همه چیز در مورد داروی تزریقی دفروکسامین (2 نکته مهم)
“`html
دفروکسامین چیست و چرا تجویز می‌شود؟
دفروکسامین (Deferoxamine) یک داروی خاص است که برای کمک به درمان مسمومیت با آهن استفاده می‌شود. این دارو به بدن کمک می‌کند تا آهن اضافی را، که ممکن است به‌دلیل دریافت مکرر خون (مثل در بیمارانی که به تالاسمی مبتلا هستند) افزایش یابد، سریع‌تر خارج کند.
دفروکسامین
از طریق تزریقات وریدی، عضلانی یا داخل صفاقی برای جلوگیری از تجمع آلومینیوم در استخوان‌ها، به‌ویژه در افرادی که دچار نارسایی کلیه هستند، و همچنین در درمان مسمومیت‌های عصبی یا مشکلات استخوانی در افرادی که دیالیز می‌شوند، استفاده می‌شود.
نام‌های تجاری: Desferal
مکانیسم اثر دفروکسامین
دفروکسامین به آهن سه ظرفیتی متصل می‌شود و از شرکت آن در واکنش‌های شیمیایی جلوگیری می‌کند. این دارو می‌تواند با آهن آزاد در خون، فریتین و هموسیدرین ترکیب شود، اما نمی‌تواند آهن را از هموگلوبین، میوگلوبین و سیتوکروم‌ها خارج کند. همچنین این دارو می‌تواند آلومینیوم را از بافت‌های مختلف خارج کرده و یک ترکیب پایدار و حل شدنی در آب ایجاد کند.
فارماکوکینتیک دفروکسامین
کمتر از ۱۵ درصد این دارو از طریق دستگاه گوارش جذب می‌شود، بنابراین معمولاً به صورت تزریقی استفاده می‌شود. دفروکسامین توسط آنزیم‌های موجود در خون متابولیزه و از طریق ادرار دفع می‌شود. بخشی از دارو نیز از طریق صفرا و مدفوع خارج می‌شود و نیمه عمر آن ۶ ساعت است. آهنی که از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود، می‌تواند رنگ ادرار را به قرمز متمایل کند.
موارد و مقدار مصرف دفروکسامین
الف) مسمومیت حاد با آهن.
بزرگسالان و کودکان: در ابتدا ۱ گرم عضلانی یا وریدی تزریق می‌شود و سپس ۵۰۰ میلی‌گرم هر چهار ساعت، برای دو نوبت، و در صورت نیاز ۵۰۰ میلی‌گرم هر ۴ تا ۱۲ ساعت دیگر تجویز می‌شود. در تزریقات وریدی، سرعت نباید از mg/kg 15 در ساعت بیشتر باشد. حداکثر مقدار مصرف این دارو در ۲۴ ساعت نباید از ۶ گرم تجاوز کند.
ب) دریافت مزمن آهن به دلیل انتقال مکرر خون.
بزرگسالان و کودکان: مقدار g/day 0.5-1 عضلانی تزریق می‌شود و همراه با هر واحد خون دو گرم به آرامی تجویز می‌شود. تزریق وریدی نباید از mg/kg 15 در ساعت تجاوز کند. حداکثر مقدار تجویز روزانه یک گرم در زمان‌هایی که خون تزریق نمی‌شود و ۶ گرم در روز برای بیمارانی که خون دریافت می‌کنند، است. راه دیگر، تزریق زیر جلدی ۱-۲ گرم از دارو در مدت ۸-۲۴ ساعت است.
پ) تشخیص مسمومیت با آلومینیوم در بیماران با بیماری مزمن کلیوی.
یک دوز mg/kg 50 وریدی در ساعت پایانی دیالیز در صورتی که سطح آلومینیوم سرم بین mcg/L 60-200 باشد و علائم مسمومیت وجود داشته باشد، تجویز می‌شود. در صورتی که سطح آلومینیوم بیشتر از mcg/L 200 باشد، این دارو تجویز نخواهد شد.
ت) درمان مسمومیت با آلومینیوم در بیماران با بیماری مزمن کلیوی.
mg/kg 5-10 وریدی ۶-۴ ساعت قبل از دیالیز تزریق می‌شود. این دوز هر ۱۰-۷ روز یک بار و همراه ۳-۴ جلسه دیالیز باید تجویز شود. در صورتی که سطح آلومینیوم بیش از mcg/L 200 باشد، این دارو قابل استفاده نمی‌باشد.
مصرف دفروکسامین در دوران بارداری و شیردهی
برای داروهای گروه C در دوران بارداری، تحقیقات نشان داده که این داروها ممکن است بر جنین تأثیرات منفی داشته باشند، اما تحقیقات کافی در مورد انسان وجود ندارد. با این حال، ممکن است مزایای استفاده از این دارو در زنان باردار بیشتر از خطرات احتمالی آن باشد.
“““html
باشد؛ یا هیچ گونه مطالعه ای در حیوانات و یا مطالعات کافی در انسان موجود نیست.
مصرف در شیر دهی: ترشح دارو در شیر مشخص نیست، با احتیاط به کار رود.
عوارض جانبی دفروکسامین
- اعصاب مرکزی: تب، سرگیجه، نوروپاتی، تشنج، سردرد، تشدید آنسفالوپاتی ناشی از آلومینیوم.
- قلبی ـ عروقی: فلاشینگ، افت فشارخون، تاکیکاردی، شوک، ادم.
- تنفسی: دیسترس حاد تنفسی بزرگسالان، آسم.
- پوست: ایجاد مناطق متورم روی پوست، بثورات جلدی، خارش.
