر آزمایش‌های تشخیصی
اگزازپام می‌تواند نتایج آزمایش‌های عملکرد کبد را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین ممکن است تغییرات الکتروانسفالوگرام (EEG) مانند کاهش ولتاژ و افزایش فعالیت در طول درمان و بعد از آن مشاهده شود.
عوارض جانبی اگزازپام
- اعصاب مرکزی : احساس گیجی، افسردگی، خواب‌آلودگی، کم‌حالی، عدم تعادل، سرگیجه، از حال رفتن، کابوس‌های شبانه، خستگی، مشکلات گفتاری، سرگیجه واقعی، سردرد، مشکلات رفتاری، و اختلال حافظه.
- قلبی ـ عروقی: کندی ضربان قلب، افت فشار خون، و ورم.
- پوست: بثورات پوستی و کهیر.
- دستگاه گوارش: یبوست، خشکی دهان، کاهش اشتها، تهوع، استفراغ، و ناراحتی در معده.
- ادراری ـ تناسلی: بی‌اختیاری یا مشکل در ادرار.
- سایر عوارض: ضعف در تنفس، لکنت زبان، اختلال عملکرد کبد، و تغییر در میل جنسی.
توجه: اگر واکنش‌های غیرمعمول مانند تحریک بیش از حد، اضطراب، توهم، افزایش انقباضات عضلات، بی‌خوابی یا نگرانی مشاهده کردید، باید مصرف این دارو را قطع کنید.
تداخلات دارویی اگزازپام
- مصرف اگزازپام به همراه داروهایی که سیستم عصبی مرکزی را ضعیف می‌کنند و الکل، می‌تواند اثرات منفی بر عملکرد این سیستم بگذارد.
- اگزازپام می‌تواند اثرات ضد پارکینسون داروی ال-دوپا را کاهش دهد.
- ممکن است اگزازپام سطح فنی توئین را بالا ببرد.
- اگزازپام بر اثر داروهای فنوتیازین، داروهای مخدر، آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای مهارکننده مونوآمین اکسیداز (MAO)، باربیتورات‌ها و…
“““html
مسمومیت با اگزازپام و درمان آن
تظاهرات بالینی: نشانه‌هایی مانند خواب‌آلودگی، گیجی، بی‌هوشی، کاهش رفلکس‌ها، تنگی نفس، سختی در تنفس، پایین آمدن فشار خون، کاهش ضربان قلب، و مشکلات در گفتار یا هماهنگی عضلانی ممکن است بروز کند.
درمان: تا زمانی که اثرات دارو از بین برود، بیمار باید تحت نظارت فشار خون و فعالیت تنفسی قرار گیرد. علائم حیاتی بیمار باید بررسی شود. برای حفظ باز بودن راه تنفسی و فراهم کردن اکسیژن کافی، می‌توان از تهویه مکانیکی با لوله تراشه استفاده کرد.
در صورت نیاز، برای درمان فشار خون پایین، مایعات و داروهای افزایش‌دهنده فشار خون (مانند دوپامین و فنیل افرین) به صورت داخل وریدی تجویز می‌شود. اگر بیمار هوشیار باشد، می‌توان او را مجبور به استفراغ کرد. اگر زمان زیادی از مصرف دارو نگذشته باشد، به منظور جلوگیری از ورود محتویات معده به ریه‌ها، باید معده شستشو داده شود. پس از استفراغ یا شستشوی معده، ذغال فعال به همراه یک داروی ملین تجویز می‌شود. در این مورد، دیالیز تاثیر چندانی نخواهد داشت.
هشدارها درباره مصرف اگزازپام
1- از قطع ناگهانی مصرف اگزازپام یا افزایش دوز آن بدون مشورت با پزشک خودداری کنید.
2- ایمنی و اثربخشی اگزازپام در کودکان زیر 6 سال هنوز مشخص نشده است. مقدار مصرف در کودکان 6 تا 12 سال نیز هنوز مشخص نیست.
توجهات پزشکی – پرستاری در طول مصرف اگزازپام
- در طول مصرف اگزازپام، فشار خون بیمار را در حالت خوابیده و ایستاده ارزیابی کنید.
- در زمان درمان با اگزازپام، آنزیم‌های کبدی، عملکرد کلیوی و سطح اسید اوریک را بررسی کنید.
- وضعیت روانی بیمار را در طول درمان ارزیابی کنید.
- نشانه‌های قطع مصرف اگزازپام نشان‌دهنده اعتیاد به آن است و شامل تهوع، استفراغ، سردرد، درد عضلانی، ضعف، لرزش و تشنج می‌باشد.
- در حین درمان با اگزازپام به نشانه‌های آلرژی، شوک آنافیلاکتیک و اختلالات خونی توجه داشته باشید.
- برای کاهش علائم گوارشی ناشی از اگزازپام، آن را همراه با غذا مصرف کنید.
- برای رفع خشکی دهان که ناشی از اگزازپام است، از آدامس و آب‌نبات استفاده کنید.
- در ابتدای درمان با اگزازپام ممکن است بیمار دچار گیجی، افت فشار خون وضعیتی و خواب‌آلودگی شود، بنابراین به او کمک کنید.
- از مصرف دارو توسط بیمار اطمینان حاصل کنید.
- به تمایلات خودکشی بیمار توجه داشته باشید.
توجهات بیمار – خانواده در حین مصرف اگزازپام
- استفاده از اگزازپام برای کاهش استرس روزمره مجاز نیست.
- برای کاهش علائم گوارشی ناشی از اگزازپام، آن را همراه با غذا مصرف کنید.
- از مصرف همزمان الکل و سایر داروهای آرام‌بخش و داروهای غیر نسخه‌ای با اگزازپام خودداری کنید.
- گیجی و خواب آلودگی ممکن است به دلیل مصرف اگزازپام باشد.
“““html
شرایط نگهداری دارو
اگزازپام باید در دمای بین 15 تا 30 درجه سانتی‌گراد نگهداری شود.
بیشتر بخوانید:
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله رضیم
سایت رضیم
“`