- چشم، گوش: تاری دید، کاهش دقت بینایی، تغییر محدوده بینایی، شب‌کوری، نوروپاتی عصب بینایی، پیگمانتاسیون شبکیه، کاتاراکت، از دست دادن شنوایی از نظر شنوایی‌سنجی همراه با علائم بالینی یا بدون آن.
- دستگاه گوارش: اسهال، ناراحتی شکمی.
- عضلانی ـ اسکلتی: آرترالژی، کرامپهای پا، میالژی، پارستزی، دیس‌پلازی متافیز (وابسته به دوز).
- موضعی: درد، اریتم و تورم در محل تزریق.
- سایر عوارض: واکنش‌های آنافیلاکتیک، دیس اوری، نارسایی کلیوی، عفونت (یرسینا، موکورمایکوز).
توجه: در صورت بروز حساسیت مفرط به دارو، تغییرات بینایی یا شنوایی یا بروز اختلال شدید در عملکرد کلیه، باید مصرف دارو قطع شود.
مسمومیت با دفروکسامین و درمان آن
- تظاهرات بالینی: گسترش و تشدید عوارض جانبی.
- درمان: شامل درمان علامتی است. با همودیالیز می‌توان فریوکسامین را از بدن خارج کرد.
موارد منع مصرف و احتیاط در رابطه با دفروکسامین
موارد منع مصرف: حساسیت به دارو یا دیگر ترکیبات فرمولاسیون، نارسایی شدید کلیوی یا آنوری، بجز در مواقعی که این دارو برای درمان مسمومیت با آهن یا آلومینیوم در بیماران تحت دیالیز مصرف می‌شود (دفروکسامین و فریوکسامین عمدتاً از طریق کلیه‌ها دفع می‌شوند)، هموکروماتوز اولیه.
موارد احتیاط: درمان با دوزهای بالا این دارو در مسمومیت حاد یا تالاسمی ممکن است منجر به ARDS شود. این عارضه در کودکان نیز گزارش شده است.
استفاده طولانی مدت با دوزهای بالا یا در بیماران با سطوح فریتین پایین و افراد مسن ممکن است منجر به اختلالات شنوایی شود. دوزهای بالا می‌تواند علائم نورولوژیک مانند تشنج در افرادی با آنسفالوپاتی ناشی از آلومینیوم را بدتر کند. این دارو ممکن است باعث شروع دمانس در بیماران دیالیزی شود. همچنین، دوزهای بالا و سطوح پایین فریتین می‌تواند باعث تأخیر رشد در کودکان گردد. درمان مسمومیت با آلومینیوم ممکن است باعث هایپوکلسمی و بدتر شدن هایپرپاراتیروئیدیسم شود.
در بیماران با سطوح بالای آهن، خطر عفونت‌هایی مانند یرسینا انتروکولیت و یرسینا سود و توبرکلوزیس افزایش می‌یابد. درمان با دفروکسامین این خطر را بیشتر می‌کند. اگر عفونت بروز کرد، درمان را متوقف کنید.
تزریق سریع این دارو ممکن است منجر به فلاشینگ، افت فشارخون، کهیر و شوک شود.
موارد نادری از موکورمایکوز بعد از مصرف این دارو گزارش شده است. در صورت بروز، باید دارو را قطع کرد. اختلالات بینایی ناشی از مصرف دوزهای بالا، سطوح پایین فریتین و در افراد مسن نیز گزارش شده است.
تجویز
“““html
همزمان مصرف دفروکسامین با آسکوربیک اسید به ندرت ممکن است مشکلات قلبی به وجود بیاورد، لذا بهتر است این دو دارو همزمان تجویز نشوند.
نکات مهم درباره دفروکسامین
1- بیمار باید تحت نظر باشد تا هرگونه واکنش آلرژیک شدید شناسایی و درمان شود. همچنین باید در طول درمان، عملکرد کلیه و وضعیت بینایی و شنوایی بیمار بررسی شود.
2- برای درمان مسمومیت شدید با آهن، دارو باید به‌صورت عضلانی تزریق شود، البته اگر بیمار در حال شوک نباشد. در غیر این‌صورت، دارو به آرامی وریدی تزریق می‌شود و از تزریق زیرجلدی باید پرهیز کرد.
3- دفروکسامین برای درمان بار زیاد آهن ناشی از کم‌خونی‌های ارثی و همچنین برای خارج کردن حلقه‌های زنگ (restring) از قرنیه و افزایش دفع آلومینیوم به‌کار می‌رود.
4- در درمان مسمومیت حاد با آهن، تزریق عضلانی ترجیح دارد اما در موارد شدید (شوک) از تزریق وریدی استفاده می‌شود. برای تزریق اولیه، دوز mg/kg/h 15 است، اما در مسمومیت شدید می‌توان دوز را تا mg/kg/h 50-40 نیز افزایش داد. دوزهای بعدی باید در طی 12-4 ساعت با سرعت mg/h 125 تزریق شود.
نکات مهم برای بیمار در حین مصرف دفروکسامین
1- بررسی وضعیت بینایی و شنوایی در فواصل 6-3 ماه الزامی است. اگر هرگونه تغییری در بینایی یا شنوایی مشاهده شد، فوری به پزشک اطلاع داده شود.
2- مصرف این دارو ممکن است باعث قرمز شدن ادرار شود.
3- در سالمندان: مصرف این دارو در افراد مسن باید با احتیاط باشد، زیرا احتمال بروز مشکلات شنوایی یا بینایی و اختلال عملکرد کبد در این بیماران بیشتر است.
4- در کودکان: دفروکسامین برای کودکان بالای سه سال بی‌خطر و مؤثر است.
داروهای مشابه دفروکسامین
- دفراسیروکس
- دیمرکاپرول
- کلسیم دی سدیم ادتا
- پنسیلامین
- سوکسیمر
- دی فری پرون
سایت رضیم
“`
